در آستانه رای اعتماد به وزرای پیشنهادی آیا صف آرائی نیروها به نفع روحانی عمل خواهد کرد؟

در حالیکه پارلمان عرصه علنی تعامل با رئیس جمهوری جدید محسوب می شود، چه کسانی و چه نیروهائی از پشت دیوارهای مجلس به اعمال فشار مشغولند؟ آیا راست است که بیت رهبری چانه زنی هایش را قبل از اجلاس پارلمان به سرانجام رسانیده و دیگر لازم نیست پشت پرده مجلس نقش آفرینی کند؟ رهبران سپاه در این تعاملات سیاسی چه نقشی بازی می کنند و داوریشان نسبت به وزرای پیشنهادی چیست؟

AFP / Kenare

در حالیکه قرار است مجلس شورای اسلامی از صبح دوشنبه (فردا) بحث درباره کابینه پیشنهادی حسن روحانی را در دستور کار قرار دهد، این روزها مطبوعات فارسی زبان در داخل و خارج از کشور، همراه با سیاست مردان، بحث های زیادی را درباره ترکیب این کابینه، گرایش اصلی آن، نقاط قوت و ضعفش و نیز شانس های گرفتن رای اعتماد از پارلمان مطرح می کنند.
یکی از اولین تفسیر ها درباره ترکیب این کابینه متعلق به خبرگزاری ایسنا بود که مدعی شد وزن اصلی وزرای سیاسی این کابینه اصولگرایانه است. این خبرگزاری وزرای پیشنهادی وزارت کشور (رحمان فضلی) دادگستری (مصطفی پور محمدی) وزارت دفاع (دهقان) و وزارت اطلاعات (محمود علوی) را بعنوان مثال هائی برای اثبات مدعای خود نام برد. مفسر این خبرگزاری تاکید کرد که رئیس دفتر روحانی و وزیر کشورش هر دو از نزدیکان علی لاریجانی هستند.
در این میان سید محمود علوی وزیر پیشنهادی اطلاعات در توصیف نیروهای همرنگ با رئیس جمهوری از اصطلاح "مستقل ها" استفاده کرد و ضمن آنکه اظهار نظر کرد که در این انتخابات اصولگراها و اصلاح طلبان "معتدل" پیروز شده اند، در عین حال به انتقاد از افراطیون هر دو جنا ح پرداخت و مدعی شد که نیروهای "مستقل" ، شانزده سال – یعنی در دوران حکومت خاتمی و احمدی نژاد- تحت فشار تندروهای دو طرف بوده اند.
درباره شانس های رای اعتماد وزرا نیز نظرات گوناگونی در رسانه به چشم می خورد. امروز روح الله حسینیان – از دوستان سعید امامی – و از شخصیت های امنیتی در مجلس، مدعی شد که کابینه پیشنهادی یک کابینه امنیتی است. چرا که اکثر وزرای پیشنهادی از افراد امنیتی هستند. او گفت بسیاری از این افراد یا در شورای امنیت بودند، یا کارهای امنیتی میکردند و وزارت اطلاعاتی هستند.
حسینیان مدعی شد که هشتاد در صد کابینه رای می آورد. ولی مابقی کسانی هستند که "با فتنه زاویه نگرفته اند."
برخی دیگر از نمایندگان هم می کوشند تاکید کنند که رای اعتماد به همه وزرای پیشنهادی حتمی است. امروز کمال الدین پیر موذن پیش بینی کرد که با وجود حاشیه سازی ها علیه کابینه پیشنهادی از سوی "تندروهای پارلمان" ، آنها همگی رای اعتماد خواهند گرفت.
