انتشار کتاب نویسنده برنده جایزه "گنکور"، درباره درگیری های سوریه

ابتدا به سراغ تونس می‌رویم که بیش از همیشه، سلفی‌ها در این کشور فعال شده‌اند. شهرهای تونس، از پایتخت تا دیگر شهرهای مهم، این روزها شاهد درگیری‌هایی میان نیروهای پلیس و اسلامگراهای سلفی است.

مجله نوول ابزرواتور در گفت‌وگوی کوتاهی که با حمادی ردیسی- استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تونس، انجام داده به موضوع فعالیت این گروه تندرو اسلامگرا پرداخته است.

نوول ابزرواتور در ابتدا از آقای ردیسی می‌پرسد که دقیقا سلفی‌ها که تهدیدی برای جریان دموکراتیزه شدن تونس محسوب می‌شوند چه کسانی هستند؟

ردیسی که سال گذشته، یعنی درست پس از انقلاب کشورش کتاب «تراژدی اسلام مدرن» را در فرانسه و به زبان فرانسوی منتشر کرده، چنین پاسخ می‌دهد: طی انقلاب تونس،‌ حدود هزار و نود نفر از سلفی‌های این کشور از زندان‌ها آزاد شدند. همچنین بعد از انقلاب، سلفی‌های تونسی که در دوران بن‌علی به اروپا و کشورهای حاشیه خلیج فارس پناهنده شده بودند نیز به کشور بازگشتند.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تونس ادامه می‌دهد: می‌توان سلفی‌های تونس را به دو دسته تقسیم کرد. یکی جریان «علمی» یا «روشنفکری» که از فرقه وهابیت متأثر است و توسط عربستان سعودی هدایت می‌شود. این گروه هیچ علاقه‌ای ندارد که تونس تبدیل به یک کشور دموکرات شود. دیگری، یک جریان جهادی خشن که با اسلحه‌هایی که از لیبی آورده‌اند مسلح شده‌اند و تعدادی از آنها نیز برای جنگیدن با نیروهای دولتی به سوریه رفته‌اند.

نوول ابزرواتور سپس از برنامه‌ها و اهداف سلفی‌های تونس می‌پرسد.

حمادی ردیسی پاسخ می‌دهد: سلفی‌ها خواهان اعمال و به کار بردن شریعت اسلام در کشور تونس و در همین لحظه هستند و نه در آینده. آنها علی‌رغم این‌که به رشید غنوشی احساس نزدیکی می‌کنند، اما حتی مخالف مواضع محتاطانه رهبر حزب اسلامگرای النهضه هستند. سلفی‌ها می‌خواهند تونسی‌ها را مجبور کنند که به شیوه اعراب در زمان پیامبر اسلام زندگی کنند.

سپس حمادی ردیسی اضافه می‌کند که: دولت تونس در هفته‌های گذشته و پس از درگیری‌هایی که میان پلیس و سلفی‌ها روی داد، تعدادی از آنها را دستگیر کرد، اما حزب اسلامگرای النهضه علاقه‌ای ندارد که مقابل برادرانش بایستد. این دو، یعنی سلفی‌ها و حزب نهضت از یک خانواده فکری هستند. ضمن آن که سلفی‌ها از حزب النهضه اطاعت می‌کنند و هر زمان که این حزب بخواهد آنان نیز از انجام تظاهرات صرف نظر می‌کنند.

این استاد دانشگاه تونس همچنین درباره مهم‌ترین حزب تونس پس از سقوط حزب بن‌علی در این کشور می‌گوید: حزب النهضه روز به روز بیشتر راغب می‌شود که در تونس روند دموکراسی را که در ابتدا وانمود می‌کرد به آن تن می‌دهد، با مشکل مواجه کند.
حمادی ردیسی در پایان این گفت‌وگو می‌گوید که این روزها در تونس تکفیر رواج پیدا کرده و جامعه این کشور به زور در حال اسلامی شدن است. تونسی‌ها از دروغ‌های اسلامگراها می‌ترسند.

اما مجله نوول ابزرواتور در شماره این هفته خود، به موضوع مصر هم پرداخته است.
خبرنگار اعزامی این هفته‌نامه به مصر، گزارش مفصلی را از وضعیت مسیحیان مصر نوشته و از قول یکی از این مسیحیان تیتر زده: اگر اخوان المسلمین به قدرت برسند، ما خواهیم مرد.

در این گزارش آمده که تخمین زده می‌شود جمعیت مسیحی مصر، چیزی حدود شش تا ده درصد جمعیت این کشور هشتاد میلیونی است. و در میان این مسیحیان هم اکثریت با فرقه یونانی- ارتودکس است. اما مسیحیان کاتولیک و پروتستان هم در مصر زندگی می‌کنند.
این گزارش می‌افزاید که در نبود یک سرشماری دقیق، شاخه نظامی مسیحیان مصر، جمعیت این اقلیت مذهبی را دوبرابر بیشتر اعلام کرده است. به گفته آنان، مسیحیان مصر در داخل کشور 17 میلیون و در خارج از کشور 3 میلیون هستند.

