افزایش انتقادها به توافقهای محرمانۀ ایران با چین و روسیه؛ مطهری: نباید کارت بازی روسیه و چین در اختلافشان با آمریکا باشیم

در پی سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران به مسکو و همچنین در واکنش به سفر اخیر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجۀ ایران به چین برای مذاکره دربارۀ اجرای توافق ٢۵ ساله با این کشور، شماری از چهره های سیاسی و نمایندگان مجلس، از محرمانه بودن محتوای توافقات ایران با دو کشور روسیه و چین، به شدت انتقاد کرده و خواستار انتشار مفاد این توافق ها شده اند.

سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران به مسکو © ایرنا

در ادامۀ انتقادها به محرمانه بودن مفاد توافقات ایران با چین و روسیه، حسین موسوی تبریزی دبیرکل مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، در مصاحبه‌ای که در روزنامه «آرمان ملی» منتشر شد، گفت: «روسیه قابل اعتماد نیست و جمهوری اسلامی به دلیل رویکردی که در عرصۀ بین‌المللی در پیش گرفته، ناچار به بستن قراردادهای بلندمدت با دو کشور چین و روسیه شده است».

وی تصریح کرد: «به دلیل اینکه با برخی از کشورها دشمنی می‌کنیم ناچار به مذاکره و معامله با این کشورها شده‌ایم و اگر این رویکرد از بین برود نیاز به بستن چنین قراردادهایی وجود نخواهد داشت.»

وی خواستار بازاندیشی در رویکرد ایران و تعامل دولت تهران با جهان شد و گفت: «جزئیات این قراردادها تا همیشه پشت پرده نخواهد ماند و روزی جزئیات آن افشا خواهد شد. نباید تصمیم و اقدامی انجام بگیرد که درنهایت آبروی نظام و کشور به خطر بیفتد».

موسوی تبریزی تأکید کرد: «نباید شرایط به شکلی رقــم بخورد کـــه ما کشورهای غربی را کنار بگذاریم و با عناوینی مانند استکبار جهانی با آنها برخورد کنیم و در مقابل تنها با کشورهایی ماننــد روسیه و چین ارتباط داشته باشیم. مسیر حرکت ما باید بر اساس منافــع مردم و کشور باشد. ما باید ببینیم ارتباط با کدام کشور بیش‌ترین سود را برای منافع ملی و کمترین ضرر را دارد. ممکن است برخی قراردادهایی که آمریکا و کشورهای اروپایی با آن موافق هستند به سود ملت ایران باشد».

از سوی دیگر، علی مطهری نماینده سابق مجلس، در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: ‏ «اگر ما کارت بازی روسیه و چین در اختلافاتشان با آمریکا قرار گیریم به زیان ملت خواهد بود، لذا همزمان با افزایش روابط با شرق، باید روابط با غرب را بهبود بخشید».

... ولی اگر با این هدف نباشد و ما کارت بازی روسیه و چین در اختلافاتشان با آمریکا قرار گیریم به زیان ملت خواهد بود، لذا همزمان باید روابط با غرب را بهبود بخشید.
(بخش 2 از 2)

— علی مطهری (@ali_motahari_ir) January 23, 2022

همچنین محمد زارع فومنی مدیرمسئول روزنامه صدای اصلاحات، در همایش خانۀ احزاب در وزارت کشور، از عملکرد دولت رئیسی در خصوص توافق با چین و روسیه انتقاد کرد و گفت: «دو دستی خودمان را فروختیم و مستعمره چین و روسیه شدیم. این دو کشور اقتصاد ایران را نابود کردند».

وی با اشاره به بحران جاری در کشور، خواستار اصلاحات ساختاری شد و تأکید کرد:«تنها راه نجات و منافع ملی کشور، ارتباط مستقیم با آمریکاست».

از سوی دیگر شماری از نمایندگان مجلس نیز به توافقات محرمانۀ ایران با چین و روسیه انتقاد کردند. غلامعلی کوهساری نمایندۀ مردم رامیان در مجلس، روز یکشنبه ۳ بهمن در این زمینه گفت: «بنده به عنوان نماینده مجلس از محتوای این قراردادها هیچ اطلاعی ندارم، همچنین از محتوای توافقات وین نیز بی اطلاع هستم، لذا درخواست می کنم از وزیر امور خارجه دعوت شود تا در جلسه غیرعلنی توضیحات کاملی را درخصوص مطالب فوق ارائه کند تا نمایندگان نیز بتوانند پاسخگوی سوالات مردم در این رابطه باشند».

