در پنجشنبه شب گذشته دو خبر مهم اقتصادی در باره آمریکا با اختلاف چند دقیقه، در رسانه های آمریکا و جهان انتشار یافت. در حالی که آژانس جهانی ارزشیابی اعتباری"مودیزMoody’s" چشم انداز اقتصاد آمریکا را مثبت ارزیابی کرد و نمره انضباط مالی دولت آمریکا را یک درجه بالا برد، شهر دیترویت آمریکا اعلام ورشکستگی کرد و تقاضا کرد تا تحت فصل 9 قانون آمریکا در زمینه پشتیبانی در برابر ورشکستگی قرار گیرد.
انتشار این دو خبر، دو چهره متفاوت اقتصادی آمریکا را آشکار ساخت. نخست، چهره ای پویا که در سطح کلان اقتصادی نشانگر ظرفیت اقتصادی آمریکا برای پشت سرگذاشتن موانع و محدودیت های رشد و حرکت به سوی رشد و توسعه اقتصادی می باشد. در همین حال، این خبر، چهره ای دیگر از آمریکا، چهره ای ضعیف و ناتوان در سطوح محلی این کشور را که بزرگترین اقتصاد جهان را دارد، به نمایش گذاشت.
ورشکستگی یک شهر در فرهنگ اقتصادی کشورهای اروپایی، جایی ندارد. به عنوان مثال، شهرهای فرانسه، از نقطه نظر اقتصادی، واحدهای نیمه خود مختاری هستند که حساب و کتاب آنها هر ساله به وسیله دولت کنترل می گردد. آنها نمی توانند برای امور جاری خود استقراض کنند. استقراض تنها برای سرمایه گذاری در طرح های عمرانی و آنهم با توجه به مقررات و موازین کنترلی دولت جایز است. اما در آمریکا وضع به گونه دیگری است. شهرها، واحدهای خود مختاری هستند که امور مالی را خود اداره می کنند و دولت فدرال در این موارد وارد نمی شود. شهرهای آمریکا، برای پرداخت های جاری خود نیز میتوانند استقراض کنند. آنها، همه در آمدها و هزینه ها را مستقلاً اداره می کنند. از پرداخت حقوق و دستمزد کارکنانی که برای شهر کار می کنند گرفته تا اداره صندوق بازنشستگی محلی و اخذ مالیات از اهالی و شرکت های مستقر در آن شهر.
شهر دیترویت که برای مدت زیادی چهارمین شهر بزرگ آمریکا محسوب می شد، اکنون بیش از 18 میلیارد دلار بدهی بار آورده است و قادر به بازپرداخت این بدهی ها نیست.
پس از بحران مالی و اقتصادی سال 2008 میلادی، شرایط مالی و اقتصادی دیترویت که از چندی پیش آغاز گردیده بود، شتاب بیشتری به خود گرفت.
دیترویت، ظرف ده سال گذشته بیش از یک چهارم جمعیت خود را از دست داده است. نرخ بیکاری در این شهر دوبرابر میانگین بیکاری در آمریکاست. هم اکنون بیش از 16.3 درصد جمعیت فعال این شهر بیکار هستند. به دلیل عدم وجود منابع مالی کافی، بسیاری از ساختار های شهری به حال خود رها شده و تخریب شده اند. به عنوان مثال 40 در صد خیابان ها و محلات دیترویت هم اکنون فاقد روشنایی هستند و در تاریکی فرو رفته اند.
اما نباید فراموش کرد که ورشکستگی شهر دیترویت تبیین کننده مشکلات بزرگی است که در بطن بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ آمریکا وجود دارند و در آینده می توانند از کف به سطح بیایند.
"مردیت ویتنی"(Meredith Whitney) یکی از تحلیلگران برجسته " وال استریت" آمریکا که بحران مالی و اقتصادی جهانی در سال 2008 میلادی را پیش بینی کرده بود و نظر وی درباره بحران بدهی های دولتی در جهان درست از آب در آمد، در سال 2011 میلادی پیش بینی کرده بود که ورشکستگی اقتصادی 100 شهر آمریکا را تهدید می کند. وی پیش تر بر آورد کرده بود که شهرها و ایالت های آمریکا بیش از دو هزار میلیارد دلار مقروض هستند و بسیاری از آنها برای کاستن از این قرض ها، ناچاراً
اقدام به کاهش خدمات عمومی خود کرده اند.