اما مجله لوپوئن نیز خبرنگار ویژه ای را به مصر فرستاده و گزارشی از روزهای پس از انتخابات ریاست جمهوری در این کشور تهیه و منتشر کرده است.

خبرنگار لوپوئن گزارش خود را با جمله ای از یک مرد مسلمان در میدان تحریر قاهره آغاز می کند که به نوشته لوپوئن شادی اش را از رأی دادن به محمد مرسی- نامزد حزب اخوان المسلمین مصر، پنهان نمی کند.
این مرد می گوید که خدا محمد مرسی را در قدرت قرار داده است.
سپس خبرنگار لوپوئن به تظاهرات طرفداران محمد مرسی در میدان التحریر اشاره می کند و می نویسد که همه آنها معتقدند که محمد مرسی رییس جمهور آینده کشورشان است.

همچنین لوپوئن می نویسد که شامگاه روز انتخابات ریاست جمهوری مصر، یکی از اعضای کمیته برگزارکننده انتخابات به یک خبرگزاری غربی گفت که محمد مرسی پنجمین رییس جمهور مصر است.
این نشریه اضافه می کند که اگر این اتفاق بیفتد مصر به حکومت یک سلسله رؤسای جمهور برآمده از نظامیان پایان خواهد داد.

اما خبرنگار لوپوئن نیز مانند خبرنگار مجله نوول ابزرواتور به ترس مسیحیان مصری از روی کار آمدن یک رییس جمهور مسلمان اشاره می کند و از قول یکی از آنها می نویسد که اگر محمد مرسی انتخاب شود ما باید روسری سرمان کنیم.

همچنین خبرنگار لوپوئن به حکومت کنونی نظامیان در مصر اشاره می کند که پس از سرنگونی حسنی مبارک قدرت را رسماً در دست گرفته اند.
لوپوئن از قول یک ژنرال بازنشسته ارتش مصر که اکنون استاد زبان شناسی در دانشگاه شده است، می نویسد که در دوران مصر مدرن هیچ گاه اسلامگراها کشور را مدیریت نکرده اند.
این ژنرل بازنشسته همچنین امیدی به برنده شدن محمد مرسی ندارد و به یاد می آورد که در سال 1954 چگونه جمال عبدالناصر اخوان المسلمین را طرد کرد.

همچنین لوپوئن به نقل از یک وکیل که به حزب اخوان المسلمین نزدیک است می نویسد که اسلامگراها هیچ گاه تصور نمی کردند که نظامیان بتوانند مجلس را منحل کنند.
از سوی دیگر لوپوئن به شادی برخی از مردم به ویژه مسیحیان نسبت به منحل شدن مجلس اشاره می کند. یکی از مسیحیان مصر در این زمینه می گوید که این بهترین کار بود.
اما گزارشگر لوپوئن در حاشیه بحران‌های سیاسی موجود در مصر به فعالیت های تجاری نظامیان مصر نیز اشاره می کند.
به نوشته این گزارشگر، نظامیان مصر حدود 25 تا 45 درصد اقتصاد مصر و شرکت‌های تجاری را در اختیار دارند؛ از شرکت های آب معدنی گرفته تا در دست داشتن هتل های مجلل توریستی.
لوپوئن یادآوری می کند که، فعالیت های اقتصادی بخش نظامی کشور با روی کار آمدن جمال عبدالناصر در سال 1952 آغاز شد.

و در نهایت پس از تونس و مصر، به سوریه، دیگر کشور بحران زده بهار عربی می رویم.
مجله اکسپرس در بخش کتاب خود گفت وگویی را با "جاناتان لیتل"- نویسنده فرانسوی آمریکایی الاصل، انجام داده است که به تازگی از سفر سوریه بازگشته است.
این نویسنده چهل و چهارساله که در سال 2006 بابت نگارش رمان «خیرخواهان» برنده جایزه "گنکور" شد، به مدت پانزده روز در شهر حمص، مرکز شورش‌های سوریه بوده و مشاهدات و احساساتش را از درگیری‌ها و خشنونت‌های سوریه در قالب گزارش‌هایی برای روزنامه لوموند می نوشته است.
جاناتان لیتل، که فرزند رابرت لیتل- خبرنگار آمریکایی مجله نیوزویک و نویسنده رمان های جاسوسی است، اکنون تمامی این نوشته هایش را در کتابی با نام «دفتر حمص» منتشر کرده است.

اکسپرس در ابتدای گفت وگوی خود با جاناتان لیتل از او می پرسد که با توجه به این که این نویسنده هم در جنگ چچن حضور داشته و هم در درگیری های سوریه، میزان خشونت در کدام یک بیشتر بوده است؟
لیتل پاسخ می دهد که نمی توان این دو جنگ را با هم مقایسه کرد اما آن چه او در درگیری های حمص مشاهده کرده فراتر از خشونت های معمولی بوده و بعضی مواقع واقعاً وحشت می کرده است.
جاناتان لیتل در کتاب خود نوشته که نیروهای بشار اسد محله‌ای را که او در آن اقامت داشته به حمام خون تبدیل کرده بودند.

«دفتر حمص» نوشته "جاناتان لیتل" توسط انتشارات "گالیمار" در 240 صفحه و با قیمت 19 یورو منتشر شده است.