گسترش تنش ها و آغاز جنگ تجاری بین اتحادیه اروپا و چین

در هفته های اخیر تنش های تجاری بین اتحادیه اروپا و کشور چین بالا گرفته است. در حالی که کمیسیون اروپا چین را متهم به دامپینگ، یعنی بازار شکنی مکارانه برروی بسیاری از کالاها از جمله صفحات خورشیدی، تجهیزات تلفن و ارتباطی و انواع سرامیک می کند، پکن نیز مقابله به مثل نموده و اتحادیه اروپا را متهم به دامپینگ برروی لوله های آلیاژ و برخی محصولات شیمیایی کرده است. با وجودیکه آلمان به لحاظ منافع صادراتی اش پادر میانی کرده و تلاش می کند تا تنش های بین اتحادیه اروپا و چین را کاهش دهد، ناظران از آغاز یک جنگ تجاری تمام عیار بین کمیسیون اتحادیه اروپا و چین سخن می گویند.

در این مجله رادیویی تلاش می کنیم تا دلایل افزایش این تنش فزاینده تجاری بین اتحادیه اروپا و چین رابررسی کنیم.

در بیست سال پیش، تبادلات تجاری بین اروپا و چین به حدی پائین بوده که می توان گفت در واقع تبادلاتی وجود نداشته است.

پس از گذشت بیست سال، تبادلات تجاری بین اتحادیه اروپا و چین رشد شگفت انگیزی کرده است. هم اکنون اتحادیه اروپا نخستین شریک تجاری چین در جهان می باشد و چین، پس از آمریکا دومین شریک تجاری اتحادیه اروپا محسوب می گردد.

یک بررسی کوتاه تاریخی در باره روابط تجاری چین با اتحادیه اروپا می تواند ریشه های تنش های کنونی بین این دو را تبیین کند.

از هنگام ورود چین به سازمان تجارت جهانی OMC در پایان سال 2001 میلادی، روابط تجاری این کشور با اتحادیه اروپا به نحو بی سابقه ای گسترش یافته ست.

بین سال های 2001 و 2012 میلادی، مبادلات تجاری بین این دو بیش از سه برابر شده و هم اکنون به بیش از 433 میلیارد یورو رسیده است.

بررسی روند افزایش مبادلات تجاری بین اتحادیه اروپا و چین نشان می دهد که طی ده سال گذشته، صادرات چین به اتحادیه اروپا با سرعت بسیار بیشتری به نسبت صادرات این اتحادیه به چین رشد کرده است.

در پایان سال 2012 در حالی که صادرات اتحادیه به چین 143.9 میلیارد یورو بوده، صادرات چین به اتحادیه اروپا از مرز 289 میلیارد یورو گذشته است.

رشد ناهماهنگ مبادلات تجاری بین اتحادیه اروپا و چین که همواره به نفع تجارت چین مثبت بوده است، طی ده سال اخیر یک کسری موازنه تجاری ساختاری را برای اتحادیه اروپا ایجاد کرد ه است که مبلغ آن بیش از هزار میلیارد یورو برآورد میگردد.

کسری موازانه پرداخت های تجاری اتحادیه اروپا نسبت به چین در سال های 2011 و 2012 میلادی به ترتیب 157.4 میلیارد یورو و 145.9 میلیارد یورو بوده است.

همانطور که ملاحظه می کنید، در سال 2012 برای اولین بار در تاریخ بیست ساله روابطه تجاری بین چین و اتحادیه اروپا تغییری حاصل گردیده است. در واقع طی سال 2012 میلادی میزان واردت اتحادیه اروپا از چین به میزان یک درصد منفی بوده، در حالی که صادرات اتحادیه به چین طی این سال، یک رشد 6 درصدی داشته است. این تغییرروند، موجب گردیده که که در حدود 8.5 میلیارد یورو از میزان کسری موازنه پرداخت های تجاری اروپا نسبت به چین کاسته شود.

با این وجود، اتحادیه اروپا هنوز یک کسری مهم موازانه پرداخت های تجاری سالانه با چین دارد که مبلغ آن بیش از 145 میلیارد یورو می باشد.

مطالعه مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با شرکای عمده تجاری این اتحادیه در جهان، نشان می دهد که اتحادیه اروپا در برابر آمریکا یک تراز مثبت تجاری بیش از 85 میلیارد یورویی دارد و با اکثریت شرکای تجاری خود به غیر از روسیه و نروژ در حالت تعادلی به سر می برد.

کسری موازانه پرداخت های تجاری اتحادیه نسبت به روسیه 90.1 میلیارد یورو و نسبت به نروژ- کشور اروپایی که عضو اتحادیه اروپا نیست، 50.7 میلیارد یورو در سال 2012 میلادی بوده است.

یاد آور میشویم که کسری موازنه پرداخت های تجاری اتحادیه در برابر کشورهای روسیه و نروژ، ناشی از کسری موازنه تجاری اتحادیه اروپا در زمینه انرژی می باشد.

