به دنبال تصرف علنی شبه‌جزیرۀ کریمه به حکم ولادیمیر پوتین، غربی‌ها روسیه را به تحریم اقتصادی و مالی تهدید کرده‌اند. بدون شک اعمال این تحریم‌ها به اقتصاد روسیه آسیب‌هایی وارد خواهد آورد. اما در مقابل، محافل سرمایه‌داری اروپایی نیز به شدت نگرانند و هشدار می‌دهند که خروج پول‌های روسی از گردونۀ اقتصادی اروپایی می‌تواند بسیار دردناک باشد.
"فراموش نکنیم که تحریم ایران خیلی زود سرمایه‌گذاران را از این کشور فراری داد... تحریم روسیه نیز مطمئناً بر اقتصاد این کشور سنگینی خواهد کرد".
یک کارشناس بنیاد پژوهش‌های استراتژیک در فرانسه به نام کامی گران که جملۀ اخیر را در گفتگو با رسانه‌های فرانسوی بیان کرده، توضیح می‌دهد که علاوه بر بدبینی محافل سرمایه‌دار و در نتیجه فرار سرمایه‌های بین‌المللی از روسیه، تحریم‌ها می‌توانند مستقیماً بر بورس مسکو و همچنین بر ارزش پول ملی (روبل) تأثیر منفی بگذارند.
روز دوشنبه ٢٤ مارس – ٤ فروردین- باراک اوباما و متحدان اروپایی‌اش اعلام کردند که اجلاس آیندۀ گروه هشت را لغو کرده‌اند. قرار بود که این اجلاس در خردادماه، در شهر سوچی روسیه برگزار شود. این شهر که با میزبانی آخرین المپیک زمستانی شهرتی به دست آورده بود، امید داشت که با پذیرایی از رهبران هشت اقتصاد بزرگ دنیا اعتبار بیشتری برای خود دست و پا کند. اما این امیدها ظاهراً اینک از بین رفته و به جای اجلاس لغوشدۀ "گروه هشت"، نشستی در بروکسل تحت عنوان "گروه هفت" تشکیل خواهد شد.
بدین ترتیب، تهدیدهای غرب برای اعمال فشار به مسکو کم‌کم جدی‌تر می‌شود. اما ناظران اقتصادی غربی می‌گویند که در مقابل، کشورهای غربی و به ویژه اروپایی هم به نوبۀ خود از این تحریم‌ها لطمه خواهند خورد.
لندن، بهشت نوکیسه‌های روس
حتی قبل از این که موضوع الحاق شبه‌جزیرۀ کریمه مطرح گردد و در همان روزهای نخست که از امکان مجازات روسیه به خاطر رفتارش در قبال اوکراین سخن گفته شد، محافل نزدیک به "سیتی"1 لندن، ابراز نگرانی کردند که تیرگی روابط بریتانیا با روسیه می‌تواند سرمایه‌های هنگفت میلیاردهای روس را از رگ و ریشۀ بانک‌ها و مؤسسات سرمایه‌گذاری انگلیسی بیرون بکشد.
در محافل معاملات املاک لندن گفته می‌شود که اگر روزی، سرمایه‌داران روس دیگر نتوانند در این شهر ملک و خانه بخرند، این خطر وجود خواهد داشت که تمامی بازار ملک و آپارتمان به شدت آسیب ببیند. طی دو سال گذشته، رتبۀ نخست خرید آپارتمان‌های مسکونی بالاتر از یک میلیون پاوند در لندن، در اختیار سرمایه‌داران روس بوده است.
همچنین شرکت‌های عظیم روسی مثل رزنفت، گازپروم و شرکت تلفنی مگافون، همگی در بورس لندن حضور دارند و این شهر را به عنوان مرکز فعالیت‌های خود برگزیده‌اند.
به همین دلیل نیز دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا تاکنون در قبال مسکو با احتیاط و نرمش فراوان رفتار کرده است.
یکی از مشاوران بنگاه سرمایه‌گذاری ETX2 به نام اسحاق صدیقی تأکید می‌کند که "باید به هرترتیب بازار املاک را در امان نگاه داشت، باید به هر قیمت سیتی را نجات داد"...
