سال ١٣٩٢ برای ایران، انتخابات ریاست جمهوری و آغاز کار دولت روحانی را همراه داشت. نگاه به رویدادهای مهم سیاسی در سال خورشیدی گذشته، در درجۀ اول بر همین انتخابات و کارنامۀ هفت ماهۀ دولت متمرکز می‌گردد. درگفتگویی با آقایان علی کشتگر و حسن شریعتمداری، آیندۀ دولت روحانی، روابط آن با آیت‌الله خامنه‌ای و احتمال شکست یا موفقیتش را بررسی کرده‌ایم.
اگر مراسم تنفیذ و تحلیف رئیس‌جمهوری جدید را آغاز کار دولت بدانیم (نیمۀ مرداد)، حسن روحانی تا روزهای نخست سال جدید، بیش از ٢٣٠ روز حکومت کرده است.
همۀ ناظران و تحلیل‌گران، یک‌صدا معتقدند که نقطۀ اوج کارنامۀ دولت آقای روحانی، توافقی است که در سوم آذرماه گذشته میان ایران و کشورهای غربی بر سر پروندۀ اتمی حاصل شد و اجازه داد تا سرانجام پس از سال‌ها، راه برای تغییر روابط خارجی جمهوری اسلامی و تنش‌زدایی با آمریکا گشوده شود.
اما این توافق و مذاکرات اتمی، تازه در آغاز راه است. همۀ این اقدامات، جز گام‌هایی بسیار کوچک در رفع تحریم ایران دستاورد دیگری نداشته است. در عین حال، حسن روحانی هنوز (حداقل) سه سال و چند ماه دیگر فرصت دارد...
آیا این مهلت برای تغییرات اساسی کافی است؟
آیا آقای روحانی - به فرض که اراده‌ای قاطع برای ایجاد تغییرات داشته باشد- خواهد توانست بر مشکلات سیاسی و اقتصادی چیره شود و بخصوص آیت‌الله خامنه‌ای را با خود همراه کند؟
دو فعال و صاحب‌نظر پرسابقه، حسن شریعتمداری و علی کشتگر، در کلیات مربوط به دولت حسن روحانی و آیندۀ آن، تفاهم دارند.
هر دو صاحب‌نظر معتقدند که توافق اتمی قدمی بسیار مهم به شمار می‌آید اما مشکلات اقتصادی و اجتماعی ایران به قدری عظیم و پیچیده است که احتمال وخامت اوضاع مملکت را باید جدی گرفت.
روحانی: "امنیتي عمل‌گرا"
حسن شریعتمداری که روحیۀ آقای روحانی را "امنیتی، عمل‌گرا و محافظه‌کار" می‌داند، سؤال می‌کند که آیا وی حمایت آیت‌الله خامنه‌ای را برای ادامۀ مذاکره با قدرت‌های غربی حفظ خواهد کرد؟
به گفتۀ حسن شریعتمداری مسئله اینست که آقای روحانی، شاید بیش از حد برای اعتماد آیت‌الله خامنه‌ای و رابطۀ خوب با وی ارزش قائل است.
علی کشتگر نیز باور دارد که تحولات مثبت فقط به لطف "گفتگوهای درِ گوشی" روحانی با خامنه‌ای عملی نخواهد شد.
رئیس‌جمهوری چاره‌ای نخواهد داشت جز این که بر طبقۀ متوسط و بر جامعۀ مدنی ایران اتکا کند، و نه بر سپاه پاسداران و محافل سنتی قدرت.
حسن شریعتمداری پرسشی را مطرح می‌کند که در آیندۀ سیاسی کوتاه مدت کشور بسیار مهم است: با توجه به انتخابات سال آیندۀ مجلس و جبهه‌گیری‌های آتی نیروهای سیاسی، آیا آیت‌الله خامنه‌ای، حسن روحانی را در مقام رقیب خواهد دید یا همکار؟...
علی کشتگر و حسن شریعتمداری هر دو باور دارند که در حال حاضر آیت‌الله خامنه‌ای بسیار ضعیف شده است. به گفتۀ آقای شریعتمداری، آیت‌الله خامنه‌ای اینک فقط یکی از بازیگران صحنۀ سیاسی است، هرچند که همۀ جناح‌های قدرتِ داخل نظام به این "عمود خیمه" نیازی حیاتی دارند.
ولی فقیه یا مردم؟
در این شرایط به گفتۀ علی کشتگر، آقای روحانی باید "ریسک‌پذیر" باشد و بخت خود را در گرایش بیشتر به سوی مردم بیازماید. به عقیدۀ آقای کشتگر، "از سبزها گرفته تا اصولگرایان"، اینک طیف وسیعی از نیروهای سیاسی از رئیس‌جمهوری حمایت می‌کنند. پس اگر آقای روحانی فرصت‌شناس باشد، خواهد توانست با مخاطب قرار دادن فزایندۀ جامعۀ مدنی، فضای سیاسی را به نفع خود تغییر دهد و حمایت اجباری آیت‌الله خامنه‌ای را نیز کسب کند.
حسن شریعتمداری نیز توضیح می‌دهد که "نقطۀ ریسک" یا عامل کلیدی، در "پیوند آقای روحانی با جامعۀ مدنی" نهفته است. به کلا م دیگر باید دید که حسن روحانی از نظر سیاسی به کدام سو متمایل خواهد شد: به سوی آیت‌الله خامنه‌ای یا به سوی مردم؟
علی کشتگر و حسن شریعتمداری در یک مورد دیگر نیز تفاهم دارند: اگر مشکلات اقتصادی باز هم بیشتر شود و دولت روحانی نتواند چندان تغییری در وضعیت کنونی ایجاد کند، احتمال "فروپاشی اقتصادی" و به دنبال آن "شورش‌های اجتماعی" را نمی‌توان نادیده گرفت...
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید