تحریم هایی که زمینه های آن از اواخر سال میلادی گذشته به وسیله جهان غرب علیه ایران تداراک دیده شد و به تدریج به مرحله اجرا در آمد، حیاتی ترین بخش اقتصادی کشور، یعنی نفت ایران را هدف قرار داده است. اجرایی شدن تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران در اول جولای نقطه عطفی است در جهش و ماهیت تحریم ها و این احساس را در همگان بر می انگیزد که این دفعه با دفعات پیش متفاوت است و تیغ تیز تحریم ها گردن اقتصاد ایران را تهدید می کند.برای بحث و گفتگو پیرامون این چرخش تاره در تحریم های بین المللی علیه ایران و پیامدهایی که می توانند در زمینه های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در ایران داشته باشند، میهمانان میز گرد رادیویی زمینه ها و زمانه های امشب عبارتند ار آقایان جمشید اسدی استاد استراتژِی اقتصادی در فرانسه، رضا تقی زاده پژوهشگر و استاد دانشگاه در گلاسکو و مجید محمدی پژوهشگر مسائل ایران و استاد دانشگاه در نیویورک.
تحریم های جهانی علیه جمهوری اسلامی سابقه ای به بلندای تاریخ آن دارد. از فردای گروگان گیری سفارت آمریکا در تهران در سال 1980 میلادی، ما شاهد بر قراری نخستین تحریم های گسترده آمریکا علیه جمهوری اسلامی هستیم. همانطور که میدانیم، با افشا شدن برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی تحریم های بین المللی ابعاد تازه ای به خود میگیرند.با این وجود، هر آئینه که تحریم ها علیه ایران توسعه می یابد، جمهور ی اسلامی نیز که قصد تعامل با غرب را ندارد، با روی آوردن بیشتر از جهات سیاسی و اقتصادی به روسیه و چین و با به کار گیری ابتکارات و شیوه هایی در صدد دور زدن این تحریم ها و خنثی کردن آنها بر می آمد و میتوان گفت که تا این اواخر، جسته و گریخته در این راه موفق شده است.
اما تحریم هایی که زمینه های آن ا ز اواخر سال میلادی گذشته به وسیله جهان غرب علیه ایران تداراک دیده شد و به تدریج به مرحله اجرا در آمد، حیاتی ترین بخش اقتصادی کشور، یعنی نفت ایران را هدف قرار داده است. اجرایی شدن تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران در اول جولای نقطه عطفی است در جهش و ماهیت تحریم ها و این احساس را در همگان بر می انگیزد که این دفعه با دفعات پیش متفاوت است و تیغ تیز تحریم ها گردن اقتصاد ایران را تهدید می کند. بی مناسبت نیست که اول جولای از سوی بسیاری از تحلیل گران سیاسی و اقتصادی در جهان و در فضای رسانه ای ایران نخستین روز آغاز جنگ اقتصادی غرب علیه ایران نام گرفته است.
باری، این بار، بر خلاف گذشته، خطر، اقتصاد ایران را تهدید می کند، زیرا، تمامی شرایط بالقوه و عینی برای به زانو درآوردن اقتصاد ایران فراهم آمده است.
بررسی آخرین گزارشات آژانس بین المللی انرژی و مرکز اطلاعات انرژی آمریکا نشان میدهند که هم اکنون بین 2 تا 2.2 میلیون بشکه در روز مازاد تولید نفت در جهان وجود دارد و زمینه های عدم وابستگی بازار جهانی نفت به صادرات نفت ایران که تقریباً معادل همین مازاد تولید است، آماده گردیده است.
آگاه از چنین تهدیدی، مسئولان نظام اسلامی عجولانه به فضا سازی های رسانه ای و اقدامات جدیدی دست یازیده اند که اصولاً نمی تواند تأثیر چندانی در سطح بین المللی داشته باشد و تنها می تواند مصارف کوتاه مدت سیاسی در داخل کشور داشته باشد.
رزمایش سپاه پاسداران در خلیج فارس و تهدید و تأکید بر بستن تنگه هرمز و جلوگیری از صادرات نفت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، برنامه ایران برای جنگ نفتکش ها، تصمیم گیری تهدید آمیز دراین باره در مجلس شورای اسلامی، گزارش خبر گزاری فارس که ضمن اذعان به وجود ذخیره انبوه نفت در ایران به نقل قول از " بلومبرگ" اعلام میدارد که این ذخیره ها ی نفتی فرو ش رفته است، همگی این ها حکایت از تأثیرات عمیق تحریم های جدید بر فضای اقتصادی-سیاسی کشور دارد.
گزیده ای از نظرات شرکت کنندگان در این میز گرد رادیویی:
جمشید اسدی:
اعتقاد دارد که پیامد های تحریم ها بدون شک برای اقتصاد به زمین نشسته ایران فاجعه انگیز خواهد بود. وی تحریم های اتحادیه اروپا را کاهش یک پنجم صادرات نفتی ایران و به موازات آن کاهش یک پنج در آمدهای ایران میداند.این کاهش در آمدها در شرایطی بر اقتصاد ایران سنگینی خواهد کرد که جمهوری اسلامی با عملکرد های گذشته اش دچار کمبود منابع مالی شده و نمی تواند تعهدات داخلی خود را تأمین نماید. جمشید اسدی اعتقاد دارد که در آینده، بسیاری دیگر از کشورهایی که تحریم نفتی غرب علیه جمهوری اسلامی را رعایت نکرده اند، مانند چین و هند به دلایل استراتژیک و در جهت تأمین امنیت آینده منابع نفتی مورد نیاز خود، به قافله کشورهای تحریم کننده نفت ایران می پیوندند و کشورهای دیگری را به عنوان منابع تأمین انرژی فسیلی مورد نیاز خود جایگزین ایران خواهد کرد.
