کلیۀ آثار و اشیای موجود در موزۀ مردم شناسی تهران به ارزش ٣ میلیارد تومان به سرقت رفت

در روزهای اخیر، خبر سرقت کلیۀ اشیا و آثار موجود در موزۀ مردم شناسی در سرای کاظمی تهران و انتشار تصاویر ویترین های خالی این موزه، واکنش های بسیاری را در رسانه ها و شبکه های اجتماعی برانگیخته است. این در حالیست که مسئولان می‌گویند این ماجرا حدود یک ماه پیش اتفاق افتاده و دزد هم دو روز بعد دستگیر و پرونده بسته شده است.

خالی بودن ویترین‌های موزه مردم‌شناسی در سرای کاظمی که تا مدتی قبل به عنوان دفتر مدیریت بافت تاریخی منطقه ۱۲ تهران در محله امامزاده یحیی استفاده می‌شد و سرقت آثار این موزه بدون هیچ آسیبی به ویترین ها، در روزهای اخیر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است. © .

خالی بودن ویترین‌های موزه مردم‌شناسی در سرای کاظمی که تا مدتی قبل به عنوان دفتر مدیریت بافت تاریخی منطقه ۱۲ تهران در محله امامزاده یحیی استفاده می‌شد و سرقت آثار این موزه بدون هیچ آسیبی به ویترین ها، در روزهای اخیر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است.

بنا به گفتۀ فرزانه ابراهیم زاده پژوهشگر تاریخ و روزنامه نگار در ایران، «جابجایی اشیاء تاریخی در این موزه چنان دقیق و بی‌هیچ خساراتی انجام شده است که انگار گروهی در سرای کاظمی اسباب کشی کرده اند و نه دزدی». وی افزود: « اشیاء داخل این خانه در دوره‌های مختلف تاریخی جمع آوری شده و بخشی از آنها شامل وسایل مربوط به مشاغل مختلف و هم‌چنین عکس‌های قدیمی بوده است که به طرز عجیبی تمام اشیاء این موزه از محل نگهداریشان خارج شده و هیچ‌کس متوجه این اتفاق نشده است».

آرش صابری فعال میراث فرهنگی نیز با تأیید این اتفاق گفت: «سارق در تاریخ ١٩ خرداد، چند ساعتی خود را در این بنای تاریخی پنهان کرده و نیمه های شب با خالی کردن ویترین هایی که آثار ارزشمندی داشته اند، کلیۀ اشیا و آثار را تا قبل از طلوع آفتاب از موزه خارج خارج کرده است».

او با اشاره به اینکه خانه موزه تهران قدیم در سرای کاظمی، موزۀ مردم‌شناسی بود که آثاری مانند دوربین‌های قدیمی، عروسک ها و اسباب‌بازی‌های کودکان و برخی وسایل زندگی مردم در زمان گذشته که برخی حتی قدمتی ۹۰ ساله دارند و حتی برخی وسایل الکترونیکی موزه را به نمایش گذاشته بود، تأکید کرد: «اگر در فضای سرای کاظمی به جز نگهبان‌ها دست‌کم یکی دو راهنمای موزه نیز حضور داشت، شاید این اتفاق یعنی پنهان شدن سارق در فضای موزه و سرقت آثار رخ نمی‌داد، همچنین با توجه به اینکه این اتفاق در وسط هفته نیز رخ داده است، شاید اگر یک کارشناس هم در این فضا بود این اهمال‌کاری رخ نمی‌داد و حدود ٣ میلیارد تومان اثر قدیمی از این موزه به سرقت نمی‌رفت».

وی در ادامه گفت: «شیوع اپیدمی کرونا و خلوت بودن فضای موزه‌، یکی دیگر از علت‌های این اتفاق بوده است؛ متاسفانه ضعف مدیریت و استفاده نکردن از فضاهای بلااستفادۀ این بنای تاریخی نیز عاملی دیگر در وقوع این اتفاق است، به طوریکه می‌توان گفت این بنای تاریخی به حال خود رها شده بود. از سوی دیگر، شاید نگرفتن ورودی موزه که خود عاملی برای حضور نداشتنِ همیشگی یک نگهبان در ورودی سرای کاظمی است هم عاملی دیگر برای سرقت رخ داده از موزه مردم‌شناسی باشد، هر چند حالا نگهبان موزه معمولا در وسطِ حیاط موزه می‌نشیند تا دیدِ بهتری برای بررسی همه‌ی فضاهای سرا داشته باشد، اما ای کاش این اقدام را قبل از این سرقت نیز انجام می‌دادند.»

این در حالیست که مسئول ستاد گردشگری شهرداری منطقه ١٢ تهران، گفت: «ماجرای دزدی از موزه مردم‌شناسی سرای کاظمی که در رسانه‌ها منعکس شده، مربوط به یک ماه پیش است و در حال حاضر نه تنها دزد دستگیر شده بلکه تمام اموال دزدی در اداره آگاهی نگهداری می‌شود». وی افزود: «سرقت از بخش اداری موزۀ مردم شناسی اتفاق افتاده و سارق موفق شده بود بخشی از لوازم اداری و تعدادی از آثار داخل ویترین ها را بدزدد که در میان اموال سرقتی، گوشی، مانیتور، پولی که درون میز مسئول کتابخانه بود، چند قاشق و چنگال و چند دوربین قدیمی وجود داشت؛ اما سارق بعد از دو روز دستگیر و پرونده بسته شد و در حال حاضر تمامی اموال در اختیار آگاهی است»

او ادامه داد: «این موزه دو شیفت نگهبان دارد و سارق از روی دیوار وارد مجموعه شده بود و به دلیل بزرگی مجموعه توانسته بود کار خود را انجام دهد. این دزدی مانند سایر دزدی‌هایی که به خانه‌ها می‌شود، انجام شده است و با توجه به آنکه دوربین‌های مدار بسته در موزه فعال بود، توانستیم چهره سارق را شناسایی کنیم و با توجه به سابقه دار بودن، دستگیر شد».

آرش صابری فعال میراث فرهنگی، تصریح کرد: «سال گذشته دو بار از کنیسۀ یهودی‌ها در خیابان سی‌تیر سرقت شد که بعد از آن اجازۀ بازدید از این فضا داده نشد، این اتفاق در واقع بی‌توجهی به این بافت تاریخی را نشان می‌دهد. حتی شاید بتوان اتفاق رخ داده برای موزۀ مردم شناسی را زنگِ هشداری برای دیگر موزه‌های شهرداری تهران دانست، تا نحوۀ حفاظت از بناها و موزه‌هایشان را بیشتر مدنظر قرار دهند».

فرزانه ابراهیم‌زاده پژوهشگر تاریخ، بزرگترین مشکل موزه‌های ایران را نبود بیمه برای حفاظت از آثار باارزش می‌داند و می گوید: «برای نمونه موزه هنرهای معاصر تهران با اشیائی که قابل قیمت گذاری نیستند متاسفانه بیمه نیست».

سرای کاظمی بعد از مرمت و ساماندهی، سال‌ها به عنوان دفتر مدیریت بافت تاریخی منطقه ۱۲ تهران مورد استفاده قرار می گرفت که با تغییر مکانِ این دفتر، جای آنها را مدیریت گردشگری شهرداری منطقه می‌گیرد، تا اینکه این خانۀ تاریخی با عنوان «خانه موزه تهران قدیم» و با یک موزه مردم‌شناسی شامل آثاری قدیمی مانند برخی از وسایل زندگی مردم از گذشته، دوربین‌ها و حتی تعدادی عروسک‌های قدیمی، از گردشگران استقبال می‌کرد.