علی‌رغم افزایش صادرات نفت، سکوت و رکود در اقتصاد ایران ادامه دارد

در ایران اعلام شد که صادرات نفت این کشور در ماه‌های آوریل و مه ٢٠۱۶ افزایش یافته و به حدود ٢میلیون بشکه در روز رسیده است؛ این شاید تنها موردی باشد که نشان از تحول مثبت در اقتصاد کلان ایران پس از لغو تحریم‌ها دارد.هنوز گزارش دقیقی از چگونکی تحول مثبتی در توسعه روابط بانکی ایران با جهان و بازپرداخت سرمایه‌های مسدود شده ایران دردست نیست.

و اما نگاهی از درون به روند سیاست‌های اقتصادی دولت حسن روحانی، نشان می دهد که معضل بیکاری، عدم توسعه سرمایه گذاری داخلی وخارجی، رکود مزمن، کاهش مداوم ظرفیت تولید صنایع، همچنان از چالش‌های مهم دولت یازدهم به شمار می رود.

در یک میزگرد بررسی‌های اقتصادی ایران که هفته گذشته دراصفهان برگزارشد، گفته شد با اینکه تورم سیر نزولی خود را ادامه داده است، با این حال «رکود اقتصادی بشکلی برجسته در محافل اقتصادی مطرح است و گفته می‌شود که 30 درصد از واحدها تولیدی با رکود مواجه هستند».
در این نشست که در دفتر خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا) در اصفهان برگزار شد، موانع اصلی ادامه رکود اقتصادی در کشور فهرست شد.

به گفته کارشناسان حاضر در این نشست، موانع عمده شناسایی شده در این رابطه عبارتند از:
- ضعف همدلی و همزبانی بین مسئولان، تصمیم گیرندگان، جناح ها وجریان های سیاسی.
- تغییرات در سیاست های اقتصادی به تبع تغییرات در مدیریت‌ها و دولت‌ها.
- وجود نوعی تقابل و اختلاف بین جناح‌ها و جریان‌های سیاسی، در خصوص سیاست‌های اقتصادی.
- اثرگذاری رویکردهای سیاسی و جناحی به عنوان یک متغییر منفی در نظام تصمیم گیری، تصمیم سازی و روند اجرا.

در مورد موانع اقتصادی گفته شد:
- بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی.
- مشکل مالیات ها و ارزش افزوده در بخش تولید.
- فرسودگی دستگاه ها و کارخانجات.
- افزایش هزینه‌های تولید.
- کم توجهی به کیفیت کالاهای تولیدی.
- ضعف در نیازسنجی و بازاریابی.
- عدم دسترسی به بازارجهانی.
- تبعات ناشی از سایه سنگین تحریم‌ها و ضعف حضور در بازارهای جهان دردهه‌های گذشته.
- تبعات ناشی از ایران هراسی ووجود موانع دربهره گیری از دانش و فناوری و سرمایه خارجی دربخش تولید و صادرات از عوامل عمده ناکارآمدی اقتصاد در ایران است.
شرکت کنندگان دراین میزگرد هریک به نوبه خود راه کارهایی را برای رفع و رجوع این موانع ارائه کرده اند.
کارشناسان اقتصادی مستقل نیزبرادامه افزایش بیکاری درمیان میلیون ها جوان ایرانی و رکود مزمن به عنوان مهتمرین عوامل بحران‌زای اقتصاد ایران تأکید دارند.

"محسن رنانی" استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان، که به طور معمول از منتقدین سیاست‌های اقتصادی دولت به شمارمی‌رود، در تازه‌ترین مقاله خود در مورد نوسانات اقتصاد ایران، به گسترده بودن دامنه بحران بیکاری در ایران اشاره می کند و ارقام مرکز آمار ایران را نادرست ارزیابی می کند.
محسن رنانی می نویسد: «اگر تمام فارغ التحصیلان دانشگاهی را محاسبه کنیم، تعداد بیکاران کشور10 میلیون نفرمی‌شود».
به گفته وی: «بیکاری حاصل رکود حاکم بر اقتصاد است ولی دولت و بخش خصوصی هنوز عمق رکود را باورندارند».

محسن رنانی می گوید: «صندوق‌های بیمه و بازنشستگی کشور در حال حاضر با دو دسته رکود بیرونی و درونی محاسبه شده اند. در صورتی که فکر عاجلی برای این دو دسته رکود نشود، نقطه بحران‌ساز در حوزه اجتماعی و سیاسی، در حوزه بازنشستگی است».

رنانی به "دشمنان اصلی" جامعه سیاسی ایران اشاره می کند و می نویسد: «اصلی ترین دشمنان کشور و جامعه سیاسی ما به ترتیب، رکود، بحران آب و فساد اقتصاد اداری است. اگر نظام سیاسی همت نکند ممکن است دیگر فرصتی برای جبران این سه بحران نداشته باشیم. درمیان سه بحرانی که رکود و بحران آب و فساد اقتصادی، رکود از همه عاجل‌تراست».
وی به بحران آب درایران اشاره می کند و می نویسد درمورد آب، ایران وارد بحران شده است و تنها ده سال دیگر فرصت برای مدیریت جدی این بحران وقت هست.

محسن رنانی تصریح می کند که در عمیق ترین رکود اقتصادی به سرمی بریم که سه علت آن درونی و دو علت آن بیرونی است.
رنانی دو رکود بیرونی حاکم بر  اقتصاد ایران را ناشی از قیمت نفت و رکود جهانی دانسته که به گفته وی، ازسال 2008 میلادی تا کنون بر اقتصاد کشور حاکم شده است که کنترل آن نیز در دست دولت نیست.

درباره معضلات کوتاه مدت ایران، در گفت وگویی با دکتر فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس، در آغاز از وی درباره موانع عمده بر سر راه خروج از رکود در ایران پرسیدم.

دکتر خاوند در پاسخ به پرسشی در مورد فوریت‌های اقتصاد ایران گفت: راه خروج از وضعیت کنونی، انجام اصلاحات ساختاری را الزامی می سازد. با 80 درصد اقتصاد دولتی و یا نیمه دولتی، و عدم وجود اقتصاد رقابتی، مشکل اقتصاد کشورها به آسانی قابل حل نیست.

مشروح گفتگو با فریدون خاوند را با کلیک روی عکس بالای صفحه، در فایل صوتی گوش کنید.