ایلیا سلیمان، صدای مردم فلسطین در جشنواره کن

این کارگردان هفده سال پیش نیز برای نخستین بار جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره کن را برای فیلم «دست غیب» کسب کرد. آخرین بار هم ۱۰ سال پیش با فیلم «زمان باقی مانده» در بخش مسابقه جشنواره کن حضور داشت.

اگر «دست غیب» به عنوان سومین فیلم بلند این کارگردان، کمدی تراژیکی درباره زندگی روزانه مردم فلسطین بود، اگر «زمان باقی مانده» باز هم در فلسطین و سرزمین‌های اشغالی می‌گذشت و موضوع آن درگیری میان فلسطینیان و اسرائیلی‌ها بود، این بار ایلیا سلیمان کمی زاویه دوربینش را تغییر داده و با الهام از مسائل زندگی مردمان سرزمین مادری‌اش به سراغ مضمونی تازه رفته است: هویت و ملیت.

داستان «باید بهشت باشد» درباره مردی فلسطینی است (با بازی خود ایلیا سلیمان) که سرزمینش را ترک می‌کند تا در جایی دیگر به آرامش و امنیت برسد. اما خیلی زود متوجه می‌شود که کشورش همه جا مثل سایه، او را تعقیب می‌کند. گره داستان با رسیدن او به مقصد، خود را نشان می‌دهد و نقطه اوج آن، زمانی است که هدف شخصیت اصلی یعنی رسیدن به یک زندگی بهتر خیلی زود به طنزی پوچ تبدیل می‌شود که با سردرگمی و معناباختگی زندگی برای شخصیت اصلی ادامه می‌یابد.

شخصیت اصلی داستان «باید بهشت باشد» شهر خود، ناصره و درخت‌های لیموی مشهورش را ترک می‌کند و می‌خواهد به جای دیگری برود، جایی که شاید آسمانش رنگ دیگری داشته باشد. از آنجا که فلسطین، جهنم شده، حتما بهشت باید جای دیگری باشد، جایی در غرب.

قهرمان داستان به پاریس می‌آید، با چشمان حیرت‌زده گوشه‌گوشه آن را می‌نگرد. پاریسی که درست شناخته نشده، اما برایش آشناست: شهری که به نظرش مصنوعی می‌رسد. شهری با کنترل‌های امنیتی وسواس‌گونه. شهری که برخلاف تصور او به هر جایش سر بزنی مأموران پلیس را می‌بینی. پس از آن به شهرهای دیگر می‌رود، به نیویورک. اما  چیزی در همه این مکان‌ها هست که او را به یاد سرزمینش می‌اندازد.

فیلم «باید بهشت باشد» در واقع کمدی تلخی است که از درگیری‌های ذهنی انسان مهاجر با مسائل اساسی‌ای می‌گوید که برای یک انسان غیرمهاجر شاید هرگز به این شکل رخ ندهد. و در عین حال فیلم در زیر لایه ظاهری طنز، سرشار از سوالات سیاسی است.

الیا سلیمان در تازه‌ترین اثر خود، این سوال اساسی را مطرح می‌کند: «کجا می‌توانیم حس کنیم در خانه خودمان هستیم؟»