منطبق بر این برآورد، همانطور که میدانیم مسئولان شهر دیترویت از چند سال پیش، هزینه های شهری مربوط به پلیس، آتش نشانی، روشنایی، تعمیرات جاده ها، نظافت شهری، نگهداری پارک ها و بسیاری دیگر از خدمات شهری را به نحو بی سابقه ای کاهش داده بودند. کاهش اینگونه خدمات شهری، زندگی روزمره درصد قابل توجهی از اهالی این شهر را با مشکل روبرو ساخته بود و ادامه این روند منجر به مهاجرت بیش از 20 در صد جمعیت دیترویت طی 5 ساله گذشته شد.
از نقطه نظر تحلیلی میتوان گفت که کاهش جمعیت همراه با کاهش فعالیت های اقتصادی، در آمدهای شهری را کاهش داده و کاهش درآمدها به نوبه خود موجب کاستن از خدمات شهری میشود و خلاصه کلام آنکه دور باطلی از نقطه نظر مالی و اقتصادی حاکم می گردد که نتیجه منطقی آن چیزی جز اعلام ورشکستگی شهر دیترویت در پنجشنبه شب گذشته نبوده است.
همانطور که "مردیت ویتنی" پیش بینی کرده است بسیاری از شهرهای آمریکا در ماه ها و سال های آینده اعلام ورشکستگی خواهند کرد و سرنوشتی همانند دیترویت خواهند داشت.
اما ورشکستگی شهرهای آمریکا چیز تازه ای نیست و سابقه دارد . در این راستا، باید گفت که از سال 1950 میلادی تا کنون نزدیک به 60 شهر آمریکا اعلام ورشکسگی کرده و تحت فصل 9 قانون آمریکا در زمینه حمایت در برابر ورشکستگی قرار گرفته اند. اما مورد شهر بزرگی به اندازه دیترویت در آمریکا سابقه نداشته و برای نخستین بار پیش آمده است.
ورشکستگی شهر دیترویت این خطر را دارد که اثرات آن مرزهای ایالت میشگان را در نوردد و به عنوان الگویی در دیگر شهرهای آمریکا که دچار تنگناهای مالی هستند، مورد استفاده قرار بگیرد.
کارشناسان اعتقاد دارند، در صورتیکه شهر دیترویت با اعلام ورشکستگی و استفاده از فصل 9 قانون آمریکا موفق گردد تا بدهی های خود را تسویه کند، این الگو میتواند مورد استفاده بسیاری دیگر از شهرهای آمریکا قرار گیرد. در صورتیکه قاضی مسئول پرونده ورشکستگی دیترویت به شهردار این شهر اجازه دهد تا در باره کاهش حقوق بازنشستگی کارمندان شهر اقدام کند، این موضوع میتواند یک رویه قضایی جدیدی به وجود آورد که در دیگر شهرهای آمریکا در آینده مورد استفاده قرار بگیرد. "کارول دنیستون" کارشناس حقوق ورشکستگی در آمریکا اعتقاد دارد که شهر دیترویت لابراتواری است که نتایج آن میتواند مورد استفاده سایر مسئولان در شهرهای بزرگ آمریکا قرار بگیرد.
اما، ورشکستگی شهر دیترویت به معنی پایان این شهر نیست و این امکان وجود دارد که دیترویت با استفاده از حمایت هایی که می تواند باستناد فصل 9 قانون ورشکستگی بدست آورد، بتواند از تنگناهای موجود آسوده گردد و شالوده تازه ای را برای توسعه شهری پایه ریزی کند!
در این رابطه، همانطور که میدانیم دیترویت پایتخت صنعت اتومبیل در آمریکا است و مقر دو شرکت بزرگ خود روسازی آمریکا، یعنی جنرال موتورز و کرایسلر در این شهر قرار دارد. این دو شرکت که در سال 2009 میلادی ورشکسته شدند با کمک دولت و کنگره آمریکا دو باره احیا گردیده و هم اکنون از سلامت مالی و اقتصادی بسیار خوبی بر خوردارند.
در آن هنگام، کنگره آمریکا با رأی موافق هر دو حزب، دمکرات و جمهوری خواه با اعطای کمک مالی به این دو شرکت بزرگ خودرو سازی شهر دیترویت، موافقت کرد.
با این وجود، اکنون به نظر نمی رسد که دموکرات ها و جمهوریخواهان در واشنگتن میل واراده ای برای کمک های فدرال به مهد صنعت خودروسازی کشور آمریکا، یعنی شهر دیترویت داشته باشند.
سرنوشت شهر دیترویت به عنوان الگویی که یکی از چهره های کنونی اقتصاد آمریکا را آشکار میسازد، مبهم است. ریشه های این ابهام را میتوانیم در نظام سرمایه داری آمریکا و مناسبات قدرت و حاکمیت سیاسی-اقتصادی در این کشور در چهار چوب یک اقتصاد جهانی شده، بیابیم!
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید