افغانستان در انتظار تصمیم رئیس جمهوری این کشور

روزنامه لیبراسیون، زیر عنوان «افغانستان در انتظار تصمیم رئیس جمهوری این کشوراست» می نویسد: مخالفت حامد کرزی به امضای توافق امنیتی با آمریکا برای نگهداشتن سربازان ناتو در این کشور پس از سال 2014 ، پرسش برانگیز شده است. یک دیپلمات غربی می گوید که ما به از این شاخه به آن شاخه پریدن حامد کرزای عادت داشتیم اما او این بار دیگر از حد گذرانده چون دارد با آینده کشورش بازی می کند و کاملأ منزوی شده است، با این حال سماجت به خرج می‌دهد.

این در حالی است که در روز 20 نوامبر، کابل و واشنگتن توافق خود را بر سر معاهده امنیتی اعلام کرده بودند. بر مبنای متنی که بر سر آن یکسال گفتگوهای پیگیر انجام گرفته بود، قرار بود بین 8000 تا 12000 سرباز را پس از سال 2014، در 9 پایگاه برای مبارزه با القاعده و کمک به نیروهای افغان پخش کند و با این که "لویه جرگه" این توافق را تصویب کرد و حتا خواستار امضای معاهده پیش از پایان سال شد، با این حال کرزی در نطق پایانی این لویه جرگه گفت مذاکرات بر سر این معاهده تا پایان انتخابات ریاست جمهوری یعنی 5 آوریل آینده ادامه خواهد داشت.

حامد کرزی همچنین با ماده ای که رفتن سربازان آمریکائی به درون خانه افغان‌ها به دلایل نظامی را می پذیرفت مخالفت کرد. این سخنان در نطقی که توسط رنگین دادفر سپنتا نوشته شده بود وجود نداشت بلکه خود کرزی در میان خطوط به آن افزوده بود؛ نه تنها دادفر سپنتا خشمیگن شد و استعفا کرد و سپس استعفای خود را پس گرفت، سبقت الله مجددی- رئیس لویه جرگه، هم گفت اگر این معاهده تا پایان سال 2013 به امضا نرسد کشور خود را ترک می کند.

سوزان رایس- مشاور امنیتی باراک اوباما، هم گفت، گفتگوها به پایان رسیده و به عقب انداختن امضای توافق امکان ناپذیر است. واشنگتن از این می ترسد که کشورهای کمک کننده به افغانستان از کمک 4.1 میلیارد دلاری خود در سال، پس از سال 2015 بکاهند و بدین ترتیب کشور پر تنشی چون افغانستان را که هر لحظه در آن خطر آشوب وجود دارد به سوی فروپاشی برانند.

لوموند، در صفحه تحلیل‌های خود زیر عنوان «افغانستان در جستجوی صلح یافت نشدنی» می‌نویسد: بین کابل، اسلام آباد و واشنگتن، دیپلمات ها بیش از هر وقت دیگر در جنب و جوش هستند تا این "پازلی" را که امکان می دهد افغانستان از جنگ بیرون آید را تکمیل کنند؛ سفر نواز شریف- نخست وزیر پاکستان، به کابل در روز 30 نوامبر که نخستین سفر یک رئیس دولت پاکستان در 18 ماه گدشته به شمار می آید، در همین راستا قرار می گیرد. حال آینده نشان خواهد داد که این رفت و آمد ها به کجا خواهد انجامید؟ آیا بار دیگر افغانستان در درون حنگ‌های بی پایان داخلی خود غرق خواهد شد و یا اینکه راه را به سوی صلح خواهد گشود؟ اما نظر به این که گذشته باری از امید های به سرانجام نرسیده را با خود می کشد، ناباوری، نخستین حرف را می زند، با این وجود می توان گفت که یک روزنه دیپلماتیک به سه دلیل در حال گشایش است:

یک، این که دوران مأموریت نیروهای ناتو در سال 2014 به پایان می رسد و از این رو آمریکا ناچار است یک راه حل سیاسی برای برون‌رفت سربلند نیروهایش از افغانستان را بیابد.

دوم، این که دوران ریاست جمهوری کرزای رو به پایان است و در 5 ماه برجا مانده او می خواهد در خاطره افغان‌ها به عنوان مرد "آشتی" برجا بماند و از این رو می‌خواهد نهایت استفاده را از این دوران ببرد.

پاکستان و رسیدن به قدرت نواز شریف که می خواهد کنترل کامل پرونده های استراتژیک را به دست بگیرد و به عملیات سرازیر کردن مهره های اسلام‌گرای خود به افغانستان برای خالی کردن زیر پای هند، رقیب خود در این کشور پایان دهد، می تواند دلیل سوم باشد.

با این وجود آزاد کردن ملا برادر، نفر دوم پیشین طالبان توسط پاکستان و دیدار احتمالی نواز شریف با او در کابل یعنی با کسی که به عنوان یکی از مهره‌های مهم سیستم کرزی به شمار می آید، نباید سبب شود تصور کنیم که همه مشکلات حل شده، چون توازن قدرت میان نظامیان و غیرنظامیان پاکستان هنوز برقرار نشده و پاکستان هنوز افغانستان را به عنوان یک کشور حاکم به شمار نمی آورد و از آن به عنوان صحنه رقابت میان خود و هند استفاده می کند.

اگر به واشنگتن به عنوان یک عامل مهم برقراری صلح نگاه کینم باز هم باید روند صلح افغانستان را همچون موشکی بدانیم که دو طبقه دارد، فشار در کلاهک سر آن توسط واشنگتن وارد می آید و بخش پائین توسط اسلام آباد و سرویس‌های مخفی آن که چراغ سبز را برای مذاکرات طالبان با کرزی داده اند هدایت می شود. حال اگر بخش پائین روند صلح را متوقف کند، رئیس جمهوری افغانستان از آمریکا خواهد خواست که فشار وارد آورد؛ در اینجاست که می بینیم توافقی که هنوز امضا نشده چه موقعیت سودمندی به حامد کرزای می دهد.

اما ضعف کرزای هم در این است که می خواهد همه کمبودها و نارسائی‌هائی را که از سال 2002 به وجود آورده و باعث احیای دوباره طالبان شده را به گردن آمریکا و پاکستان بیاندازد. از سوی دیگر او از خستگی مردم از جنگ و این که دیگرآنها از هیچ کس پرسشی در مورد مسئولیتش نمی کنند نیرو می گیرد. با این حال 5 ماه برای یک بازی بزرگ سیاسی بسیار کوتاه است.