احمد سرمست: ۱۰۱ تن از اعضای انستیتوی ملی موسیقی افغانستان را نجات دادیم

احمد سرمست، بنیانگذار و رئیس پیشین «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» روز پنج‌شنبه هفتم اکتبر/۱۵ مهر در گفت‌وگوی ویژه با رادیوی بین‌المللی فرانسه گفت: « ۱۰۱ تن از اعضای این انستیتو را در یک عملیاتی بسیار محرمانه از افغانستان نجات دادیم».  

احمد سرمست، بنیانگذار و رئیس پیشین «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» AFP - WILLIAM WEST

چگونه می‌توان در کشوری زندگی کرد که موسیقی در آن ممنوع و حرام است؟ این پرسش در افغانستان پس از به قدرت رسیدن دوباره گروه طالبان در پانزدهم اوت ۲۰۲۱ مطرح شد. آیا باید در چنین کشوری ماند و بهای ماندن را با اقدامات تلافی‌جویانه طالبان پرداخت و یا افغانستان را ترک کرد؟ هنرجویان، فارغ‌التحصیلان و اعضای هیئت علمی «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» با این پرسش چالش برانگیز روبرو شدند و تصمیم گرفتند کشور خود را ترک کنند.  

احمد سرمست، بنیانگذار و رئیس پیشین «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» که اکنون در شهر ملبورن آسترالیا زندگی می‌کند، روز پنج‌شنبه هفتم اکتبر/۱۵ مهر یک گفت‌وگوی ویژه با رادیوی بین‌المللی فرانسه در مورد خروج ۱۰۱ تن از اعضای این انستیتو انجام داده است. این افراد روز دوشنبه چهارم اکتبر، افغانستان را ترک کردند.   

شما چگونه موفق شدید ۱۰۱ تن از اعضای «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» را از کشور خارج کنید؟

احمد سرمست: روزی که ما موفق شدیم این ۱۰۱ نفر را از افغانستان خارج کنیم یک روز مملو از دلهره بود. شماری از هنرجویان به دلیل نداشتن اماکانات مالی از کابل به استان‌های خود بازگشته بودند. ما باید اطمینان حاصل می‌کردم که این دختران و پسران می‌توانند برای ترک افغانستان به کابل برگردند. 

مشکلات زیادی سر راه ما قرار داشت؛ برخی از هنرجویان پیش از بازگشت به کابل حتی ویزا نداشتند. وقتی سرانجام این ۱۰۱ نفر به فرودگاه کابل رسیدند، فهرست اسامی و ویزای آن‌ها در دسترس نبود. علاوه بر این، ۱۵ تن از دختران و پسران هنرجو گذرنامه موقت داشتند. طالبان به کارکنان فرودگاه کابل دستور داده بودند که اجازه ندهد مسافران با گذرنامه موقت سوار هواپیما شوند. به احتمال زیاد این دستور طالبان بهانه‌ای بود تا از خروج دختران هنرجو جلوگیری کنند. 

هنگامی که هواپیمای حامل این ۱۰۱ نفر سرانجام پرواز کرد و شما اطمینان حاصل کردید که هنرجویان «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» دیگر در خطر نیستند، چه حسی داشتید؟    

احمد سرمست: چند لحظه پیش از پرواز هواپیمای حامل هنرجویان، این پیام را از سوی یکی از آن‌ها که با من مستقیما در تماس بود، دریافت کردم: «دکتر سرمست، من تلفن همراهم را خاموش می کنم، هواپیما تا لحظاتی دیگر پرواز می‌کند.» پس از دریافت این پیام، از شدت هیجان می‌لرزیدم. نمی‌توانستم از ریختن اشک‌هایم جلوگیری کنم. من و خانواده‌ام باهم اشک شوق ریختیم. ما افتخار می‌کنیم که توانستیم این ۱۰۱ نفر را نجات بدهیم. می‌توانم بگویم که روز نجات این هنرجویان شادترین روز زندگی من بود و من هرگز آن روز را فراموش نخواهم کرد.

تصوری از هنرجویان «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» AFP/File

هنرجویان شما مجبور شدند سازهای خود را در افغانستان رها کنند. ترک کشور بدون ساز‌های شان حتما برای آن‌ها  لحظه دلخراشی بوده است.

من نمی خواستم هنرجویان در فرودگاه کابل با مشکلات بیشتری روبرو شوند و به همین منظور از آن‌ها خواستم ساز‌های خود را به فرودگاه نبرند. لحظه خروج از افغانستان برای این هنرجویان لحظه دشواری بود زیرا آن‌ها نه تنها از ساز‌های شان بلکه از خانواده و دوستان خود نیز جدا شدند. اگر هم در افغانستان می‌ماندند، سرکوب می‌شدند و باید با همه رویای شان خداحافظی می‌کردند. هرچند این هنرجویان افغانستان را ترک کردند اما امیدی است که روزی آن‌ها بتوانند دوباره به کشور برگردند. 

گروه طالبان ساز و موسیقی را در افغانستان ممنوع اعلام کرده‌اند. بنابر این ما گزینه دیگری برای هنرجویان «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» به جز ترک کشور نداشتیم. من امیدوارم این هنرجویان به زودی فرصت نواختن پیدا کنند. موسیقی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا بر پیامدهای مشکلاتی که طی دو ماه گذشته با آن روبرو بودند، غلبه کنند.  

هرچند هنوز سیاست طالبان در مورد موسیقی مبهم به نظر می‌رسد اما آنچه مسلم است این است که آن‌ها کلاس‌های«انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» را به خوابگاهی برای رزمندگان خود تبدیل کرده‌اند.   

در واقع طالبان «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» را اشغال کرده‌اند. آن‌ها به کارکنان این انستیتو اجازه نمی‌دهند وارد ساختمان شوند. طالبان همچنین ورود هنرجویان به کلاس‌های شان را نیز ممنوع اعلام کرده‌اند.  

چه تعداد از هنرجویان «انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» در حال حاضر در این کشور هستند؟ 

بیش از ۱۸۰ تن از «اعضای انستیتوی ملی موسیقی افغانستان» هنوز در کشور هستند. من شب و روز تلاش می‌کنم تا بتوانیم روزی آن‌ها را نیز از افغانستان به بیرون از کشور انتقال دهیم. 

اعضای جامعه انستیتوت موسیقی به حمایت دولت قطر، پرتگال، دوستان این نهاد در جهان موسیقی و‌ سیاست افغانستان را ترک کردند
Over 100 members musician of ANIM with the support of Qatar, Portugal. and Friends of ANIM left Afghanistan. Salute to Freedom https://t.co/0igYVShzET

— Dr Ahmad Sarmast (@DSarmast) October 4, 2021