مذاکرات وین: آیا همه چیز به تصمیم‌های آمریکا بستگی دارد؟

در حالی که از نظر آمریکا‌یی‌ها مذاکرات وین به آخرین دور خود رسیده، مقامات جمهوری اسلامی همچنان تأکید می‌کنند که سرنوشت این مذاکرات تماماً به تصمیم‌های‌ واشنگتن بستگی دارد. در تهران، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، نگاه نسبتاً خوشبینانۀ خود را حفظ کرده اما در مقابل علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، غیرقابل اطمینان بودن آمریکایی‌ها را گوشزد می‌کند.

حسین امیرعبداللاهیان وزیر خارجه در تهران میزبان همتای ایرلندی‌اش بود. AP - Vahid Salemi

روز سه‌شنبه ۲۶ بهمن/۱۵ فوریه، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در توئیتر نوشت: "رفع واقعی تحریم‌ها یعنی بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی قابل اتکاء و پایدار. بدعهدی اثبات شدۀ آمریکا مهم‌ترین عامل تهدید کننده هرگونه توافق است".

شمخانی که از چندی قبل با اظهارنظرهای پی‌درپی در توئیتر، تلاش می‌کند نقش خود را به عنوان یک تصمیم‌گیرندۀ مهم، هم‌تراز و حتی مهم‌تر از وزیر خارجه نشان دهد، تأکید می‌کند که بدون "راستی‌آزمایی و ارائۀ تضمین"، دستیابی به توافق ممکن نخواهد بود. منظور از "راستی‌آزمایی" اینست که برداشته شدن تحریم‌های آمریکا برای ایرانی‌ها مسجل شود. همچنین جمهوری اسلامی خواهان تضمینی از سوی آمریکاست که جلو خروج مجدد این کشور را از توافق بگیرد.

تقریباً هم‌زمان با شمخانی، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه نیز در توئیتر نوشت: "توافق خوب در وین، در صورت واقع‌بینی طرف غربی دست یافتنی است".

امیرامیرعبداللهیان که قبل از نگارش این پیام با خانم لیز تراس، همتای بریتانیایی‌اش گفتگوی تلفنی داشت، چیزی در بارۀ مواضع لندن در قبال مذاکرات ننوشته و فقط اشاره کرده که "در گفتگو با خانم تراس، مناسبات دو جانبه را مرور کردیم. بر اهمیت حفظ روابط خوب میان دو کشور اتفاق نظر داشتیم"...

در انتظار تصمیم آمریکا؟

به طور کلی، مقامات جمهوری اسلامی همگی تأکید می‌کنند که عاقبت مذاکرات وین فقط به تصمیم‌های سیاسی آمریکا وابسته است.

روز قبل – دوشنبه ۱۴ فوریه - سعید خطیب‌زاد، سخنگوی وزارت خارجه گفت: "ایران تصمیم سیاسی خود را سالها پیش گرفته و در برجام باقی مانده است و منتظریم که پاسخ ابتکارات ایران را از سوی طرف‌های غربی بگیریم"... به عقیدۀ وی مذاکرات وین به بن‌بست نخورده اما "مسائل حساس و کلیدی باقی مانده است".

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا نیز که روز گذشته با امیرامیرعبداللهیان گفتگو کرد، مثل همیشه با دیدگاهی مثبت از روند مذاکرات سخن گفت. بورل در توئیتر نوشت: ''به عنوان هماهنگ‌کنندۀ برجام معتقدم که توافق در دسترس است. زمان آن رسیده که آخرین تلاش را انجام دهیم و به توافق دست پیدا کنیم".

آمریکایی‌ها هم باور دارند که گفتگوهای فعلی، آخرین دور مذاکرات وین خواهد بود. دور اخیر که یک ماه و نیم قبل شروع شد، بعد از مدتی وقفه، از هفتۀ گذشته – ۱٩ بهمن – از سرگرفته شد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته است: "ما در دور نهایی و تأثیرگذار مذاکرات هستیم. امکان بازگشت دوجانبه به توافق اتمی در این دور مشخص خواهد شد".

روز گذشته – دوشنبه - سایمون کاوونی که وزارت امور خارجه و دفاع ایرلند را توأمان به عهده دارد، در سفر به تهران، اطمینان داد که غربی‌ها جدّاً برای دستیابی به نتیجه تلاش می‌کنند. او گفت: "من اگر این امیدواری را نداشتم، به تهران نمی‌آمدم".

ایرلند در تصویب قطعنامۀ ۲۲۳۱ شورای امنیت که مهر تأیید بر برجام  زد، نقش مهمی ایفا کرده بود. به گفتۀ سایمون کاوونی "ایرلند سابقۀ طولانی در امر خلع سلاح و عدم اشاعه دارد" و به همین دلیل نیز در سال ۲٠۱۵ نقش "تسهیل‌گر" را به عهده گرفته بود.