تازه ترین گزارش مشترک "سازمان همکاری اقتصادی و توسعه" و "سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی" درباره چشم‌انداز تولید محصولات کشاورزی و دامپروری در ١٠ سال آینده نشان می دهد که تولید جهانی روندی کاهشی دارد.
بر اساس این گزارش، تولیدات کشاورزی و دامپروری جهان در ده سال آینده یک رشد متوسط سالانه 1.5 درصدی خواهند داشت؛ این رشد در مقایسه با رشد این محصولات در دهه گذشته که به طور متوسط و سالانه 2.1 درصد بوده است، یک کاهش متوسط سالانه 0.6 درصدی را نشان می دهد.
کاهش روند تولید محصولات کشاورزی و دامپروری در جهان، در شرایطی که آهنگ رشد جمعیت جهانی کمی آهسته تر خواهد شد اما در حدود سالانه یک درصد خواهد بود، می تواند منشاء ایجاد تنش‌هایی بر روی قیمت محصولات کشاورزی و دامپروری در جهان باشد.
این گزارش دلایل اصلی روند کاهشی تولیدات کشاورزی و دامپروری در جهان را در یک افق ده ساله ناشی از ناکافی بودن منابع مورد نیاز برای آیش زمین‌های کشاورزی، کمبود آب و نیروی انسانی روستایی، همچنین کمبود زمین‌های کشاورزی مازاد و افزایش هزینه تولید میداند.
این گزارش تأیید می کند در حالی که تولید محصولات کشاورزی و دامپروری دچار کاهش رشد خواهد شد، تقاضای جهانی در باره این محصولات با آهنگی سریع تر نسبت به گذشته افزایش خواهد یافت.
دو عامل عمده افزایش تقاضای جهانی محصولات کشاورزی و دامپروی جهان را در ده سال آینده تبیین می کنند:
نخست آنکه، کشورهای نوخاسته صنعتی و کشورهای در حال توسعه در ده سال آینده از رشد اقتصادی نسبتاً بالاتری نسبت به کشورهای پیشرفته بر خوردار خواهند بود. افزایش رشد اقتصادی با افزایش متناسب در آمدها در این کشورها همراه خواهد بود. افزایش در آمدها با توسعه شهر نشینی، عادات خوراکی مردم را دستخوش تغییر خواهد کرد. در چنین شرایطی مصرف محصولات دامی افزایش خواهد یافت و به همراه آن مصرف محصولات اصلی کشاورزی برای تولید گوشت افزایش خواهد یافت. در افق سال 2022 کشورهای نوخاسته صنعتی و در حال توسعه بیش از 82 در صد کل جمعیت جهان را درخود جای میدهند.
دوم آنکه، بخش کشاورزی و دامپروی جهان در سال‌های آینده بیش از پیش از شکل و فرم سنتی خود خارج شده و تابع شرایط بازار جهانی خواهد شد. تابعیت بیشتر بخش کشاورزی و دامپروی از شرایط بازار در یک اقتصاد جهانی شده، تنش‌های بازار را مستقیماً بر روی قیمت اینگونه محصولات منتقل نموده و به تبع آن تقاضای جهانی دستخوش نوساناتی خواهد شد که همواره در بورس اوراق بهادار شاهد آن هستیم.
افزایش سوداگری در این بخش، شرایط تعادل طبیعی و کلاسیک عرضه و تقاضای جهانی محصولات کشاورزی و دامپروری را دستخوش تغییر خواهد کرد. نتیجه آنکه در چنین شرایطی با ایجاد نوعی تقاضای کاذب محصولات کشاورزی و دامپروری ناشی از عملیات سوداگرانه بازار، تقاضای جهانی ناچاراً افزایش خواهد یافت.
با ملاحظه این دو عامل اصلی که افزایش تقاضای جهانی را تحریک می کند و با توجه به آهنگ کاهش تولید محصولات کشاورزی و دامپروری، این گزارش بر آورد میکند که تغییر در شکل و ساختارهای کشاورزی و دامپروی از یک بخش تحت تأثیر سیاست‌های دولتی که به تثبیت قیمت گرایش دارد وجهت دادن آن به سوی اقتصاد بازار ضمن ایجاد نوسانات و خطرهای احتمالی، فرصت ها و امتیازات تازه ای را برای کشورهای نوخاسته صنعتی و کشورهای در حال توسعه فراهم خواهد کرد.
