بلاتکلیفی و انتظار ده‌ها کشتی حامل کالاهای اساسی در خارج از بنادر ایران

ده‌ها کشتی تجاری حامل گندم و شکر، به دلیل مشکلات پرداخت ناشی از تحریم‌ها، پس از هفته‌ها انتظار، هنوز در خارج از بنادر ایران لنگر انداخته‌اند.

عکس تزیینی ست AP - Dan Rosenbaum

بنابر گزارش خبرگزاری رویترز، داده‌های شرکت ریفینیتیو (Refinitiv) نشان میدهد که مشکلات مربوط به پرداخت، منجر به ناتوانی کشتی‌ها در تخلیه محموله‌ها شده است به طوری که حداقل ٤‬٠ کشتی باری بزرگ، حامل غلات و شکر، در آب‌های خارج از دو بندر اصلی ایران، بندر امام خمینی و بندرعباس، منتظر تخلیه بار هستند.

مواد غذایی، از تحریم های غرب علیه ایران (به دلیل برنامه هسته ای این کشور) معاف است اما تحریم سیستم مالی و بانکی ایران، در عمل، پرداخت‌ به شرکت‌های بین‌المللی را با پیچیدگی و اختلال جدی روبرو کرده است. از طرف دیگر، به دلیل خشکسالی، که دو فصل متوالی به تولید مواد غذایی داخلی ضربه زده، امنیت غذایی برای ایران در اولویت بوده و نیاز به واردات افزایش یافته است.

سازمان بنادر و دریانوردی ایران، در گزارشی که آبانماه منتشر کرده بود، اعلام کرد که تنها در بندر امام خمینی، ۳۷ کشتی بارگیری شده، به دلیل مشکلات «اسنادی و ارزی»، روی آب مانده‌ و تخلیه نشده اند. محموله‌های این کشتی‌ها، بیش از یک میلیارد دلار ارزش دارند و با پرداخت "دموراژ" یا خسارت دیرکرد تخلیه، روبرو هستند. به گفته کارشناسان اگر خریدار عمده نتواند پول خرید را پرداخت کند، محصول انبار شده به صورت بالقوه در طول زمان ارزش خود را از دست می‌دهد و باید خریداری تازه پیدا کند.

امید جهان نژادیان، مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان خوزستان، هشتم آذر، با اشاره به آمادگی استان برای تخلیه و بارگیری کالاها در بندر امام خمینی، گفته بود: «مشکل تامین ارز موردنیاز کشتی‌های مستقر در لنگرگاه بندر امام خمینی، یک مشکل ملی است...کشتی‌هایی که در لنگرگاه بندر امام خمینی معطل هستند باید تامین ارز موردنیاز برای پرداخت هزینه‌های آن‌ها انجام شود تا بتوانند وارد اسکله شوند و نسبت به تخلیه و بارگیری آن‌ها اقدام شود.»

بهروز آقایی، مدیر کل بنادر و دریانوردی خوزستان، بیست و هشتم آبانماه، با تاکید براینکه کشتی‌هایی که روی آب مانده‌اند، به دلیل مشکل اسنادی، امکان ورود به بندر را ندارند، به ایلنا گفته بود:

در حال حاضر در بندر امام ٣٧ فروند کشتی حامل کالای اساسی با میزان بار ٢ میلیون و ٢٠٠ هزار تن در لنگرگاه بر روی آب مانده‌اند و در کنار اسکله هم ٢٠٠ هزار تن کالا در حال تخلیه است. همچنین بیش از ٣ میلیون و ٩٠٠ هزار تن کالا در انبارهای بندر امام انباشت شده‌اند.

به گفته وی، تا این کالاها از انبارهای بندر امام خارج نشوند، پذیرش همزمان انبوه کشتی که در لنگرگاه مانده‌اند ناممکن خواهد بود.

فرهاد منتصر کوهساری، معاون امور بندری و مناطق ویژه اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی نیز پیشتر، در گفتگو با خبرگزاری مهر، میانگین ماندگاری کشتی‌ها در لنگرگاه را ۲ ماه اعلام کرده بود.

بر اساس داده های وزارت کشاورزی ایالات متحده، انتظار می رود ایران، بین ژوئیه ۲۰۲۲ تا ژوئن سال آینده، ٥/٥ میلیون تن گندم وارد کند. این میزان نسبت به ٨‬ میلیون تن در فصل قبل کمتر، اما همچنان بسیار بالاتر از سطح نرمال است. داده ها نشان می دهد که میانگین واردات گندم در پنج سال قبل از آن، ۱/۱ میلیون تن بوده است.

انتظار می‌رود واردات شکر ایران بین اکتبر ۲۰۲۲ تا سپتامبر سال آینده، در مجموع به ١/١ میلیون تن برسد که در مقایسه با ١/٣‬ میلیون تن در فصل قبل، اندکی کاهش نشان می دهد.