تغییرات آب و هوا و کنترل گرمایش زمین: از "ریو" تا "پاریس" – قسمت هفتم

چگونه افزایش گازهای گلخانه‌ای موجب بالا رفتن گرمای زمین می شود

افزایش گازهای گلخانه ای در جو چگونه موجب تغییرات آب و هوائی و بویژه بالا رفتن درجۀ حرارت زمین می شود و چرا در گذشته بروز آتشفشانی‌های بزرگ که همواره با آزاد کردن مقادیر بسیاری گاز کربنیک در فضا همراه بوده، منجر به گرم شدن زمین نشده است؟

ناصر کرمی، کارشناس محیط زیست و تغییرات اقلیمی در دانشگاه برگِن در نروژ، می گوید «پراکندگی ذرّات معلّق گازهای گلخانه‌ای که مهمترین آنها دی اکسید کربن است در جو، مانع خروج انرژی خورشیدی می شود. بطور طبیعی زمین باید بتواند ۶۰ در صد انرژی خورشیدی دریافت شده را به جو باز گرداند».

اما بگفتۀ ناصر کرمی «اثر گلخانه‌ای زمین که بدلیل گسیل گازهایی چون دی اکسید کربن پدید آمده، باعث شده است که این روند کاهش یابد و انرژی و گرمای بیشتری در داخل جو ذخیره شود».

در این صورت چرا آتشفشانی‌های عظیم گذشته که با آزاد کردن مقادیر بسیاری گاز کربنیک همراه بوده، موجب بالا رفتن گرمای زمین نشده و در دوران هائی، حرارت زمین پائین نیز آمده است؟

ناصر کرمی می گوید: «اقلیم ترکیبی از مؤلفه‌های مختلف است و هر چند در گذشته آتشفشانی‌های بزرگی در زمین رخ داده، امّا این پدیده تنها یکی از مؤلفه‌های تعیین کننده را تشکیل می‌داده و مؤلفه‌های دیگری که در این امر دخالت داشته مؤثرتر بوده‌اند. مثلاً میزان تابش خورشید که همواره یکسان نبوده است». از همین روست که بگفتۀ ناصر کرمی «در دوران‌هائی زمین سردتر نیز شده است. با این حال، مطالعۀ روند‌های اقلیم شناسی دیرینه نشان می دهد که میزان گسیل دی اکسید کربن همواره عامل افزایش گرمای زمین بوده است».