جمشید اسدی می گوید که با توجه به رشد کم مصرف جهانی نفت و با ملاحظه به آنکه تولید جهانی نفت افزایش یافته و کشورهای عراق، لیبی و عربستان سعودی بیش از گذشته نفت تولید می کنند، امکان پر کردن جالی خالی نفت ایران در بازار جهانی میسر گردیده است. با این وجود وی اعتقاد دارد که ساختار حاکمیت نظام اسلامی، توانش طرح هسته ای را شیشه عمر خود می داند و تا بتواند زیر بار هیچ اقدامی که او را از هدفش دور نماید، نمی رود...
رضا تقی زاده:
می گوید که صادرات نفتی ایران نسبت به سال به گذشته بیش از 40 میلیلرد دلار کاهش یافته و این کاهش باز هم ادامه خواهد یافت.
وی می گوید بر خلاف آنچه مسئولان نظام اسلامی فکر می کردند- که تحریم ها قیمت جهانی نفت را بالا می برد و به کشورهای غربی لطمه میزند، قیمت جهانی نفت کاهش یافته و این مقدار کاهش طی پنج سال گذشته بی سابقه بوده است. کاهش درآمدهای نفتی نظام اسلامی و مردم ایران را با مشکلات عمده اقتصادی روبرو خواهد ساخت.
در باره تهدید فرماندهان سپاه و مسئولان جمهوری اسلامی، رضا تقی زاده اعتقاد دارد که این سخنان در بازار تنش ایجاد می کند و به طور مقطعی تأثیر دارد.
رضا تقی زاده اعتقاد دارد که جمهوری اسلامی نه قابلیت و نه عزم بستن تنگه هرمز را دارد. کوچکترین حرکت نظامی از سوی ایران که همراه با پرتاپ موشک و یا مین گذاری این آبراه باشد، عملاٌ جمهوری اسلامی را واردجنگ با کشور های منطقه و متحدانشان از جمله آمریکا می کند.رضا تقی زاده می گوید که موضوع تنگه هرمز ، خط قرمزی است که واکنش سریع و پر قدرت آمریکا و متحدانش را به دنبال داشته و موجودیت نظام اسلامی را روی خط قرار میدهد. وی تصور نمی کند که مسئولان نظام اسلامی تا این حد دچار اشتباه محاسبه شوند و تهدید های زبانی خود را عملی نمایند. رضا تقی زاده اعتقاد دارد که در صورتیکه جمهوری اسلامی مورد خطر قرار بگیرد و و طرف های مقابل در حمله به ایران پیش دستی نمایند، نظام اسلامی ممکن است از این موضوع به عنوان آخرین گزینه خود استفاده نماید...
مجید محمدی:
وی علیرغم تحریم های نفتی غرب ، احتمال کوتاه آمدن جمهوری اسلامی را در مذاکرات آینده هسته ای خصوصاً در باره توقف غنی سازی اورانیوم اندک میداند. اما اعتقاد دارد که تحریم های نفتی می توانند ساختار مشروعیت نظام اسلامی را که عمدتاً بر سه پایه در آمدهای نفتی، سازمان سرکوب و دستگاه تبلیغاتی- رسانه ای استوار است، دچار دگرگونی نماید و در همین حال نگرش مردم را نسبت به گفتمان هسته ای رژیم حاکم دچار تحول نماید.
مجید محمدی می گوید که محور های دوم وسوم مشروعیت نظام اسلامی شدیداً به درآمدهای نفتی وابسته بوده و کاهش این در آمدها، تضعییف آنان را به دنبال خواهد داشت. در همین رابطه کمبود درآمدهای نفتی، ساختار مباشر پرور نظام اسلامی در ایران را دستخوش تغییر می کند. کاهش در آمدهای نفتی، کاهش مباشران و رانت خواران را به دنبال واهد داشت که به نوبه خود تضعییف دولت مباشر پرور جمهوری اسلامی را موجب می گردد.
مجید محمدی اعتقاد دارد که گسترش تحریم ها تغییر نگرش مردم به برنامه هسته ای از یک نماد ملی و افتخار آفرین به چارچوب های قابل لمس و همچنین تضاد آن با ایجاد یک نوع زندگی مرفه اقتصادی برای مردم را آشکار کرده و افکار عمومی را بر علیه سماجت های نظام اسلامی در این جهت، بسیج خواهد کرد...
اجرایی شدن تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران در اول جولای نقطه عطفی است در جهش و ماهیت تحریم ها و این احساس را در همگان بر می انگیزد که این دفعه با دفعات پیش متفاوت است و تیغ تیز تحریم ها گردن اقتصاد ایران را تهدید می کند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید