اجرای طرح جنجالی «اینترنت طبقاتی» در ایران کلید خورد

در پی اظهارات اخیر معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز رئیس اتحادیۀ فناوران رایانۀ تهران، به ‌نظر می‌رسد که طرح جنجالی «اینترنت طبقاتی» رسماً به مرحلۀ اجرایی رسیده است و به زودی اعضای اتحادیۀ فناوران رایانۀ تهران به اینترنت بدون فیلتر دسترسی خواهند داشت.

بیش از سه ماه از فیلترینگ گسترده اینترنت به‌ویژه پلتفرم اینستاگرام در ایران می‌گذرد © DR

درحالی که بیش از سه ماه از فیلترینگ گسترده اینترنت به‌ویژه پلتفرم اینستاگرام در ایران می‌گذرد و بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی و کاربران، از فیلترینگ آسیب جدی دیده‌اند و نیازمند حمایت‌ هستند، گزارش ها حاکی از آن است که دولت قصد دارد فیلترینگ را برای برخی از سازمان‌ها و نهادها کاهش دهد و به عبارت دیگر طرح اینترنت طبقاتی را به مرحلۀ اجرا برساند.

این درحالی است که تا همین چند هفته پیش سیاستگذاران بر جزئی بودن محدودیت‌های اعمال شده بر اینترنت کشور تاکید کرده و مدعی کفایت پلتفرم‌های داخلی در پاسخ به نیاز کاربران بودند.

وزارت ارتباطات در حالی درصدد پیاده‌سازی طرحی جهت دسترسی به اینترنت بدون فیلتر برای گروه‌های خاص است که فضای مجازی در ایران بسته‌ترین روزهای خود را پشت سر می‌گذارد و حتی انجام معمولی‌ترین کارها هم بدون فیلترشکن ‌VPN غیرممکن شده است.

بر اساس گزارش ها، اکنون به نظر می‌رسد پروژه‌ طبقاتی‌سازی اینترنت که پیش‌تر نیز نسبت به آن هشدار داده شده بود، کلید خورده است و قرار است حق بدیهی دسترسی به اینترنت آزاد، محدود به گروه‌های خاصی شود.

در این راستا اخیراً امیر محمدزاده‌ لاجوردی، معاون وزیر ارتباطات در گفتگو با خبرگزاری مهر، از برنامه وزارت ارتباطات برای ارائه یک سرویس اینترنتی باکیفیت برای گروه‌های خاصی مانند برنامه‌نویسان و کاربران حرفه‌ای در ماه جاری خبر داده است.

وی در تشریح علل کندی اینترنت کشور در طول سه ماه اخیر گفت: «اغلب شکایاتی که در حوزه کندی اینترنت مطرح می‌شود مربوط به فیلترشکن‌هاست؛ اتصال به اینترنت از طریق فیلترشکن غیر از آسیب‌های امنیتی که به دستگاه کاربر می‌زند باعث کند شدن سرعت اینترنت هم می‌شود».

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه «مشکل برخی از کاربران مخصوصاً برنامه‌نویسان و کاربران حرفه‌ای، مربوط به دسترسی به سایت‌ها و خدماتی است که ما را تحریم کرده‌اند»، تأکید کرد: «در همکاری با بخش خصوصی تلاش شده سرویس‌هایی ارائه شود که بخشی از این مشکلات را حل کند و در همین ماه سرویسی با کیفیت مناسب‌تر برای این دسته کاربران معرفی خواهد شد.»

در همین حال، اتحادیه فناوران رایانه نیز با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که طی مذاکرات انجام شده، قرار است دارندگان پروانه کسب اتحادیه فناوران از امکان ویژه‌ای برای دسترسی به اینترنت بدون فیلتر، برخوردار شوند.

محمدرضا فرجی رئیس این اتحادیه، در مصاحبه‌هایی که با رسانه‌ها داشته است و نیز در حساب کاربری خود در اینستاگرام، اظهار داشت: «اجازه رفع فیلتر پلتفرم‌های فیلتر شده پرکاربرد مانند اینستاگرام، واتس‌اپ و تلگرام، برای دارندگان پروانه کسب از متولیان اینترنت گرفته شده است.»

طبق اظهارات وی قرار است اعضای این اتحادیه با ارائه تعهداتی، درخواست خود برای بهره‌مندی از اینترنت آزاد را ارائه کنند و سپس با پذیرش مسئولیت توسط صاحب پروانه، محدودیت‌ها برای هر تعداد آی‌پی که توسط آن واحد صنفی اعلام شده باشد، رفع شود.

پس از آنکه طرح طبقاتی‌سازی اینترنت با ماجرای «محدودسازی دسترسی اینترنتی کودکان روی سیم‌کارت‌های مخصوص» و از سوی دیگر اعطای امکان استفاده از اینترنت بدون فیلتر به بعضی اصحاب رسانه و اعضای اتاق بازرگانی آغاز شد، اکنون به نظر می‌رسد که این طرح قرار است به زودی وارد فاز جدی‌تری شود.

توجیه اعطا کنندگان و دریافت‌کنندگان این امتیاز تبعیض‌آمیز، آن است که کسب‌وکار و فعالیت حرفه‌ای این گروه‌ها به دسترسی بدون‌محدودیت به اینترنت آزاد گره خورده است؛ با این حال منتقدان با تاکید بر نقض صریح حق شهروندی طی اجرای این طرح اظهار می‌کنند تا زمانی که عموم مردم به اینترنت دسترسی نداشته باشند، بهره‌مندی از این امتیاز حتی برای مستثنی‌شدگان نیز مزیت چندانی ایجاد نخواهد کرد.

گفته می‌شود که اجرای چنین طرح‌هایی احتمالاً مقدمه‌ای بر احراز هویت تمامی کاربران اینترنت کشور و ایجاد سیستمی مشابه آن چیزی است که کاربران چینی تجربه می‌کنند. در آخرین رده‌بندی «استاتیستا» از کشورهای دارای بسته‌ترین اینترنت، چین در رتبه اول و ایران در رتبه سوم قرار دارد.