پیش از بحران اخیر، یک نظرسنجی شرکت معاملات ملکی Knight Frank در لندن نشان می‌داد که ٣٧ درصد افراد "بسیار ثروتمند" اهل روسیه و جمهوری‌های سابق شوروی مایلند که در کشور دیگری ساکن شوند. همۀ این افراد، بریتانیا را نخستین گزینۀ خود اعلام کرده‌اند. این در حالی است که در دیگر کشورهای جهان، به طور متوسط، فقط ١٥ درصد از افراد ثروتمند به مهاجرت ابرازعلاقه می‌کنند. البته شرکت Knight Frank اعلام نکرده که در نظرسنجی، افراد "بسیار ثروتمند" را با چه معیاری تعیین کرده و برای قرار گرفتن در این طبقه‌بندی، باید چند میلیون پاوند دارایی داشت؟
فرار سرمایه از روسیه
قبل از آغاز بحران اوکراین، خروج یا فرار سرمایه از روسیه روندی کم و بیش پذیرفته‌شده و عادی بود. پول‌های کلان و بی‌حسابی که هر روزه به جیب طبقۀ نوکیسۀ روسیه ریخته می‌شد، در جریانی پیوسته و بی سر وصدا به بهشت‌های مالیاتی جهان و به برخی کشورهای اروپایی منتقل می‌شد.
در این وضعیت، خبرگزاری فرانسه به نقل از تحلیل‌گران اقتصادی گزارش می‌دهد که به موازات اوج‌گیری بحران اوکراین، فرار سرمایه از مسکو نیز شدت گرفته است.
بنا بر آمار رسمی وزارت اقتصاد روسیه، از اول سال جاری میلادی یعنی طی کمتر از سه ماه، مبلغی حدود هفتاد میلیارد دلار از روسیه "فرار کرده است"... در مقایسه، طی تمامی سال ٢٠١٣، فرار سرمایه از روسیه حدود ٦٢ میلیارد دلار برآورد شده بود.
غیبت مسکو، یا به عبارت دیگر اخراج موقتی مسکو از محفل قدرت‌های بزرگ، ولو موقتی، برای ولادیمیر پوتین خوشایند نخواهد بود. با اینحال، ناظران غربی به خوبی می‌دانند که چنین تصمیم‌هایی نمی‌تواند پوتین را به پشیمانی وا دارد. وزیر خارجۀ این کشور، سرگئی لاوروف نیز در واکنش به شاخ و شانه کشیدن‌های آمریکا و اروپا به طعنه گفته است که عدم حضور روسیه در گروه هشت، برای این کشور"چندان تراژدی بزرگی" نخواهد بود. علاوه بر این، مسئولان اروپایی تأکید کرده‌اند که فعلاً صحبت از اخراج روسیه از گروه هشت نیست و این یک تعلیق موقتی است.
با این وجود، محافل اقتصادی روس، نگرانی خود را از تحریم‌ها پنهان نمی‌کنند. مقامات دولتی روس خود معترف‌اند که مشکل اقتصاد روسیه رکود نسبی است. رشد اقتصادی کشور طی سه ماه اول سال جاری نزدیک به صفر ارزیابی می‌شود، در حالی که در سال گذشته 1.3 درصد اعلام شده بود.
مدیر کل یک بانک روسی می‌گوید اگر خروج سرمایه از کشور به صد میلیارد دلار برسد، به احتمال زیاد رشد اقتصادی کشور برای کل سال ٢٠١٤ نیز صفر خواهد بود.
تجربه‌های بزرگ غرب در تحریم
در شرایط کنونی، دامنۀ تحریم‌های آمریکا علیه روسیه بسیار محدود مانده و فقط اموال بیست نفر از همکاران نزدیک ولادیمیر پوتین در خارج از کشور مسدود شده است. اما روز گذشته، کشورهای گروه "هفت" به مسکو هشدار دادند که در صورت شدت گرفتن بحران اوکراین، بخش‌های گوناگون اقتصاد روسیه مورد بررسی و سپس تحریم قرار خواهد گرفت.
باید گفت که طی ده سال اخیر، آمریکا و اروپا تجربۀ فراوانی در زمینۀ تحریم کسب کرده‌اند و به ویژه روند تحریم ایران به غربی‌ها آموخته است که باید اقتصاد دشمن را بخش به بخش تحت موشکافی و تحلیل قرارداد و با روش‌های دقیق، همۀ پیوندهای آن را با جهان خارج یک به یک و باحوصله و دقت، قطع کرد.
در مورد ایران، گفته می‌شود که در صورت شروع روندی مثبت برای رفع تحریم‌ها، چند سال وقت نیاز خواهد بود تا همۀ رگ و ریشه‌های قطع‌شدۀ اقتصادی دوباره جوش خورده و به کار مشغول شوند.
1 - CITY: مرکز تاریخی شهر لندن. در سال‌های اخیر عبارت "سیتی لندن" برای اشاره به قلب مالی و اقتصادی بریتانیا به کار می‌رود. علاوه بر مرکز بورس، مهم‌ترین بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و همچنین مطبوعات بزرگ انگلیسی در این محلۀ مرکزی لندن قرار دارند. معادل آمریکایی "سیتی لندن"، محلۀ "وال‌استریت"، در جنوب مانهاتان (نیویورک) است.
2 – ETX Capital
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید