در حالی که صدها تن از رهبران و سران کشورهای جهان و دهها هزار تن از مردم آفریقای جنوبی امروز سه شنبه در ورزشگاه اف‌ان‌بی شهرک سوتئو، در حومه شهر ژوهانسبورگ، گردهم آمدند تا یاد نلسون ماندلا، رهبر بزرگ جنبش ضد آپارتاید و نخستین رئیس جمهوری سیاهپوست آفریقای جنوبی را بزرگ و گرامی بدارند، نگاه بسیاری از ناظران به سوی اقتصاد شکننده آفریقای جنوبی دوخته شده است. برخی از اقتصاد دانان این پرسش را مطرح می کنند که آیا با مرگ ماندلا خطر فروپاشی، اقتصاد آفریقای جنوبی را تهدید نمی کند؟
بدون هیچ گونه تردید میتوان گفت که دست آوردهای اقتصادی دوران ماندلا هنوز شکننده به نظر میرسند. در صورتیکه بدبین نباشیم میتوانیم پیش بینی کنیم که اقتصاد آفریقای جنوبی همانند بسیاری دیگر از کشورهای نوخاسته صنعتی در سال های آینده تأثیرات منفی بحران مالی و اقتصادی جهانی را پشت سر گذاشته ودر میان مدت میتواند راه رشد و توسعه سال های پیش از بحران مالی-اقصادی جهانی را باز یابد.
و اما مرگ ماندلا گروهی از اقتصاد دانان آفریقای جنوبی را وا داشته است تا در باره نقش ماندلا در تغییرات بزرگ اقتصادی در آفریقای جنوبی پرسش هایی را مطرح کنند. "شیلان شاه" اقتصاد دان " کاپیتال اکونومیکز" می گوید که " نقش ماندلا در توسعه سیاسی آفریقای جنوبی مسلماً بدون چون و چرا بوده است. در زمینه اقتصادی نیز تحت رهبری نلسون ماندلا پیشرفت های چشم گیری حاصل شده، اما با از میان رفتن او، این احتمال قوت میگیرد که این دست آوردها از بین بروند...".
یک گروه کوچک از تحلیلگران و کارشناسان مالی آفریقای جنوبی امکان وقوع سناریوی فروپاشی پولی-اقتصادی کشور زیمبابوه در سال های 2000 میلادی را برای اقتصاد آفریقای جنوبی مطرح می کنند.
یاد آور میشویم که در سال های 2000 میلادی "رابرت موگابه" رئیس جمهوری زیمبابوه مجوز مصادره زمین های کشاورزان سفید پوست این کشور را صادر کرد و همانطور که میدانیم، این عمل آغازی بود تا اقتصاد این کشور دستخوش بحرانی بی سابقه گردد. تورم سه رقمی و چهاررقمی، موجب گردید که واحد پول این کشور یعنی دلار زیمبابوه از گردونه خارج گردد. بنا بر گزارش خبرگزاری فرانسه در سال 2009، دولت زيمباوه فقط طی دو سال گذشته، یعنی سال های 2007 و 2008 میلادی 22 صفر را از واحد پول خود حذف كرده است.
در تطابق با این سناریوی بدبینی، از ماه ها پیش، شایعاتی در شهرها و روستااهای کشور آفریقای جنوبی پراکنده گردیده است . براساس این شایعات، پس از مرگ ماندلا، که نماد مصالحه و همزیستی بین اکثریت سیاه و اقلیت سفید پوست این کشور پس از الغای آپارتاید بوده، طبقات فقیر جامعه آفریقای جنوبی اقدام به شورشی فرا گیر نموده و با رهبری برخی از سیاستمداران خواستار ملی کردن بانک ها، معادن و اخراج زمین داران سفید پوست از کشور خواهند شد.
مبنا های نظری این گروه کوچک بر وجود اختلاف طبقاقی بسیار شدید بین اکثریت سیاه پوست این کشور و اقلیت سفید پوست، فقر بسیار شدید در بین سیاه پوستان و وجود 40 در صد بیکاری نزد آنان اتکا دارد.
و اما نگاهی به سال های خروج آفریقای جنوبی از نظام تبعیض نژادی" آپارتاید" به رهبری نلسون ماندلا نشانگر این واقعیت است که فقط طی 5 سال ریاست جمهوری ماندلا یعنی در سال های 1994 تا 1999 آفریقای جنوبی از موقعیت یک کشور مطرود به عنوان یکی از کشورهای نوخاسته صنعتی با یک رشد اقتصادی بهینه مبدل گردید.
طی این 5 سال نلسون ماندلا پایه های یک آفریقای جنوبی مدرن مبتنی بر همزیستی مصالحت آمیز نژادها و نظام اقتصادی مبتنی بر بازار را پایه گذاری کرد.
در حالی که کنگره ملی آفریقا حزب حاکم این کشور در آن زمان از یک مدل اقتصادی دولتی و هدایت شده حمایت میکرد، نلسون ماندلا آنان را متقاعد کرد که نه تنها بخش معدن و بانکی این کشور را ملی نکنند، بلکه از گشودن هر چه بیشتر اقتصاد و صنایع کشور برای سرمایه گذاری خصوصی و خارجی پشتیبانی کنند.