سید موسی موسوی نماینده مردم لامرد و مهر در مجلس نیز روز یکشنبه گفت: «عقد قرارداد بین دولت ایران و سایر کشورها مثل چین و روسیه، مطابق اصل ۷۷ قانون اساسی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد اما تاکنون مجلس از جزئیات توافقات اطلاعی ندارد».

در همین حال، مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل سیاسی در گفتگو با ایلنا، تصریح کرد: «مسکو و پکن، از ایران به‌ عنوان برگ برنده‌ای در رقابت با دیگر اعضای شرکت سهامی قدرت استفاده می‌کنند و در همان حال همکاری‌های بین‌المللی و جهانی خود را فدای این برگ برنده نکرده، نمی‌کنند و نخواهند کرد».

وی ادامه داد: «رابطه روسیه با تهران متناسب با وزنی که تهران برای روسیه قائل است، نیست. روس‌ها به ایران به‌ چشم شریک استراتژیک نمی‌نگرند، بلکه به عنوان یک ابزار استراتژیک و در جهت گرفتن امتیاز نگاه می‌کنند».

مطهرنیا تأکید کرد: «نباید اینطور باشد که روسیه و چین تصور کنند که ایران نه برای توسعه بلکه بیشتر برای بقا به آنها نگاه می‌کند». وی افزود: «به جای اینکه تبدیل به برگ امتیازدهی به کشورهای بیگانه ‌شویم، از ارتباط با قدرت‌های بزرگ، برای گرفتن امتیاز به نفع ایران و آینده آن استفاده کنیم». 

انتقاد تند  محمود احمدی نژاد از توافق های ایران با روسیه و چین

از سوی دیگر، محمود احمدی‌نژاد رییس جمهوری سابق ایران نیز در دیدار با جمعی از فعالان سیاسی و اجتماعی در استان قزوین، قرارداد ایران با چین را بدتر از برجام توصیف کرد و گفت:  «آمده اند یک قرارداد با چین بسته اند که آن را دیگر به مجلس هم نمی‌برند تا بخواهند در مدت ۲۰ دقیقه تصویب کنند! و فاجعه بار اینکه در پاسخ به علت عدم انتشار محتوای آن می‌گویند طرف چینی خواسته است متن قرارداد منتشر نشود! در حالی که این حق ملت ایران است و به چین ربطی ندارد. مگر آن‌ها حاکم بر سرنوشت کشور هستند؟ جسته و گریخته هم خبر‌هایی بیرون می‌آید که فلان جزیره را می‌خواهند بدهند، یا آنکه می‌خواهند نیروی نظامی وارد ایران کنند، که همه اش خلاف قانون اساسی است».

وی افزود: «می‌گویند اگر متن قرارداد را منتشر کنیم آمریکایی‌ها می‌فهمند و خرابکاری می‌کنند! ساده لوحانه است که فکر کنیم آمریکایی‌ها خبر ندارند؟! عوامل اسرائیل در تهران اسناد سری و فوق سری را به سرقت می‌برند و از کشور خارج می‌کنند، آنوقت چگونه ممکن است از محتوای قرارداد با چین خبر نداشته باشند؟ اصلا مگر چین بدون نظارت آمریکا با ما قرارداد می‌بندد؟! آیا فقط ملت نباید واقعیت این قرارداد را بداند؟!»

احمدی نژاد همچنین گفت: «اگر قراردادهای چین و روسیه به رای مردم گذاشته نشوند هیچ اعتباری ندارند. اگر این قراردادها به صورت پنهانی بسته شود، معنایش این است که به زیان ملت است».

در روزهای اخیر، سفر ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری ایران به مسکو و همچنین سفر حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه به چین، با اظهارات مبهم درباره توافق های درازمدت با این دو کشور خبرساز شده است.

در جریان سفر رئیسی به مسکو، برخی مقام‌های جمهوری اسلامی از توافقات مهم در این سفر سخن گفتند؛ هفته گذشته نیز در جریان سفر حسین امیرعبداللهیان به چین، مقام‌های دو کشور از آغاز اجرایی شدن توافق ۲۵ ساله خبر دادند.

توافق ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین، فروردین سال جاری به امضای وزرای خارجه ایران و چین رسید اما مفاد آن همچنان محرمانه باقی مانده است.علی ربیعی سخنگوی دولت حسن روحانی، پیش از این گفته بود: «ما هیچ مشکلی برای انتشار این سند نداریم اما نظر چینی‌ها متفاوت است».