بنابر دلایلی که اشاره شد، در کشورهای در حال توسعه جهان تقاضای داخلی محصولات کشاورزی و دامپروری افزایش خواهد یافت. توان بالقوه رشد تولید آنها کمک می کند که در یک اقتصاد بنیاد بازار در زمینه بخش کشاورزی و دامپروری تولیدات اینگونه کشورها در بازار جهانی رقابتی گردد؛ این موضع به نوبه خود کمک می کند که سرمایه گذاری بیشتری در کشورهای نوخاسته و در حال توسعه جهان به سوی توسعه بخش کشاورزی و دامپروری هدایت گردد.
با وجود امکان فرصت های تازه برای توسعه کشاورزی و دامپروری در کشورهای نوخاسته صنعتی و در حال توسعه، گزارش مشترک سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و سازمان خوارو بار و کشاوری جهانی این احتمال را از نظر دور نمی دارد که این بخش دستخوش بحران‌های جدی گردد که می تواند امنیت غذایی جهان را به چالش بکشد.
میزان ذخیره جهانی غلات نسبت به مصرف جهانی غلات، این باور را تقویت میکند که کشاورزی جهان به شدت آسیب‌پذیر خواهد بود.
با این وجود، پیش بینی می شود که تولید جهانی گندم در ده سال آینده از یک رشد متوسط سالانه 1.4 درصدی برخوردار باشد. بر این اساس، تولیدگندم جهان از 697 میلیون تن در سال جاری به 784 میلیون تن در سال 2022 افزایش خواهد یافت. یک رشد متناسب با افزایش تقاضای جهانی که قاعدتاً بدون بروز تغییرات عمده آب و هوایی و بروز خشکسالی در آینده، می تواند قیمت متوسط هر تن گندم را پائین تر از 300 دلار نگهدارد.
اما برای لبنیات، مصرف جهانی بیش از تولید آن افزایش خواهد یافت. تولید جهانی محصولات لبنی تازه در افق 2022 به 593 میلیون تن در سال خواهد رسید.
طی ده سال آینده، تولید این محصول یک رشد 21 درصدی خواهد داشت، اما روند مصرف جهانی بیش از 25 درصد رشد خواهد کرد. این عدم تعادل بین تولید و مصرف، قیمت لبنیات را با افزایش بیش از انتظار قیمت ها همراه خواهد کرد.
در باره گوشت قرمز و سفید، گزارش نتیجه می گیرد که روند افزایش مصرف گوشت قرمز به نسبت ده ساله گذشته رو به کندی خواهد رفت و درباره گوشت مرغ و سایر پرنده‌گان، سطح مصرف با سطح تولید توازن خواهد داشت. به عنوان مثال در سال 2022 با مصرف سالانه 129 میلیون تن گوشت مرغ و پرندگان، بیشترین گوشت مصرفی در سطح جهان خواهد بود. مصرف این نوع گوشت بیش از 18 درصد طی ده سال آینده افزایش خواهد یافت.
این گزارش نتیجه می گیرد تا هنگامی که میزان ذخایر غلات جهان به خصوص در کشورهای بزرگ و تولید کننده این محصولات در جهان در سطح پائینی می باشد که هم اکنون مشاهده می کنیم، افزایش تقاضای جهانی نسبت به عرضه محصولات کشاورزی و دامی موجب ایجاد تنش‌ها بر روی قیمت و افزایش قیمت خواهد بود.
این گزارش هشدار می دهد که در صورت بروز یک خشکسالی مانند آنچه در سال 2012 میلادی در سطح و سیعی در جهان روی داد، نظام کشاورزی جهانی دچار بحران خواهد شد و قیمت‌ها به یکباره بین 15 تا 40 درصد افزایش خواهند یافت. در چنین شرایطی، امنیت غذایی جهان دچار چالش خواهد شد.
همانطور که ملاحظه می کنید، این گزارش مشترک بر روی شکننده بودن نظام کشاورزی جهانی در آینده تأکید می کند و از تمامی کشورهای جهان میخواهد از هم اکنون منابع خود را برای تغییر این روند شکننده و افزایش تولید به کار گیرند و تلاش کنند تا با کنترل عقلانی مصرف و جلوگیری از حیف و میل، بخش کشاورزی و دامپروری جهانی را به سوی تعادل واقعی تولید و مصرف سوق دهند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید