منافع ملی، مفهومی که در افغانستان تعریف نشده است

«منافع ملی» میتواند مسایلی را احتوا کند که به نفع ملت باشد، ولی در افغانستان شکایت از این است که این مفهوم در حالیکه در بحث‌های سیاسی بسیار مورد استفاده است، در قوانین کشور تعریف حقوقی ندارد.

afghanéstan - naghsheh

فهیم دشتی- خبرنگار و مفسر مسایل سیاسی، یکی از کسانیست که روی مفهوم «منافع ملی» انگشت گذاشته، خواهان نعریف مشخص آن میباشد. در برنامۀ امروز، این بحث را با خود آقای فهیم دشتی در میان گذاشته، تلاش میکنیم تا تعریف این مفهوم را، هم در کل و بصورت عموم و هم در جزئیات و برخورد‌های متفاوت گروه‌ها، بررسی کنیم.

آقای فهیم دشتی، قبل از همه میگوید که، این موضوع قابل تعریف است و هر آنچه به نفع مجمع بزرگ انسانی که به نام ملت یاد میشود باشد، منافع ملی است. ولی در افغانستان که سال‌ها جنگ را سپری کرده است و در بسیاری از مواقع، منافع قومی در برابر منافع عمومی یا ملی قرار گرفته است، این تعریف کم رنگ تر شده است؛ به همین دلیل، زمانی‌که رئیس جمهور از روزنامه‌ها میخواهد تا منافع ملی را در نظر بگیرند، تشویش از این ایجاد میشود که مبادا یک گروه خاصی بخواهد منافع قومی خود را بر دیگران تحمیل کند.

در مورد اینکه آیا این مردمانی که در جغرافیای افغانستان فعلی بود و باش دارند، یک ملت هستند یا خیر؟

آقای فهیم دشتی میگوید که، در میان مردم روابط طوریست که میتوان گفت بلی، ولی در میان قدرتمندان نه. و این قدرتمندان گاهی هم مسایل قومی و سنتی و گروهی و حتی دینی را دامن میزنند. آنان به وحدت ملی باور ندارند، در حالیکه خود آنان مانع وحدت ملی میشوند.

در افغانستان، نه نتها پشنون‌ها علایق مشترکی با پشتون‌های آنطرف سرحد، یعنی پاکستان دارند، بلکه اقوام دیگر هم، با هم‌زبانان فرامرزی خود، علایقی دارند که در حال ازدیاد است. در این مورد آقای دشتی میگوید که علایق و روابط با همزبانان و هم‌فرهنگان در ممالک همسایه، طبیعی است. ولی مهم اینست که آیا این علایق، در برابر منافع ملی قرار میگیرد یا نه. در ضمن، بعضی از همسایگان افغانستان، در طی سال‌های گذشته، تلاش کرده‌اند تا از این علایق، بر ضد وحدت ملی افغانستان استفاده کنند.

در مورد راه‌های حل این مشکل، آقای دشتی میگوید که، در افغانستان رسم بر این است که تغیرات از بالا به پایین صورت بگیرد، یعنی اتحاد ملی اول در سطوح بالای جامعه و در نهاد‌های قدرت تمثیل میشود و بعداً از بالا به پایین، مردم را هم احتوا میکند.

امروز اگر چه ظاهراً قدرت سیاسی متشکل از همه گروه‌های قومی افغانستان است ولی در واقعیت، زمامدارن به وحدت ملی اعتقاد چندانی ندارند و کسانی‌که در سطوح بالای قدرت، وحدت ملی را تمثیل میکنند، ضعیف‌ترین مهره‌ها هستند و کسانی هستند که از قوم و گروه خود نمایندگی نمیکنند.

در فایل صوتی توجه شما را به گفتگو با فهیم دشتی، خبرنگار و مفسر مسایل سیاسی جلب میکنیم.