استراتژی توسعه سیاسی و اقتصادی نخستین رئیس جمهوری سیاه آفریقای جنوبی به زودی تأثیرات مثبت خود را نشان داد. رشد اقتصادی اقریقای جنوبی که درسال های بین 1980 تا 1994 و تحت فشار مجازات های اقتصادی بین المللی در آن سال ها به طور متوسط از 1.5 در صد در سال تجاوز نمیکرد، به یکباره دو برابر شد. رشد اقتصادی آفریقای جنوبی بین سال های 1995 تا 2003 بیش از 3 در صد و از سال 2004 میلادی تا وقوع بحران مالی-اقتصادی جهانی بین 3.5 تا 4 در صد بوده است. در همین حال در زمینه توسعه رفاه اقتصادی مردم پیشرفت های بزرگی به دست آورد. به عنوان مثال از سال 1996 تا 2008 میلادی در صد خانوارهایی که به برق دسترسی داشتند از میزان 45 در صد به 85 در صد افزایش یافت. در همین حال در آمد خانوارها با شدتی بی سابقه در تاریخ آفریقای جنوبی افزایش یافت.
و اما از سال 2008 میلادی همراه با وقوع بحران مالی و اقتصادی جهانی، مدل توسعه اقتصادی آفریقای جنوبی نخستین نشانه های ضعف و ناکارآمدی خود را نشان داد. نرخ بیکاری بیش از 24.7 در صد که این نرخ نزد جمعیت سیاه پوست این کشور از 40 در صد بیشتر می باشد، نظام آموزشی و بهداشتی ناکارآمد و اختلاف طبقاتی بسیار شدید در جامعه، محدودیت های مدل توسعه اقتصادی-اجتماعی آفریقای جنوبی پس از آپارتاید را به همگان نشان داد. درآمد متوسط یک خانوار سیاه پوست 6 برابر کمتر از در آمد متوسط خانوارهای سفید پوست این کشور است. بیماری "ایدز" به نحو خطرناکی در کشور آفریقای جنوبی گسترش یافته است.
بحران اقتصادی جهانی از بیرون و ناکارآمدی مدل توسعه اقتصادی در درون، افتصاد کشور را در راه پر فراز و نشیبی انداخته است.
"راند" واحد پول آفریقای جنوبی به همراه روپیه هند و لیر ترک طی ماه های گذشته بیش از 20 در صد ارزش خود را از دست داده است.
فرار سرمایه ها از کشور و کند شدن روند رشد اقتصادی درآفریقای جنوبی کاهش ارزش پول ملی را توجیه میکند.
از سال 2012 میلادی بخش های عمده اقتصادی کشور مانند صنایع خودرو سازی، بخش معدن و کشاورزی و حمل و نقل طعمه اعتصتابات شدیدی است که از نارضایتی شدید کارگران در این بخش ها حکایت دارد. اگر به خاطر بیاورید اعتصاب معدنچیان در ماه اوت سال 2012 میلادی و تیراندازی پلیس به سوی آنان 34 کشته بر جای گذاشت و افکار عمومی جهانیان را متوجه اوضاع خراب اجتماعی و اقتصادی آفریقای جنوبی نمود.
پس از این رویداد خونین، سندیکاهای معدن و حزب کمونیست آفریقای جنوبی خواستار تجدید نظر کلی در قانون مصوب سال 1996 در باره طرح رشد اقتصادی، اشتغال و توزیع ثروت تولید شده در کشور گردیده است.
شاخه جوانان حزب کنگره ملی آفریقا، حزب حاکم در این کشور پا را بسیار فراتر نهاده بود و برای تأمین سیاست توزیع عادلانه ثروت در کشور خواستار ملی کردن برخی از صنایع و معادن درکشور آفریقای جنوبی شده است. خواست های تند این جناح سیاسی در حزب حاکم پس از اخراج رهبران آن در سال 2012 از حزب کنگره ملی آفریقا به آرامی گرایش یافته است.
باری، بیست سال پس از الغای نظام تبعیض نژادی( آپارتاید) در این کشور، آفریقای جنوبی هنوز به عنوان شاخص ترین کشور جهان از نظر اختلاف طبقاتی شناخته میشود. رشد اقتصادی اش به عنوان یک کشور نوخاسته صنعتی به کندی گرائیده است. رشد کم اقتصادی، اجازه نمی دهد که رشد شدید نرخ بیکاری در این کشور کاهش یابد.
در آفریقای جنوبی، برخی ریشه های مشکل کنونی کشور، خصوصاً فساد اداری و مالی موجود را در مدل بر خاسته از کنگره ملی آفریقا به رهبری ماندلا میدانند. آنان از ماندلا انتقاد میکنند که هم رزمان خود را که در نبرد بر ضد آپارتاید او را همراهی کرده بودند ، با وجود عدم توانائی های لازم به پست های کلیدی کشور گمارده بود...
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید