یک روز پس از آغازاجرای طرح مالی 1140 میلیارد یورویی بانک مرکزی اروپا در جهت تحرک فعالیت های اقتصادی در منطقه یورو، ارزش یورو، واحد پول اروپایی در برابر دلار سقوط کرد و ارزش آن به پائین ترین میزان خود طی 12 سال گذشته رسید. ارزش یورور در برابر دلار، امروز، سه شنبه 10 مارس به 1.07 دلار رسید. بانک تجاری معروف " گلدمن ساکس"، برابری ارزش یورو و دلار را برای سال 2017 برآورد می کند. این در حالی است که " سیتی بانک"، بانک مهم دیگر تجاری آمریکا، ارزش برابری یورو و دلار را برای پایان سال 2015 پیش بینی می کند.
چه عواملی سقوط ارزش یورو در برابر دلار را توضیح میدهند؟
دوعامل مهم سقوط ارزش یورو در برابر دلار را توجیه می کند. عامل اول و مهم تر، رویکرد سیاست های جدید پولی و مالی بانک مرکزی اروپا میباشد. عامل دوم، عاملی است صرفاً اقتصادی که مربوط به سلامت اقتصادی آمریکا و بازگشت رشد اقتصادی بهینه به این کشور است. در مورد عامل اقتصادی سقوط یورو در برابر دلار، و یا به عبارت دیگر افزایش قدرت دلار در برابر یورو، باید گفت که انتشار آمارهای مثبت مربوط به سطح اشتغال در آمریکا در جمعه گذشته در شکل گیری این گرایش تأثیر داشته است. در واقع، اقتصاد آمریکا طی 12 ماهه گذشته بیش از 3.3 میلیون فرصت شغلی جدید ایجاد کرده و نرخ بیکاری که در ژانویه سال 2009 میلادی در این کشور بیش از 7.8 در صد جمعیت فعال بوده، در پایان فوریه سال 2015 به کمتر از5.5 درصد کاهش یافته است.
در همین حال، رشد اقتصادی آمریکا در مقیاس سالانه طی ماه های گذشته بیش از 2.2 در صد بوده است.
یاد آور میشویم که نرخ بیکاری در اقتصاد، یکی از شاخص های مهم کلان اقتصادی است که نشانگر سلامت و یا عدم سلامت اقتصادی یک کشور میباشد.
در آمریکا، وجود یک رشد اقتصادی بیش از 2.2 درصدی و یک نرخ بیکاری کمتر از 5.5 درصدی به منزله وجودسلامت نسبی اقتصادی این کشور در کوتاه و یا میان مدت تلقی میگردد.
در این مجله اقتصادی، تلاش می کنیم تا تأثیرات اجرای طرح 1140 میلیارد یورویی بانک مرکزی اروپا را مورد بررسی قرار دهیم.
در ابتدا باید گفت که هدف اصلی اجرای این طرح، کاهش یورو نسبت به دلار نبوده، بلکه خروج اقتصاد کشورهای منطقه یورو از رکودی بوده که طی دو سال گذشته بر اقتصاد اروپا سایه افکنده بوده است.
اما شایان توجه است که سقوط ارزش یورو در برابر دلار یکی از نتایج مهم اجرای این طرح است. هرچند این نتیجه، هدف اصلی اجرای طرح نبوده است.
اهداف اصلی اجرای طرح 1140 میلیارد یورویی بانک مرکزی اروپا چه بوده است؟
همانطور که گفته شد، اقتصاد منطقه یورو طی دو سال گذشته در حال رکود بوده است. در منطقه یورو، نرخ تورم نزدیک به صفر و در برخی از ماه های پایانی سال 2014 حتی منفی بوده است. رشد اقتصادی بسیار کم، همراه با رشد منفی قیمت ها میتوانند در هر اقتصادی، زمینه های " دفلاسیون"، یعنی رشد منفی و بلند مدت قیمت ها را ایجاد کنند. در صورت استقرار
" دفلاسیون" در اقتصاد، زمینه های رشد اقتصادی تخریب میگردند و اقتصاد وارد یک مرحله رکود طولانی و خطرناک بیش از ده ساله میگردد که بازگشت به حالت اولیه به سهولت میسر نمیگردد.
ذکر این مقدمه به این هدف بود که نگرانی از فرو افتادن در چنین شرایطی در منطقه یورو، موجب گردید که بانک مرکزی اروپا وارد گود شده و با اجرای این طرح، که تزریق نقدنیگی هنگفت به اقتصاد منطقه یورو میباشد، تورم رنگ باخته قیمت ها را در اقتصاد تحریک کند. تحریک قیمت ها، البته به میزان تحت کنترل( در حدود دو درصد) عاملی است که میتواند رشد اقتصادی را تحریک کرده و تداوم بخشد.
چگونه تزریق نقدینگی گسترده موجب میگردد که رشد اقتصادی در منطقه یورو تحریک گردد؟
بانک مرکزی اروپا از ماه مارس سال جاری تا پایان ماه سپتامبر سال 2016 ، یعنی به مدت 16ماه، و هر ماه در حدود 60 میلیارد یورو از دیون های دولتی کشورهای منطقه یورو را میخرد.جمعاً 1140 میلیارد یورو.
دیون دولتی کشورهای منطقه یورو به صورت اوراق قرضه دولتی 2 تا 30 ساله هستند. به لحاظ کم ریسک بودن آنها، بسیاری از بانک ها، بیمه ها و صندوق های بازنشستگی این اوراق را خریداری کرده و حجم گسترده ای از سرمایه های خود را در این اواراق قرضه دولتی سرمایه گذاری کرده اند. با آغاز خرید این اوراق از سوی بانک مرکزی اروپا، بهره کنونی این اوراق طبیعتاً کاهش مییابد و برخی از سرمایه گذاران برای کارایی بیشتر مالی سرمایه گذاری، ترغیب به فروش و یا واگذاری اوراق قرضه دولتی در اختیار خود میگردند. در نتیجه این واگذاری، ظرف 16 ماه آینده میتوان فرض کرد که در حدود 1140 میلیارد یورو سرمایه های این نهاد های مالی آزاد میگردند.
این سرمایه های آزاد شده، در جستحوی راندمان مالی بهینه در اختیار بانک های کشورهای منطقه یورو قرار میگیرند. ورود حجم گسترده پول به نظام بانکی در حالی که نرخ بهره و اعتبارات بانکی را کاهش میدهد، موجب فراوانی اعتبار بانکی در کشورهای منطقه یورو میگردد.
در چنین شرایطی، تسهیلات وام و اعتبار بانک ها به سوی بخش مصرف( خانوارها) و سرمایه گذاری در اقتصاد واقعی( بنیادهای اقتصادی) روانه میگردد.
افزایش تسهیلات اعتباری، در حالی که حجم مصرف را در اقتصاد افزایش میدهد، موجب افزایش تقاض در اقتصاد های کشورهای منطقه یورو میگردد. این امر به نوبه خود، تولید بنیادهای اقتصادی، سرویس و کالا را نیز افزایش خواهد داد.
بنا براین، در چنین شرایطی، اگر همه چیزها به خیر و خوشی پیش بروند، رشد اقتصادی در منطقه یورو افزایش یافته و در کنار این رشد، ما شاهد وجود یک نرخ تورم تحت کنترل در حدود دو درصدی در اقتصاد خواهیم بود. شایان توجه است که وجود این نوع تورم مهار شده، تأثیرات روانی مثبتی برای تحرک رشد اقتصادی در کشورهای منطقه یورو خواهد داشت.
" پییر شوفلر" متخصص بازارهای مالی در باره این مکانیزم میگوید:
" در اینجا، بانک ها، بر اساس منطق و خردگرایی مالی، تسهیلات مالی جدید را که ناشی از اجرای طرح گسترده تسهیلات مالی بانک مرکزی اروپا میباشد با شرایط بسیار مناسب و با نرخ بهره بسیار پائین تر از قبل، به صورت وام و اعتبار در اختیار بنیادهای اقتصادی و خانوارها قرار میدهند.