براستی این اظهار نظر ها چقدر واقعبینانه است؟ آیا می توان آنها را به جنگ روانی میان رقبا تفسیر کرد؟
آیا در این مرحله حساس در استقرار دولت حسن روحانی ، صف آرائی نیرو ها به نفع او عمل می کند؟ یا باز هم باید امتیازات بیشتری به رقبا بدهد؟
در حالیکه پارلمان عرصه علنی این تعامل محسوب می شود، چه کسانی و چه نیروهائی از پشت دیوارهای مجلس به اعمال فشار مشغولند؟ آیا راست است که بیت رهبری چانه زنی هایش را قبل از اجلاس پارلمان به سرانجام رسانیده و دیگر لازم نیست پشت پرده مجلس نقش آفرینی کند؟ رهبران سپاه در این تعاملات سیاسی چه نقشی بازی می کنند و داوری اشان نسبت به وزرای پیشنهادی چیست؟
در میز گرد رادیوئی این هفته با دعوت از اقایان مهران براتی تحلیلگر و فعال سیاسی مقیم آلمان ، رضا علیجانی فعال ملی مذهبی در پاریس و نجات بهرامی عضو سابق رهبری دفتر تحکیم وحدت در تهران، می کوشیم برای پرسش هائی از این دست پاسخی بیابیم.
مهران براتی تحلیلگر مقیم آلمان معتقد است که کابینه آقای روحانی که تقریباً همه جناح های نظام – غیر از گروه احمدی نژاد – در ان حضور دارند ، در واقع نوعی ائتلاف درونی نظام بشمار می آید.
بعقیده براتی کابینه اطلاعاتی –امنیتی – کارشناسانه آقای روحانی قرار است دولتی باشد که بر دولت موجود سپاه پاسداران سوار شود ، بخش عمده ای از اختیارات انها را بدست گیرد و مملکت را از این وضعی که دارد بیرون اورد.
مهران براتی می گوید این همیشه حرف درستی نیست که اگر اطلاعاتی ها و امنیتی ها وارد یک حکومت شوند ، کاری از پیش نخواهند برد. همانطور که در اروپای شرقی تجربه شد، اتفاقاً – مثلاً در شوروی – این سران کا گ ب بودند که اولین نشانه های لزوم تغییرات و اصلاحات را بروز دادند و بعضاً به مقام ریاست جمهوری رسیدند.
بعقیده براتی کادر هائی که هم اکنون توسط روحانی به میدان آورده شده اند، اگر بتوانند حتی پنجاه در صد از دولت سپاه،سلب قدرت کنند خواهند توانست برنامه هایشان را پیش ببرند. از این منظر این کابینه اطلاعاتی – امنیتی شاید معنا پیدا کند و در بازستانی قدرت از دست سپاه موفق شود.
البته مهران براتی بلافاصله اضافه می کند که این کابینه ، البته کابینه مورد قبول آزادی خواهان و دموکرات های ایران نیست. ما باید به وجود افراد بسیار بد نام در این کابینه معترض باشیم.
• رضا علیجانی در این گفتگو در پاسخی به پرسش صف ارائی نیرو ها در مجلس شورای اسلامی ، و توانائی نیرو های موسوم به تند رو برای چوب گذاشتن لای چرخ کابینه حسن روحانی ، معتقد است که در مجلس فعلی دست بالا را جریان راست سنتی و میانه رو دارد. و نیرو های تند رو – مثل جبهه پایداری و جبهه پیروان ولایت- در اقلیت هستند. آنها دو بار خیز بر داشتند که آقای حداد عادل را رئیس مجلس کنند ولی موفق نشدند.
از این رو علیجانی فکر می کند که در مجموع اکثر اعضای کابینه رای خواهند اورد.
رضا علیجانی اعتقاد دارد که کابینه حسن روحانی نمادی است از وضعیت قدرت سیاسی در ایران. یعنی یک قدرت سیاسی دوگانه . بخشی را مردم انتخاب می کنند و بخش دیگری از سوی مردم انتخاب نمی شود. به عقیده علیجانی، حسن روحانی با شعار های تغییر طلبانه رای اکثریت مردم را بدست اورده است. اما این انتخاب در سطح تحتانی قدرت – که دست پائین تر را دارد – اتفاق می افتد. در قسمت فوقانی قدرت که متکی به ولایت فقیه است جامعه در اقلیت قرار دارد.
