عالیه عطائی: بازگشت طالبان تکرار سیر دردناکی است که بیشترین آسیب آن به زنان و کودکان خواهد رسید

برآمدن دوبارۀ طالبان در افغانستان و به یادآوردن نگرش و رویکردهای آنان در نخستین دورۀ «امیری» خود بر این کشور، تشویش‌های فراوانی را در بارۀ سرنوشت شهروندان و بویژه دختران و زنان برانگیخته است. «فرانس مدیا موند»، گروه رسانه‌ای عمومی فرانسه، امروز را روز زنان افغان نام گذاشته و در برنامه‌های رادیوئی و تلویزیونی و نیز شبکه‌های اجتماعی خود به گرامیداشت آنان می‌پردازد و جای ویژه‌ای را در اختیار آنان می‌گذارد. عالیه عطائی، نمایشنامه نویس و نویسندۀ ایرانی ـ افغانی که پیش از این و آنهنگام که «سرزمین مادری» دوباره زیر پرچم طالبان قرار نگرفته بود، از «حجم ویرانی» و «درد و حسرت» آن سرزمین، خود در رنج بود و می‌خواست آن «وضعیت تمام شود»، امروز در برابر «بازگشت آن دوران سیاه» ابراز ناامیدی می‌کند و می‌گوید «سزاوار هیچ نسلی نیست که ۵٠ سال در جنگ سپری کند». 

عالیه عطائی، نویسندۀ معاصر افغان © DR

عالیه عطائی که بگفتۀ خود اینک دیگر «در نهایت ناامیدی» می‌نویسد، بر این باور است که با آمدن طالبان «دستاوردهائی که زنان در سال‌های پیش کسب کرده و توانسته‌اند به برخی حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی و هنری گام بگذارند، از میان خواهد رفت و آنان نخستین قربانیان [...] تکرار آن دوران سیاه» خواهند بود. او تاکید می کند که نخستین نتیجۀ بازآمدن طالبان «خانه نشین شدن زنان و از دست دادن تمامی آزادی‌های اجتماعی آنانست».

او وعده‌ها و تلاش‌های طالبان را برای اطمینان دادن در بارۀ حقوق زنان باور ندارد و در این باره «سابقۀ آنان» را در دورۀ پیشین چیرگی بر کشور یادآوری می‌کند.  

عالیۀ عطائی اما وجود جامعه مدنی در افغانستان را برای مقاومتی احتمالی در برابر یورش فرهنگی طالبان نیز باور ندارد و آن را «در بیست سال گذشته نمایشی از جانب غرب» می‌داند و تاکید می‌کند که «چنین جامعه‌ای هرگز ساخته نشد».

او نسبت به جامعه جهانی نیز ابراز ناامیدی می‌کند و بر این باور است که جامعۀ جهانی «بر وضعیت افغانستان چشم بسته است».

چشم انداز آینده برای او «بازگشت دوران سیاه بویژه برای زنان و محدود شدن آزادی و کاهش امنیت آنان و تکرار دوبارۀ وقایع دردناک است».

عالیۀ عطائی تاکید می‌کند که مردم افغانستان با نگرش طالبانی بیگانه‌اند و می گوید «هنگامی که ارتش افغانستان کشور را به طالبان تسلیم کرد، دیگر انتظاری از مردم و مردان بی سلاح» نمی‌توان داشت.

او در بارۀ مقاومت فرهنگی در برابر وضعیت حاضر می‌گوید که «هر تجربۀ تاریخی راویان خود را می‌یابد و نزدیک ترین روایت‌ها را کسانی نقش خواهند زد که در خود آن جامعه زندگی می‌کنند».

برای عالیۀ عطائی هر چند هنوز خیلی زود است که بازآمدن طالبان را روایت کرد و برای این کار اندکی زمان لازم است، اما «کلیت» نقشی به ذهن او می‌رسد «تکرار روندی است که ۵٠ سال پیش آغاز شده و چنان سطحی از آوارگی با خود آورده که نمی‌توان امید بست که روزی  تمام شود». او اما تاکید می‌کند که «هیچ نسلی نیست که سزاوار ۵٠ سال جنگ باشد» و با ناامیدی آرزو دارد که اینهمه روزی به پایان برسد.

این گفتگو را با بکارانداختن پیکانۀ خوانش صدا گوش کنید...