"ایو سن لوران" در صدر فیلم های امروز فستیوال کن

این فیلم، "سن لوران"، ساخته "برتران بونللو" کارگردان فرانسوی است که در پی فیلم دیگری به همین نام به نمایش در می آید که موضوعش را "ایو سن لوران" مد ساز بنام فرانسوی تشکیل می داد. شایسته یاد آوری است که "برتران بونللو"، در گذشته نیز دوبار، یکی با فیلم "تیره زیا" در سال 2003 و دیگری "آپولونید"، در سال 2011 در بخش مسابقه ای فستیوال کن شرکت داشت.

در فیلم پیشین به نام "ایو سن لوران"، که بر پایه زندگی این خلاق بزرگ مد ساخته شده بود، "جلیل له پر"، کاری جز پایان دادن به افسانه "ایو سن لوران"، خلاق بی نظیر مد زنان، نمی کرد.

در آن فیلم، تماشاگر جز ماجراهای سکس، مواد مخدر، شب زنده داریها و رفت وآمد به محیط های مشکوک، چیزی نمی دید و بخش خلاقه این هنرمند را، که تغییری بسیار بزرگ در نحوه لباس پوشیدن زنان جهان با رایج کردن کاپشن، کت صحرائی، کت و شلوار، اسموکینگ وکت ملوانی، به وجود آورد، بسیار کم حس می کرد. از سوی دیگر با دادن تصویری بسیار مثبت از "پییر برژه"، در بیننده شک در مورد وفاداری فیلم به واقعیت به وجود می آورد. از این رو "پییر برژه" به راحتی شماری از لباسهای کلکسیون "ایو سن لوران" را در اختیار سینما گر گذاشت و درهای بنیاد و و خانه اش را به روی او گشود. در حالی که پییر برژه از فیلم "برتران بونلو" که "سن لوران" نام دارد و تقریبأ همان دوران زندگی "سن لوران" یعنی سالهای 1965 تا 1976 را در بر می گیرد، حمایت نکرد و حتا آن را تهدید به پیگرد قانونی نمود. بنابراین در نبود اجازه "پییر برژه"،که میراث دار "سن لوران" است، "برتران بونلو" خوشبختانه ناچار شد تا حد زیادی از روابط این دو بگذرد و تنها به اسطوره "سن لوران" بپردازد.

فستیوال کن نیز با گزینش این فیلم آنهم با در نظر گرفتن نفوذ "پپیر برژه" در همه محافل هنری و سیاسی، جسارت و استقلال خود را نشان داد.

ناگفته نماند که فیلم "سن لوران"، ساخته "برتران بونللو"، شایستگی شرکت در بخش مسابقه ای را داشت ویا دست کم تصویر این مد ساز خلاق را تنها به مسائل جنسی، مواد مخدر و افراط ها محدود نمی کرد. سبک فیلم برداری و تقسیم اکران به سه یا چهار بخش برای نشان دادن لحظات مهم "نمایش مد" ، یا کنار هم قرار دادن مسائل جهانی و دلمشغولی کسانی که دلمشغولی شان در جای دیگری است (البته بدون دادن شعارهای مارکسیستی و تأکید بر این که طراحی مد و آفرینش زیبائی نیز خود هنر است) یا تلنگر های کوچک به کودکی ورفت و بازگشت به سنین مختلف "سن لوران"، از این فیلم یک بیوگرافی کامل و واقع گرا می ساخت. استفاده بسیار خوب از موسیقی اپرائی که"سن لوران" بسیار دوست می داشت نیز به کشش این فیلم می افزود.

دیگر این که در آغاز فیلم، صحنه ای را می بینیم که در آن "سن لوران" از آنچه بر او، در جوانی در بیمارستان روانی، گذشته و شوک های الکتریکی ای که تحمل کرده، سخن می گوید. این اعتراف که در کمتر جائی شنیده یا دیده شده، ریشه های شکنندگی این شخصیت را، که در سال 2008 در گذشت،به گونه ای توجیه می کند.

فیلم "سن لوران" که بی جهت بسیار بلند بود، می توانست در زمان کوتاه تری به همین هدف خود برسد.

"تیمبوکتو" یا داستان بینادگرائی وکورذهنی

فیلم دیگری که دیروز و پریروز به نمایش در آمد و نظر بسیاری را جلب کرد، فیلم "تیمبوکتو"، ساخته "عبدالرحمن سیساکو" ، سینماگر موریتانیائی است که سالها در مالی و در فرانسه زندگی کرده است.

در این فیلم تکان دهنده که خشونت، نادانی و عقب ماندگی شورشیان اسلام گرا رادر منطقه "تومبوکتو"، در شمال "مالی" نشان می دهد که پیش از رسیدن نیروهای فرانسه، شماری جهادیون عرب زبان به این شهر ریخته، برای مدتی قوانین شرعیت من در آوردی خود را با اعمال زور و تهدید مردم را به اجرا در آوردند. فیلم گام به گام تماشگر را به درون دنیائی از جهالت و اعمال خشونت به نام اسلام می برد و در او این پرسش را به وجود می آورد که آیا این جنایات و کور ذهنی ها در قرون وسطا می گذرد ؟ آیا ممکن است در قرن بیست ویکم ودوران تکنولوژیهای پیشرفته و تلفن های همراه بسیار مدرن که همین جانیان نیز از آنها استفاده می کنند، این جهادیون از زنان ماهی فروش، که میبایست مدام دست در آب برده ماهی خود را بفروشند، بخواهند دستکش دست کنند ویا به زور دختران جوان را، با زیرپا گذاشتن سنت محلی و به نام اسلام به ازدواج خود در آورند؟

فیلم"تیمبوکتو" همچنین از جوانانی صحبت می کنندکه در گذشته موسیقی "رپ" و یا رقص مدرن اجرا می کردند و اکنون با جهادی شدن، هنر خود را کنار گذاشته اند اما هنوز هم نتوانسته اند کاملأ این افکار واپس گرا را بپذیرند. یکی از صحنه های دردناک فیلم که حتا مردان بیننده را به پوشاندن چشمشان تشویق می کرد، صحنه سنگسار یک زن ومرد زناکار بود.
این فیلم علیرغم موضوع بسیار به روز و حساس خود، از زیبا سازی غلو آمیز رنج می برد و گزینش چند صحنه نه چندان لازم که خط واقع گرایانه داستان را در هم می شکست، از کوبندگی آن می کاست.

چگونه انسانهای عادی به جانوری وحشی تبدیل می شوند ؟

"

وحشی های نو"، فیلمی در چند اپیزود، ساخته "دامین سیفرون"، کارگردان آرژانتینی، از آن فیلم هائی بود که پس از شماری فیلم با سوژه هائی دلخراش نظیر آزار کودکان، جنگ سوریه، بنیاد گرائی

. دست کم با خندان، معضلات اجتماعی و منفجر شدن افراد معمولی در برابر دشواریهای بی منطق را نشان می داد وبیننده را سبک بال تر برای دیدن معضل های تازه آماده می کرد.
این فیلم که واکنش های انسانهای جان به لب آمده را به شکلی بسیار خوب وطبیعی پر رنگ می کند، درون انسانهای مدرن را نشان می دهد که همه روزه با دشواریهای اداری، غیر منطقی بودن شماری از قوانین و نیز بری ماندن دولت مردان و یا ثروتمندان فاسد، روبرو هستند و با وحشی گری به این بی عدالتی ها پاسخ می دهند.

"هانری لانگلوآ" و صد سالگی او

فستیوال کن گر چه فعالیت اصلی اش نمایش فیلم و جذب نظر به فیلم های بازار آن است، اما همواره رخدادهای دیگر در پیوند با سینما و دنیای هنر را هم در کنار نقش اصلی خود به وجود می آورد که پرداختن به همه آنها دشوار است.

یکی از این رخداد ها بزرگداشت "هانری لانگلوآ"، پدر سینماتک فرانسه است که اگر زنده بود، امسال صد ساله می شد.

از این رو به پاس نقشی که او در پاسداری از حافظه سینما، با نگهداری از فیلم ها و یادگارهای این هنر ایفا کرده، فیلم های کوتاهی که توسط شماری کارگردان بنام و از جمله "برناردو برتولوچی"، "کوستا گاوراس"، "سلیمان سیسه"، "فرانسیس فورد کوپولا"، "استفن فریرز"، "ویلیام فریدکین" ، "رومن پولانسکی"، "ویم وندرز" ساخته شده است را پیش از نمایش فیلم های بخش کلاسیک کن به نمایش در می آورد.

گفتنی است که سینماتک فرانسه هم اکنون نمایشگاه جذابی را به نام "موزه تخیلی هانری لانگلوآ" به این شخصیت و رابطه سینما با هنرهای دیگر اختصاص داده است.

شهلا رستمی فستیوال سینمائی کن