کشف اسکلت ٢٣ دختر جوان با گردن های بریده در محوطۀ باستانی هفت تپه در خوزستان

اسماعیل یغمایی باستان شناس ایرانی، که در هیأت کاوش و بررسی مناطق باستانی خوزستان حضور داشته است، با اشاره به کشف گوری در محوطۀ باستانی هفت تپه که حاوی اسکلت های ٢٣ دختر جوان با گردن هایی بریده بوده است، از احتمال قربانی شدن آنها به صورت خودخواسته برای تقدیم جان خود به عنوان هدیه به خدایان، خبر داد.

هفت تپه مجموعه ای از تپه های باستانی است که در ١٠ کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش  در استان خوزستان واقع شده است. © DR

اسماعیل یغمایی که سرپرستی بسیاری از کاوش های باستانی در مناطق مختلف کشور را بر عهده داشته است، در توضیح یافته های خود از منطقۀ باستانی هفت تپه واقع در جنوب شرقی شوش در استان خوزستان، گفت: «در گوری کاوش کردم که به قربانیان تعلق داشت و در آن ٢٣ اسکلت از دخترانی جوان را با گردن های بریده به دست آوردیم که احتمال می رود قربانی شده بودند».

وی با اشاره به وجود یک معبد در هفت تپه که احتمال برپایی یک زیگورات را در این منطقه تقویت می کند، تصریح کرد: «این گور در یک معبد قرار داشت و کاملاً مخفی بود؛ به طوریکه درِ آن به گونه ای ساخته شده بود که کسی نمی توانست آن را ببیند».

وی با تأکید بر ویژگی های خاص این منطقۀ باستانی، افزود: «در این محوطه، گِل نوشته های متعددی نیز کشف شده که حتی یکی از این گِل نوشته ها دربارۀ این معبد و چرایی و چگونگی آن توضیح می داد؛ در بخش هایی از این گِل نوشته، توضیح داده شده است که دختران جوان به صورت خودخواسته، خود را تقدیم معبد می کرده و مراسم های آئینی را اجرا می کردند به طوریکه به هنگام نیاز مانند زمان جنگ و خشکسالی، حاضر بودند جان خود را به عنوان هدیه، به خدایان تقدیم کنند».

این باستان شناس با بیان اینکه شاید استفاده از لفظ قربانی به معنای انسان کُشی درست نباشد، افزود: «این دختران جوان بنا بر باورهایشان به صورت دانسته و خودخواسته، این کار را انجام می دادند و می خواستند در نیروی ماورای طبیعت ذوب شوند».

او در ادامه گفت: «این دختران جوان خدایی را می پرستیده اند که برایشان بسیار ارزشمند بوده اما هنوز به پاسخ این پرسش که آنها چه آیین و مذهبی داشته اند و خود را قربانی کدامیک از خدایان می کردند، دست نیافته ایم».

این باستان شناس، محوطۀ باستانی خوزستان و شوش را از خاص ترین مناطق باستانی ایران دانست و گفت: «دشت گستردۀ خوزستان و به ویژه شوش به عنوان کهن ترین پایتخت جهان، از نخستین محوطه هایی است که در ایران کاوش شده و مملو از یافته های باستانی است که تمدنی باشکوه و همچنین تداوم تاریخی را از دوران پیش از تاریخ، در دل خود جای داده است به طوریکه حتی تداوم تاریخی تپه های سیلک نیز به پای شوش نمی رسد».

هفت تپه مجموعه ای از تپه های باستانی است که در ١٠ کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش  در استان خوزستان واقع شده است. محوطۀ باستانی هفت تپه، بقایای شهری از تمدن ایلام از حدود پانزده قرن قبل از میلاد مسیح را در خود جای داده است و ٣٥٠٠ سال قدمت دارد.

وجود فرهنگ زن سالاری در هزاره سوم پیش از میلاد در شوش

اسماعیل یغمایی باستان شناس، با اشاره به بازسازی و حفاری در کاوش های مجدد خود در لایه های باستانی شوش، گفت: «ما در کاوش شهر پانزدهم شوش با معماری‌های جالب توجه و دقیق و همچنین فرهنگ زن‌سالاری در هزاره سوم پیش از میلاد در این منطقه مواجه شدیم که بعدها تبدیل به فرهنگ مرد سالاری شده است؛ نکته قابل توجه دیگر در خصوص معماری شهر پانزدهم، آن است که در بافت آن حتی یک کوچه بن بست هم وجود ندارد».

او در ادامه گفت: «برای نخستین بار در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد مسیح، کم و بیش شهر مردگان بیرون از بافت شهر زندگان در نظر گرفته شد».

وی افزود: « زمانی که در میان یافته‌های باستانی محوطه‌های مختلف، با انواع خدایانی روبرو می‌شویم که زن هستند، این یافته‌ها نشان از فرهنگ زن‌سالاری دارد که البته بعدها این خدایان تبدیل به مجسمه‌ها و اشکالی از مردها شدند؛ این فرهنگ در برخی از محوطه‌ها بیش از سایر محوطه‌ها مشهود است؛ به طور مثال‌ در تپه حصار دامغان با توجه به یافته‌های موجود، فرهنگ زن‌سالاری حاکم بر جوامع آن منطقه بیشتر نمود دارد چنانکه از میان ۴۷ گوری که در حصار کاوش کردیم، در قبرهای زنان شاهد انواع هدایا و زیورآلات بودیم اما قبر مردها خالی بود و نهایتاً یک کوزه در آنها وجود داشت؛ اما بعدها با گذر زمان شاهد تغییر فرهنگ زن‌سالاری به مردسالاری هستیم».