توضیح آنکه، به دلیل منابع کم انرژی های فسیلی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا و در همان حال افزایش نسبی قیمت انرژی در بازارهای جهانی، اتحادیه اروپا در سال 2012 میلادی، یک کسری موازنه تجاری در زمینه انرژی به میزان 422.5 میلیارد یورو داشته است. این در حالی است که این کسری در سال 2011 میلادی 388.2 میلیارد یورو بوده است.

از سوی دیگر، وضعیت اقتصادی و تجاری 27 کشور عضو اتحادیه اروپا همسان نیست. در حالی که کشورهای آلمان، هلند، ایرلند، جمهوری چک وایتالیا دارای یک تراز مثبت پرداخت های تجاری هستند، کشورهای انگلستان، فرانسه، اسپانیا، یونان و پرتغال تراز منفی دارند و واردات آنها بر صادراتشان پیشی گرفته است.

دراتحادیه اروپا، آلمان با یک تراز مثبت تجاری سالانه 186.7 میلیارد یورویی به عنوان قهرمان صادراتی در اتحادیه اروپا شناخته میشود. این درحالی است که انگلستان با یک کسری سالانه موازنه تجاری 164.3 میلیارد یورویی بدترین شرایط موجود دراتحادیه اروپا را دارد.
پس از آلمان، به عنوان بزرگترین کشور صادر کننده اروپا، در بین گروه کشورهای صادراتی اتحادیه اروپا، موازانه پرداخت های تجاری هلند 50.5، ایرلند 42.3، جمهوری چک 12.3 و ایتالیا 11.1 میلیارد یورو در سال 2012 مثبت بوده است.

در همین حال پس از انگلستان، فرانسه با 81.5 ، اسپانیا با 31.8، یونان با 20 و پرتغال با 10.7 میلیارد یورو کسری سالانه موازنه پرداخت های تجاری روبرو هستند.

و اما بر گردیم بر سر تنش های کنونی بین چین و اتحادیه اروپا در زمینه های تجاری.

همانطور که میدانیم، در ابتدای دهه جاری اتحادیه اروپا با چین که تازه به عضویت سازمان تجارت جهانی در آمده بود با ملایمت رفتار کرده و در برابر عملکردهای غیر رقابتی و غیر قانونی شرکت های این کشور مدارا می کرد. پس از چند سال، چینی ها که قول داده بودند که در عملکردهای ناصحیح و غیر قابل قبول تجاری خود تجدید نظر کرده و آنها را تغییر داده و با شرکای تجاری خود هماهنگ خواهند شد، به وعده وفا نکردند.
فروش برخی کالاها و محصولات تولیدی کشورچین با ضر ودر خارج از کشور و صرفاً به لحاظ شکستن بازارها و از بین بردن رقبای خود در کشورهای دیگر که اصطلاحاً به آن " دامپینگ" می گوئیم، از سوی چینی ها ادامه یافت. درهمین حال، ساختار شرکت های چینی که به لحاظ وابستگی های حزبی مورد حمایت دولت چین هستند، دسترسی آنها را به ساختمان و زمین و وام های بانکی و دیگر کمک های دولتی هموار میکرد. این کمک ها دولتی به آنها اجازه میداد که بتوانند هزینه های خود را کاهش داده و در بازار های رقابتی حضور بیشتری داشته باشند. در همیمن هنگام شرکت های اروپایی نمی توانستند از کمک های دولتی و دیگر مزایایی که شرکت های چینی از آن استفاده می کنند، برخوردار باشند. در واقع، شرایط بسیار سخت اتحادیه اروپا در زمینه حفظ مقررات رقابتی در اتحادیه اروپا و اجرای مقرارات ضد تراست و ضد دامپینگ در باره شرکت های موجود در اروپا، به شدت اعمال میگردد. کمیسیون اتحادیه اروپا برای مجبور کردن چینی ها برای آمدن بر میز مذاکره برای بحث و گفتگو در باره این نارسایی هایی که مورد شکایت شرکت های اروپایی است، چین را تحت فشار قرار داده است. چین نیز مقابله به مثل کرده و تلاش نموده که با مذاکره و گفتگو و انعقاد قرارداد آزاد تجاری دوجانبه با آلمان، کمیسیون اروپایی را دور بزند و او را وادارد که به فشارها پایان دهد. آلمان که یکی از بزرگترین صادر کنندگان جهان است و نگران از دست دادان بازار چین است سخت به تکاپو افتاده و در کنار برخی دیگر از کشورهای صادر کننده اروپا به کمیسیون اتحادیه اروپا فشار میآورد که تنش ها را با چین پایان دهد. درهمین حال کشورهای دیگر اتحادیه اروپا، از جمله فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و... به کمیسیون اتحادیه اروپا فشا می آورند تا روابط تجاری فیمابین اتحادیه و کشور چین را از نقطه نظر تعادلی و شرایط غیر رقابتی شرکت های چینی، مورد بازبینی قرار داده و مقررات محدود کننده اتحادیه اروپا در مورد شرکت های اروپایی در باره شرکت های چینی نیز به درستی و برای حفظ رقابت سالم به مرحله اجرا درآید.