علیجانی می گوید کابینه نیز همین ترکیب را دارد. یعنی ترکیبی از رای اکثریت مردم و قدرت بالای نظام. در تعامل میان این دو ، کابینه شکل گرفته است . به همین دلیل هم جریان اصولگرا و راست بیشتر از سهم اش در این کابینه نقش دارد. علیجانی این نوع تناسب قوا را نوعی دموکراسی لایه بندی شده و یا بقول خودش " دموکراسی نماز جمعه ای " می نامد ، که در آن مردم لایه بندی شده اند.
در مجموع علیجانی فکر می کند که برای حل مشکلاتی که با کل امنیت نظام سر و کار دارد ، بنظر می رسد که – به اختیار و یا به اجبار- قدرت های دو گانه سیاسی همسو شده اند. از این نظر در رابطه با سیاست خارجی و مسائل اقتصادی روحانی کار ساده تری دارد. در حالیکه در حوزه های فرهنگی و بویژه در حوزه سیاست داخلی – آزادی ها، حقوق بشر ، تشکل های مدنی و صنفی و ... – کار روحانی دشوار خواهد بود.
*نجات بهرامی در پاسخ به پرسشی نسبت به چگونگی واکنش مجلس درباره کابینه پیشنهادی خوشبین است و می گوید بر آوردی که من از وضعیت مجلس و نیرو های داخلی دارم نشان می دهد که کابینه اقای روحانی در کلیت خودش و حتی به احتمال زیاد همه اعضائی که معرفی کرده می توانند رای اعتماد از مجلس بگیرند. چرا که بنظر من عوامل تاثیر گذار و موثر در مجلس از جمله اقای لاریجانی – باضافه دیدگاهی که رهبر جمهوری اسلامی اینک نسبت به تمام شدن دعواها و جدال ها دارد- و سرانجام شرایط جدیدی که مردم در برابر نظام قرار دادند ، مجلس را به این سمت می برد که علیرغم گرد و خاک هائی که ممکن است توسط برخی افراطیون بر پا شود ، کابینه روحانی در کلیت خودش می تواند رای اعتماد بگیرد، ولو اینکه برخی از وزرا مثل نجفی یا زنگنه با رای ضعیفی انتخاب شوند.
بعقیده بهرامی اعتراض به فقدان زنان در کابینه اعتراض تقریباً وارد و بجائی نیست. چرا که ما زنان خیلی زیادی داشتیم و داریم که مثلاً نماینده مجلس هستند – امثال خانم فاطمه آلیا – که عملاً از خیلی از مردانی که فکر بازتری دارند ، در عرصه حقوق زن عقب تر هستند.
بهرامی همچنین درباره اعتراض هائی که به وجود مصطفی پورمحمدی در لیست وزرا شده است توضیح می دهد که با توجه به ساختار جمهوری اسلامی وزارتخانه ای مثل دادگستری نقش چندانی در اعمال سیاست های قضائی در کشور نداردو تنها یک پست تشریفاتی است. نجات بهرامی می گوید حتی در خود قوه قضائیه هم در مورد پرونده های کلان و امنیتی کلیت نظام وارد می شود و تصمیم میگیرد.
نجات بهرامی نتیجه میگیرد که این بی انصافی است که برخی نیرو ها این مسئله را خیلی برجسته می کنند که چون آقای پور محمدی در اعدام های دستجمعی دست داشته است ، بهمین دلیل نقطه منفی پر رنگی در کارنامه اقای روحانی است.
بعقیده بهرامی در جو ایدئو لوژی زده اوایل انقلاب و در آن فضای انقلابی که بسیاری از مردم - در اتخاذ آن تصمیم ها - حتی جلوتر از همین مسئولین حرکت میکردند ، یک همچون تصمیمی در مورد زندانیان دهه شصت اصولاً فراتر از اراده حتی قوه قضائیه بود و یک تصمیمی بود که به کلیت نظام بر میگشت. بهرامی اضافه می کند که بسیاری از نیرو های ( آن زمان) امروزه دیگر دیدشان نسبت به مسائل عوض شده است. حالا در مورد اقای پور محمدی من نمی خواهم چنین چیزی بگویم. ولی بنظرم بی انصافی است اگر بخواهیم خیلی روی این موضوع مانور بدهیم.
به این گفتگوی شنیدنی گوش کنید