انتخابات مجلس و "نه" اکثریت بزرگ به جمهوری اسلامی-گفتگو با مهران مصطفوی و حسن شریعتمداری

یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران در سرخوردگی و ناامیدی عمومی جامعه از امکان تغییر درونی نظام اسلامی، امروز جمعه دوم اسفند ماه برگزار شد. به اعتراف ناظران، اگر چه به دلایل عدیده از جمله رد صلاحیت های گستردۀ نامزدها، نتیجۀ محتوم این انتخابات - تقویت موضع گرایش های تندروی حکومت اسلامی – از قبل معلوم است، اما، از نگاه حکومت اسلامی ایران که با بحران بی سابقۀ حقانیت روبرو است تنها داو این انتخابات نرخ مشارکت رأی دهندگان است.

مهران صطفوی و حسن شریعتمداری، هر دو فعال سیاسی. .

از این منظر، انتخابات یازدهم مجلس شورای اسلامی چه اهمیتی دارد؟ یکدست تر شدن حکومت و تقویت نیروهای تندرو در درون ساختار قدرت تا کجا به منزلۀ کاهش مشکلات نظام اسلامی است و تا کجا این مشکلات را تشدید می کند؟ نتیجۀ این انتخابات که در عین حال به منزلۀ شکست گفتار اصلاح طلبی، یعنی امکان تغییر و تحول نظام اسلامی از درون است، دورنمای تغییر را از این پس در جامعه ای ناراضی و در عین حال سرخورده و ناامید چگونه ترسیم می کند؟

مهران مصطفوی و حسن شریعتمداری، هر دو فعّال سیاسی و مقیم فرانسه و آلمان در پاسخ به این پرسش ها و پرسش های دیگر از جمله گفته اند :

مهران مصطفوی :  با انتخابات امروز ما و جامعۀ ایران وارد مرحلۀ تازه ای شده ایم. مشخصۀ اصلی این دوره عبارت از این است که بخش بزرگی از جامعۀ ایران دیگر از این پس هیچ اعتمادی به دستگاه دولتی جمهوری اسلامی ایران و امکان اصلاح درونی این نظام ندارد. اخباری که تا این لحظه از داخل کشور به دستم رسیده نشان می دهند که تحریم انتخابات از سوی مردم گسترده بوده است. این تحّول بسیار بزرگی است. یادآوری می کنم که تا همین چهار سال پیش حتا بخش هایی از مخالفان نظام اسلامی در خارج از کشور امید خود را برای اصلاح به فهرست امید گره زده بودند. اکنون همین دسته از مخالفان نیز به این نتیجه رسیده اند که دیگر امیدی برای اصلاح این نظام با به کارگیری سازوکارهای درونی آن از جمله انتخابات وجود ندارد.

حسن شریعتمداری : اگر بر پایۀ استدلال آقای خامنه ای و دیگر رهبران جمهوری اسلامی ایران، شرکت مردم در انتخابات بیعت با نظام اسلامی بوده است، پس باید با همین حساب عدم شرکت مردم در انتخابات امروز را مخالفت صریح مردم با این نظام و تمایل آنان برای گذار از این نظام دانست. به بیان دیگر، آقای خامنه ای و سایر رهبران جمهوری اسلامی ایران انتخابات را در این کشور به بیعت با این نظام تبدیل کرده بودند و اکنون عدم شرکت در انتخابات نه فقط به عدم بیعت با نظام، بلکه به میل گذار از این نظام آنهم به مسالمت آمیزترین شکل تبدیل شده است. ما از فردا، با یک اکثریت بزرگی روبرو هستیم که به جمهوری اسلامی ایران "نه" گفته است، و با یک اقلیتی روبرو هستیم که بعضاً با اکراه یا از سر فرصت‌طلبی در این انتخابات شرکت کرده است. آنچه مسلم است این است که این نظام آخرین پیوندهای خود را با اجتماع از دست داده و در سراشیب اضمحلال قرار گرفته است. یکدست شدن قدرت در واقع وحدت قدرت برای سرکوب مردم ایران است.

مهران مصطفوی : به اعتراف خود آقای روحانی در این انتخابات دست کم در دهها حوزه انتخاباتی رقابتی وجود نداشته است. یعنی فقط یک لیست وجود داشته است. آدم هایی مثل علی مطهری در این انتخابات حذف شده اند. در این وضعیت سخن گفتن از انتخابات دیگر محلی از اعراب ندارد. انتخابات جاری نشان داده که این نظام نمی خواهد کوچکترین صدای ناهمسازی را حتا در درون خود بشنود. پرسش این است که بالاخره مردم چند بار باید این تجربۀ شکست را از زمان محمد خاتمی تاکنون تکرار می کردند؟ ساختار حقیقی و حقوقی این نظام در واقع اجازه گشایش کوچکترین مجرایی را برای تنفس مردم نمی دهد. از فردا، گام های مهم تری برای ساختن یک ایران آزاد و دموکراتیک برداشته خواهد شد.

حسن شریعتمداری : جمهوری اسلامی ایران راه دیگری جز برگزاری انتخابات غیررقابتی نداشته است. رهبران این نظام از مدت ها قبل می دانند که مردم دیگر وقعی به سازوکار انتخابات در این نظام نمی گذارند. در واقع، هیچگاه در جمهوری اسلامی ایران انتخابات به معنای راستین کلمه وجود نداشته است. انتخابات در این نظام بزرگترین توهین به یک انتخابات آزاد و عادلانه بوده است. اکنون نظام اسلامی از یک سیستم اقتدارگرای انتخاباتی به یک دیکتاتوری کلاسیک تبدیل شده و این اتفاق در وضعّیت سیاسی و اقتصادی حاضر مبارزه با رژیم اسلامی را آسان تر می کند.

مهران مصطفوی : ما هنوز وارد مرحلۀ یک جنبش همگانی نشده ایم به این دلیل که هنوز یک فکر جمعی دربارۀ دمکراسی در نزد مردم ایران ایجاد نشده است. به همین خاطر، مهمترین و مبرم ترین وظیفۀ فعّالان سیاسی در مرحلۀ حاضر کمک به شکل گیری و تقویت فکر دموکراسی، جمهوری و حاکمیت ملی در نزد مردم ایران است. برای ایجاد این فکر اجتماعی، دانشجویان، زنان و معلمان، یعنی بخش های پیشرو جامعۀ مدنی ایران نقشی مهم ایفا می کنند.

حسن شریعتمداری : مقصود ما ایجاد یک نظام سکولار و دموکراتیک است. در مرحلۀ فعلی مسئلۀ ما نه تعیین نوع نظام آینده، بلکه گذار از این نظام است. گفتگو و تعیین تکلیف در مورد نوع نظام آینده در مجلس مؤسسانی صورت خواهد گرفت که پس از جمهوری اسلامی ایران تشکیل خواهد شد. مرحلۀ کنونی فقط مرحلۀ اتکاء به جامعۀ مدنی نیست. مرحلۀ کنونی در عین حال مرحلۀ تشکیل آلترناتیو نظام اسلامی است...