شکایت یک پناهجوی ایرانی از دولت یونان، بعد از شش بار بازگشت اجباری از مرز

یک پناهجوی ایرانی به نام "پروین"، که شش بار از مرز یونان به طرف ترکیه پس رانده شده، از دولت یونان به مراجع بین‌المللی شکایت کرد. او اینک می‌خواهد با شرح آنچه به سرش آمده، افکار عمومی را از رواج خشونت و رفتارهای غیرانسانی در مرزهای اتحادیۀ اروپا آگاه کند.

پروین جزییات رفتارهای خشونت آمیز مرزبانان یونانی را شرح داده است © Youtube

روز چهارشنبه ۲ فوریه/۱۳ بهمن، اعلام شد که خانم "پروین الف." که اینک در آلمان به سر می‌برد، علیه دولت یونان به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد شکایت کرده است. او می‌گوید که وی را شش بار به زور، گاه با ضرب وشتم و حبس موقت، از مرز یونان بازگردانده‌اند.

پروین که سی سال دارد، در سال ۲٠۱۷ از ایران گریخته و به قصد تقاضای پناهندگی از کشورهای اتحادیۀ اروپا راهی ترکیه شده است. اینک چند سازمان غیردولتی از جمله "مرکز اروپایی دفاع از حقوق انسانی"، عفو بین‌الملل و دیدبان حقوق بشر، وی را در طرح شکایت و تقاضای غرامت یاری می‌دهند.

پروین، دختر پناه جوی ایرانی، که پیش از ورود به آلمان، شش بار از مرز یونان بازگردانده شد

1/ In 2020, Parvin, a young woman from Iran, crossed the Greek-Turkish border 7 times; 6 times across the Evros/Meriç river and once over the Aegean Sea. She was arrested and pushed back 6 times. We worked w/ @ECCHRBerlin, @rights360 and Parvin to reconstruct her journey. pic.twitter.com/wOfIXUIIvH

— Forensic Architecture (@ForensicArchi) February 2, 2022

توئیت در بارۀ پروین، دختر پناه جوی ایرانی

پروین می‌گوید: "طی بازگشت‌های اجباری از یونان با خودم عهد کردم که هروقت به اروپا برسم به دادگاه بروم و شکایت کنم. زیرا این نوع بازگرداندن‌ها و اینهمه خشونت باید متوقف شود".

مسئول بخش اروپایی سازمان عفو بین‌الملل نیز ابراز تأسف کرد که "مرگ و شکنجه" در مرزهای اروپا یک پدیدۀ رایج شده است.

تلاش برای ورود به اتحادیۀ اروپا

طی چند ماه – از فوریه تا ژوئن ۲٠۲٠ – پروین پنج بار در منطقۀ مرزی "اِوروس" و یک بار در ساحل جزیرۀ "کوس" توسط پلیس یونان و یا افراد نقاب‌دار دستگیر شده است. این افراد با رفتاری خشن وی را مدتی در کانتینرهای کثیف و فرسوده یا در ساختمان‌هایی بی‌نام و نشان حبس کرده و پس از ضبط وسائلش او را به زور به خاک ترکیه بازگردانده‌اند. او می‌گوید: "همه وقایعی که در مرز می‌گذرد محرمانه باقی می‌ماند. آنها معمولاً گوشی‌های موبایل پناهجویان را ضبط می‌کنند تا هیچ ردّی باقی نگذارند. با اینحال من توانستم چند عکس و ویدئو بگیرم".

پروین برای نخستین بار در روز هجدهم فوریه (۲٩ بهمن ۱۳٩٨) تلاش می‌کند تا از شهر اِدرین، واقع در خاک ترکیه، از مرز عبور کند. اما او و گروهی از پناهجویان که اکثراً ایرانی و افغان بوده‌اند دستگیر می‌شوند و با کتک به داخل قایق‌هایی بر روی رودخانۀ مرزی انداخته می‌شوند. چند روز بعد پروین دوباره تلاش خود را از سر می‌گیرد اما این‌بار قبل از آن که به ترکیه بازگردد به مدت چند روز در یک کانتینر، در قرارگاه مرزی "سوفلی" اسیر می‌ماند. وجود این کانتینر که نوعی زندان غیرقانونی بوده بعداً توسط یک کمیتۀ شورای اروپا تأیید شده است.

پناهجویان، قربانی تنش‌های سیاسی

در همان ایام، با اختلافاتی که میان آنکارا و آتن بالا می‌گیرد، خشونت مأموران مرزی یونان نیز بیشتر می‌شود. پروین بعد از آنکه از گازهای اشک‌آور آسیب می‌بیند به استانبول باز می‌گردد.

در آخرین موارد تلاش برای عبور، پروین می‌گوید که پلیس یونان برای پس راندن پناهجویان از برخی دیگر از پناهجویان ایرانی یا افغان کمک می‌گرفت. ظاهراً این افراد به امید پذیرفته شدن تقاضای پناهندگی‌شان، با پلیس یونان همکاری می‌کرده‌اند. یک پژوهشگر به اسم استفانو لویدیس می‌گوید که شهود دیگری نیز این نوع رویدادها را تأیید کرده‌اند. به گفتۀ او بعد از افزایش تنش سیاسی میان دو کشور، پلیس یونان خود از ورود به خاک ترکیه اجتناب می‌کند اما  از برخی پناهجویان کمک می‌گیرد تا گروه‌های تازه‌رسیدۀ پناهجو را به داخل خاک ترکیه "همراهی کنند".

مسئولان "مرکز اروپایی دفاع از حقوق انسانی" که از سوی پروین شکایت کرده‌اند می‌گویند: "ما نخواستیم به دستگاه قضایی یونان شکایت کنیم زیرا تحقیقات و پیگیری مستقل چندان در این کشور ممکن نیست. ترجیح دادیم به مراجع بین‌المللی و نه فقط اروپایی شکایت کنیم". این مسئولان می‌گویند: "بازگرداندن‌های اجباری و غیرقانونی از خیلی وقت پیش در درون اتحادیه اروپا جریان دارد اما هیچ اقدامی علیه آن صورت نگرفته"...

روز چهارشنبه ۲ فوریه وزارت کشور ترکیه اعلام کرد که اجساد ۱۲ پناهجو در منطقۀ مرزی "اِوروس" پیدا شده که از سرما جان داده بودند. مقامات ترک می‌گویند که پاسداران مرزی یونان حتی لباس‌های این پناهجویان را ضبط کرده بودند. اما مقامات یونانی مدعی‌اند که جان‌باختگان به مرز یونان نرسیده بودند. آنها می‌گویند "ترکیه به جای آن که دیگران را متهم کند باید مسئولیت‌های خود را بپذیرد تا چنین فجایعی دیگر رخ ندهد".

خانم "پروین الف." که اینک در آلمان تقاضای پناهندگی کرده با یادآوری خاطرات تلخ از خشونت، شکنجه، دستبند، گاز اشک‌آور و حبس می‌گوید: "می‌خواهم آنچه را به سرم آمده شرح دهم تا عدالت اجرا شود".