واکنش مقام سازمان ملل متحد و همبندی‌های سابق «زندانیان زیست‌محیطی» به داستان ۱۵۹۱ روز بازداشت

اینگر آندرسن، مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، در آستانه روز جهانی محیط زیست٬ خواستار آزادی نیلوفر بیانی و دیگر فعالان محیط زیست زندانی در ایران شد. ۹ تن از زندانیان سیاسی سابق در ایران هم با انتشار بیانیه‌ای، رفتار حکومت جمهوری اسلامی ایران در قبال فعالان بازداشتی محیط‌زیستی را مورد انتقاد قرار دادند. نیلوفر بیانی، مراد طاهباز، امیرحسین خالقی، طاهر قدیریان، سپیده کاشانی، هومن جوکار، عبدالرضا کوهپایه، سام رجبی و کاووس سیدامامی، فعالان زیست‌محیطی، در سال ۱۳۹۶ به اتهام «جاسوسی» توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازداشت شدند. کاووس سیدامامی، یکی از فعالان زیست‌محیطی بازداشت شده، در زندان جان خود را از دست داد. 

مقام ارشد زیست محیطی سازمان ملل متحد خواستار آزادی فعالان زیست محیطی زندانی در ایران شد. © شبکه‌های اجتماعی

در آستانه روز جهانی محیط‌زیست، ۱۵ خرداد، اینگر آندرسن، مدیر اجرایی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: در آستانه روز جهانی محیط زیست، بار دیگر خواستار آزادی همکار سابق خود، نیلوفر بیانی و دیگر فعالان محیط زیست زندانی در ایران هستم. ما فقط یک کره زمین داریم و کسانی که در راستای حفاظت از کره زمین فعالیت می‌کنند، نباید تحت تعقیب قرار بگیرند.

Ahead of #WorldEnvironmentDay , I continue to call for the release of former @UNEP colleague and conversationist Niloufar Bayani and other conservationists imprisoned in Iran. We have #OnlyOneEarth and those that seek to protect the planet should not be prosecuted for doing so. pic.twitter.com/hyIOJKSAKu

— Inger Andersen (@andersen_inger) June 4, 2022

همزمان با روز جهانی محیط‌زیست، ۹ تن از زندانیان سیاسی سابق ایران نیز با انتشار بیانیه‌ای، رفتار حکومت جمهوری اسلامی ایران با فعالان زیست‌محیطی بازداشت‌شده را مورد انتقاد قرار دادند. 

نازنین زاغری-رتکلیف، ارس امیری، کایلی مور گیلبرت، پریسا رفیعی، آتنا دائمی، نازی اسکویی، شکوفه یداللهی، نگین قدمیان و سپیده فرهان از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند. 

نیلوفر بیانی، مراد طاهباز، امیرحسین خالقی، طاهر قدیریان، سپیده کاشانی، هومن جوکار، عبدالرضا کوهپایه، سام رجبی و کاووس سیدامامی در سال ۱۳۹۶ به اتهام «جاسوسی» توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازداشت شدند.

۹ زندانی سیاسی سابق در این نامه با اشاره به داستان بازداشت این فعالان محیط‌زیستی نوشته‌اند: «داستان زندگی ۱۵۹۱ روز گذشته، این ۸ دوست‌دار طبیعت که با زندان، سلول انفرادی، فقدان و درگذشت کاووس سید امامی در نخستین روزهای بازداشت عجین بوده است معنای روشنی دارد».

اتهام «جاسوسی» به این فعالان محیط‌زیستی در حالی مطرح شد که وزارت اطلاعات دولت دوازدهم اعلام کرد این فعالان را «جاسوس» نمی‌داند. اما قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران با همکاری سازمان اطلاعات سپاه، متهمان پرونده محیط‌زیستی را به «جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی شده» درباره نقاط استراتژیک ایران محکوم کرد. 

مراد طاهباز، شهروند ایرانی-آمریکایی، عضو هیئت مدیره و از بنیانگذاران موسسه حیات وحش میراث پارسیان، همچنین، نیلوفر بیانی، فعال محیط زیست و کارشناس موسسه حیات وحش پارسیان، هر کدام به ۱۰ سال حبس محکوم شدند. 

هومن جوکار، فعال محیط زیست و طاهر قدیریان، دیگر فعال محیط‌زیستی، هر یک به هشت سال زندان محکوم شدند. سام رجبی، فعال زیست‌محیطی و تاریخ‌پژوه، سپیده کاشانی، کنشگر محیط زیست و کارشناس موسسه حیات وحش پارسیان، همچنین امیرحسین خالقی، کارشناس پیشین موسسه میراث پارسیان، هر یک به شش سال حبس محکوم شدند. 

 عبدالرضا کوهپایه، دیگر فعال محیط‌زیستی، که به ۴ سال زندان محکوم شده بود، بر پایه اطلاعات، با پایان یافتن محکومیت، آزاد شده است.

اتهام این فعالان زیست‌محیطی، «جاسوسی»، «همکاری با آمریکا» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» عنوان شده است.

کاووس سیدامامی، یکی دیگر از متهمان پرونده محیط‌زیستی، به گفته مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران، در زمان بازداشت در زندان اوین خودکشی کرد اما خانواده سیدامامی این موضوع را تکذیب می‌کنند.