بنا براین، بانک ها در این مرحله به عنوان رابطی عمل خواهند کرد که نقدینگی ایجاد شده ناشی از طرح بانک مرکزی اروپا را با بهره پائین به اقتصاد واقعی کشورهای منطقه یورو تزریق می کنند.
در نتیجه، تأثیر این رویکرد بر روی تحرک اقتصادی، به میزان قابل توجهی سریع خواهد بود. به دیگر بیان، دستیابی بنگاه های اقتصادی و خانوارها به وام و اعتبارات بانکی گسترده و با بهره کم، تحرک لازم دراقتصاد کشورهای منطقه یورو را ایجاد خواهد کرد."
حال که توضیح داده شد که هدف اصلی از اجرای طرح 1140 میلیارد یورویی چه بوده، شما به دو نتیجه مهم اجرای این طرح نیز واقف گردیده اید: نخست، سقوط و یا کاهش ارزش یورو در برابر دلار، سپس، ایجاد تورم در اقتصاد کشورهای منطقه یورو.
اجرای این طرح یک نتیجه بسیار مطلوب دیگر هم دارد که قبلاً بدان اشاره شد. این نتیجه، کاهش شدید نرخ بهره دیون دولتی کشورهای منطقه یورو میباشد.
در این خصوص میتوان فت که هرچند نرخ بهره دیون دولتی کشورهای شمالی منطقه یورو هم اکنون به نحو چشم گیری کاهش یافته است. به عنوان مثال، نرخ بهره دیون دولتی آلمان 0.31 در صد، فرانسه 0.6 در صد و ایتالیا 1.28 در صد است، اما نرخ بهره دیون دولتی در کشورها جنوب اروپا مانند اسپانیا و پرتغال هنوز بالا میباشد. با اجرای این طرح، ضمن اینکه نرخ بهره دیون دولتی کشورهای شمال اروپا باز هم کاهش خواهد یافت، کشورهای جنوب اروپا نیز با بهره بسیار کمتری به بازار های مالی دست خواهند یافت. در همین حال، کاهش میزان بهره دیون دولتی کشورهای منطقه یورو، اصولاً موجب میگردد که منابع بودجه ای این کشورها که پیش تر برای پرداخت بهره بدهی های دولتی خود پرداخت میگردیدکمتر از گذشته شود و این موضوع به آنها فرصت خواهد داد تا در جهت باز پرداخت اصل دیون دولتی خود گام های مثبتی بردارند.
کاهش ارزش یورو که یکی از نتایج مستقیم و مهم اجرای طرح بانک مرکزی اروپا میباشد واجد مزیت مهم دیگری نیز هست.
در اقع، کاهش ارزش یورو، قدرت رقابتی شرکتهای اروپایی را در جهان افزایش خواهد داد و بدین ترتیب تأثیرات بسیار مثبتی بر روی تجارت خارجی کشورهای منطقه یورو خواهد داشت.
در همین حال، سقوط قیمت جهانی نفت خام به اروپای نیازمند واردات سوخت های فسیلی اجازه میدهد که سوخت فسیلی مورد نیاز خود را با کمتر از نصف ارزش گذشته وارد نماید. توام شدن کاهش ارزش یورو، با کاهش شدید قیمت جهانی نفت عامل بسیار پرقدرتی است که میتواند اقتصاد منطقه یورو را بیش از پیش تحریک کند.
بنا بر این، در شرایطی که کشورهای منطقه یورو در بازیافتن رشد اقتصاد دچار مشکل هستند، کاهش ارزش یورو، همانند تسهیلات پولی بانک مرکزی اروپا عمل کرده و به این کشورها اجازه خواهد داد تا پس از سال های رکود، راه رشد بهینه اقتصادی را بازیابند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید