درگذشت محمد ملکی: پایان یک عمر اعتراض
محمد ملکی، فعال سیاسی نزدیک به جنبش ملی- مذهبی ایران که بعد از انقلاب برای مدتی کوتاه ریاست دانشگاه تهران را عهده‌دار شد، در ۸۷ سالگی از دنیا رفت. نام محمد ملکی قبل از هرچیز یادآور صدایی است که در طول چهل سال گذشته بی‌وقفه به نقض حقوق بشر، بی‌عدالتی و ظلم نسبت بخود و دیگران اعتراض کرد.
نتشر شده در:
روز چهارشنبه ۱۲ آذر/۲ دسامبر، عمّار ملکی در توئیتر خبر داد که پدرش، "مبارز خستگی‌ناپذیر راه آزادی و یاور آزادیخواهان ایران به آرامش ابدی رسید". محمد ملکی از سالها قبل گرفتار سرطان و بیماری قند بود.
لطف‌الله میثمی، چهرۀ قدیمی جنبش ملی مذهبی و مدیر مسئول مجلۀ چشم‌انداز ایران نوشت: "دکتر محمد ملکی، شامگاه یازدهم آذرماه به دیار حق شتافته است. پیکر زنده‌یاد به بهشت زهرا منتقل شده و بنابر وصیت ایشان در قطعه چهاردهم بهشت زهرا به خاک سپرده خواهد شد".
محمد ملکی زادۀ تجریش (۱۳۱۲) و فارغ‌التحصیل رشتۀ بهداشت و صنایع غذایی از دانشکدۀ دامپزشکی دانشگاه تهران بود. او بعدها تحصیلات خود را در انگلستان و اتریش ادامه داد.
ملکی از همان دوران دانشجویی فعالیت سیاسی را شروع کرد و بعد از کودتای ۳۲ به نهضت مقاومت ملی و جبهۀ ملی نزدیک شد. بر أساس زندگینامه‌هایی که از وی منتشر شده، او برای اولین بار در اواخر دهۀ ۱۳۳٠ توسط ساواک دستگیر شد.
در زندان انقلاب
محمد ملکی که در همراهی با انقلاب فعالیت می‌کرد، در زمان دولت موقت مهدی بازرگان ریاست دانشگاه تهران را به عهده گرفت. اما این ریاست چندان طول نکشید و با "انقلاب فرهنگی" در سال ۱۳۶٠ پایان یافت. ملکی که با این "انقلاب" و بسته شدن دانشگاه‌ها مخالف بود به زندان افتاد و پنج سال در حبس ماند. او خود گفته است که شکنجه‌های این سالها "باعث نابینائی چشم چپ و شکستگی مچ دست راستش" شده بود.
در واقع از سال ۱۳۶۰ به بعد، ملکی پیوسته با حکومت درگیر بود و بارها زندانی شد. وی در سال ۱۳۷٩ نیز همراه با گروه از فعالان ملی-مذهبی دستگیر شد و چند ماهی را در زندان گذراند.
آخرین بار، دکتر ملکی حدود دو ماه بعد از برخاستن موج بزرگ اعتراضات در خرداد ۱۳۸۸ بازداشت شد و ۱۹۱ روز را در حبس گذراند. ملکی انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را "خیمه‌شب‌بازی" توصیف کرده و رهبران جمهوری اسلامی را به جنایت علیه بشریت متهم کرده بود.
محمد ملکی بعد از زندان نیز مدتها گرفتار پرونده و محاکمه‌اش بود. حدود نه سال قبل، وی در اعتراض به دادگاهی که از نظر او غیرقانونی بود، نوشت: "من بارها در این مملکت به زندان رفته‌ام. زندگی ما بسیار بد‌تر از زندان است. در زندان آدم با خودش تنهاست ولی با این خبر‌ها و وقایع اخیر هر لحظه تقاضای مرگ می‌کند"...
در تابستان ۱۳٩۱، به دنبال انتشار خبری در بارۀ شکنجه و شلاق زدن ۱۴ تن از زندانیان سیاسی، دکتر ملکی در مصاحبه‌ای با رادیو بین‌المللی فرانسه، سرشت جمهوری اسلامی را "فاشیسم مذهبی" دانسته و گفته بود تا زمانی که این رژیم وجود دارد، شلاق و زندان و شکنجه نیز خواهد بود.
محمد ملکی تا زمانی که توان ایستادن بر پاهای خود را داشت، اعتراض علیه جمهوری اسلامی را ادامه داد. او یکی از ۱۴نفری بود که حدود یک سال و نیم قبل - در خرداد ماه سال ۱۳۹۸ - با امضای نامه‌ای خواستار استعفای آیت‌الله خامنه‌ای از مقام رهبری و گذار از جمهوری اسلامی شده بودند. ملکی در سال‌های پایانی عمر در مورد انقلاب صریحاً می‌گفت: "ما خطا کردیم و از همان روزهای آغازین تاوان سختی دادیم... برای جبران آن خطا، من در تمامی این چهل سال از مبارزه با استبداد دینی دست برنداشتم"...
محمد ملکی بیشتر این سالها را ممنوع‌الخروج، و از دیدار با فرزندانش محروم بود.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید