ایران و کره شمالی: تولید مشترک موشک‌های قاره پیما

پیش از انتشار گزارش تازه کنگره، وزارت دفاع آمریکا در سال 2010 ، طی یک گزارش محرمانه که بخشهایی از آن متعاقباً فاش شد، پیش‌بینی کرده بود که "ایران تا سال 2015 قادر به تولید موشکهای قاره پیما با قابلیت رسیدن به خاک آمریکا خواهد بود".
دو کشور ایران و کره شمالی ضمن داشتن پیمان همکاری‌های نظامی، هرگز به همکاری‌های موشکی مشترک در اظهارات رسمی و یا اسناد انتشار یافته استناد نکرده اند. با این وجود همکاری‌های گسترده موشکی دو کشور در موسسات مطالعات امنیتی (و طبیعتاًمراکز اطلاعاتی) موضوع شناخته شده ای است.
طی دو دهه گذشته کشورهای پیشرفته صنعتی تدریجا ظرفیتهای موشکی در اختیار خود را از شکل تهاجمی به دفاع موشکی تغییر داده اند. با این وجود روسیه، چین، هند، پاکستان و کره شمالی همچنان تلاش برای افزایش قابلیت موشکهای قادر به حمل سلاحهای اتمی را ادامه داده اند.
به عنوان نمونه، روسیه ماه گذشته اعلام کرد که بزودی موشکهای یکصد تنی قاره پیمای تازه ای را جانشین موشکهای موسوم به "وایوادا¹" که در غرب از آن به عنوان " ساتانا²" یاد میکنند خواهد ساخت. ارتش هند نیز طی سال جاری به آزمایش موشک قاره پیمایی با برد بیش از ۵۰۰۰ کیلومتر درسواحل ایالت شرقی اوریسا³مبادرت کرد. موشک یادشده موسوم به «آگنی پنج⁴» با هفده متر طول، ۵۰ تن وزن قادر به حمل کلاهک هسته‌ای و هدف قرار دادن نقاط تعیین شده در اروپای شرقی و خاک چین است.
عنوان قاره پیما معمولا در مورد موشک‌هایی بکار میرود که دارای برد بیش از 5000 کیلومتر باشند. ایران در سال 2008 مدعی شد که قادر به ساخت موشک شهاب-4 با برد 4000 کیلومتر است، ولی به دلیل افزایش حساسیت‌ها (و احتمالا دریافت اخطار مستقیم خارجی) اعلام شد که قصد تولید این موشکها در حال حاضر در بین نیست.

شروع همکاری های موشکی
شاخص ترین محصول موشکی ایران از خانواده شهاب است که تولید داخلی آن به دوران کوتاهی بعد از شروع آتش‌بس مابین ایران و عراق بازمیگردد. بعد از دریافت مستقیم چند فروند موشک "اسکاد بی"، و "سی" از سوریه و لیبی در جریان جنگ با عراق، ایران موفق به خرید این موشکها از کره شمالی شد.
اعمال تحریم‌های نظامی و محروم ماندن از خرید تجهیزات پیشرفته، نیازهای دفاع هوایی ایران را در خط افزایش قابلیت‌های موشکی قرار داد. تهران در راه تامین این نیازها به روسیه، چین و کره شمالی رجوع کرد و همکاری با کره شمالی تدریجا افزایش قابل ملاحظه یافت.
نیاز ایران به دریافت کمکهای فنی و قطعات لازم برای توسعه صنایع موشکی در داخل، و نیاز کره شمالی به تامین سرمایه برای توسعه فن آوری های موشکی، دو کشور را به دو شریک و هم پیمان طبیعی تبدیل ساخت.
همکاری های نزدیک نظامی دو کشور در سطحی است که چندی پیش انجام دو آزمایش اتمی زیرزمینی در کره شمالی نیز به "آزمایش اتمی ایران" نسبت داده شد. در این زمینه یک کارشناس تسلیحات اتمی از کشور سوئد بنام "هانس روله" طی مقاله‌ای که نشریه آلمانی "ولت" انتشار داد با ارائه گمانه‌هایی مدعی شد که دست کم یکی از دو آزمایش اتمی سال 2010 در کره شمالی متعلق به ایران بوده است.

مذاکرات اتمی و آزمایش موشکی
دست یافتن به بمب اتمی بدون در اختیار داشتن وسیله حمل آن تا هدف مورد نظر، فاقد توجیه عقلی است. تولید پرهزینه موشکهای بالستیک با برد متوسط (تا 2000 کیلومتر – نمونه شهاب 3 و یا سجیل) نیز بدون در اختیار داشتن کلاهکهای دارای قابلیت کشتار جمعی (بمب اتمی و سلاح شیمیایی) به همان نسبت غیر عقلی است.
تنها ترکیب این دو وسیله است که می‌تواند به عنوان نیروی موثر بازدارنده مورد محاسبه قرار گیرد. این ترکیب ساده که پیشتر در چین، هند، پاکستان و کره شمالی نیز تعقیب و تامین شده، نمی‌تواند در جمهوری اسلامی شکلی متفاوت داشته و در نتیجه موشکهای بالستیک با برد متوسط و یا قاره پیما تنها به منظور حمل کلاهک‌های عادی با قابلیت انفجار اندک مورد استفاده قرار گیرد. چنین نیروی موشکی هرگز دارای ظرفیت بازدارنده تلقی نخواهد شد.
مبادرت ایران به آزمایش موشک‌هایی با برد زیاد همان حساسیت‌هایی را نزد کشورهای اروپایی و آمریکا ایجاد خواهد کرد، که تلاش مشکوک برای مبادرت به آزمایش بمب اتمی در منطقه.
بنظر میرسد که اعمال تحریم‌های یک جانبه و جدی تر شدن خطر حمله نظامی ایران را تا حدودی به داخل شدن در مذاکرات اتمی با جامعه جهانی علاقمند تر از پیش ساخته است. در عین حال جمهوری اسلامی توسعه توان موشکی را جزء جدایی ناپذیر در ترکیب قدرت بازدارنده خود می‌داند و مایل به تعویق داوطلبانه آن نیست.
به دلیل ادامه عضویت در پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی، ایران مکلف به باز نگاه داشتن درهای تاسیسات اتمی خود به روی بازرسان آژانس است. تن دادن به این تعهدات پیش از داخل شدن در مذاکرات جدی تر اتمی، حتی بازکردن درهای مراکز نظامی مانند پارچین را نیز اجتناب ناپذیر ساخته است. در این شرایط  پیش‌بینی ادامه آزمایش‌های موشکی و یا اتمی در یک کشورخارجی و انکار در دست داشتن در آنها، کم هزینه ترین گزینه ای است که در اجرای سیاست "استقبال از مذاکره و ادامه حرکت در راه کسب قابلیت‌های موشکی و اتمی" می‌تواند مورد توجه مسئولان نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی قرار بگیرد.

            

  1-Voïevoda
  2-Satana
  3-Orissa
  4-Agni 5