آواز خوانی با حجاب اسلامی، توطئه یا نوآوری مذهبی بقصد انطباق با مدرنیته؟

معبود انصاری- جامعه شناس مقیم آمریکا، توضیح می دهد که این حادثه در واقع یک تجربه اجتماعی جدید است که خانم‌های مسلمان در اروپا و آمریکا وارد آن شده اند. این یک نوع نوآوری است که البته نهادهای مذهبی فکر می‌کنند که به اصول دین لطمه می‌زند.

Ermia برنده اول آوازخوانی در مسابقه رقابتی تلویزیون "من و تو" manoto

دیگر این روزها می توان دختر جوانی بنام "ارمیا"* را  که اخیراً در یک برنامه تلویزیونی آواز‌خوانی رقابتی، برنده اول شده است را در میان ایرانیان چهره ای سرشناس و جنجالی قلمداد کرد. حتی شاید بتوان با اطمینان گفت که برنده جوان این مسابقه آواز خوانی گرچه به احتمال زیاد بدلیل توانائی‌های هنری اش بر سکوی پیروزی قرار گرفته است، اما سرشناسی امروزی‌اش در میان اقشار مختلف ایرانیان در داخل و خارج کشور، نه به مهارت‌های صوتی وی، بلکه به نحوه پوشش او ارتباط دارد.

ارمیا، این تناقض را با خود حمل می کند که به یک آوازخوان محجبه تبدیل شده است.

در سایت‌های اینترنتی متعددی که درباره این حادثه مطلب نوشته اند و هنوز هم می‌نویسند، "کامنت‌ها" (اظهار نظرها)ی زیادی از سوی مردم دیده می شوند که نشان از حیرت آنها و احساس بلاتکلیفیشان دارد.

یکی می پرسد اگر این خانم مسلمان است و حجاب را برای رعایت اسلام بر سر گذاشته است، چرا بر خلاف دستور صریح اسلام، آوازخوانی می کند؟

کسان دیگری علل پیروزی وی را میکاوند و با مفاهیمی همچون "توطئه" و یا "ترسوئی" و "محافظه کاری" مردم  توضیحش می دهند.

یکی از ایرانیان می نویسد: «من از برنده شدن ارمیا گیج شده ام و نمی دانم باید خوشحال باشم یا ناراحت»؟ سپس او نتیجه میگیرد که «من فکر می کنم مردم ترسوئی داریم؛ بخاطر همین ترس و محافظه کاری است که آنها به یک خانم محجبه رأی داده اند».

یکی دیگر از علاقمندان به این واقعه آنرا با حوادث انتخابات سال ٨٨ مقایسه می کند و می نویسد: «این کسانی که از ارمیا دفاع می کنند منو یاد اونائی می اندازند که توی تظاهرات ٨٨ آن مأمور سرکوبگر رو نجات دادند و بعد به او آب میدادند.» او سپس اضافه می کند که این حادثه یعنی دفاع از ارمیا، «از اون هم بدتر است».

کندوکاوی در کامنت‌های مطالب مربوط به این حادثه، نشان می دهد که در مجموع، فحاشی علیه مردم "نادان" و نیز علیه داوران برنامه تلویزیونی، از رایج ترین واکنش‌ها در میان مخالفان حجاب است.
طرفداران تئوری توطئه هم این رخداد را فرصتی برای مسلمانان می پندارند که از طریق بالا بردن نام اسلام از این دختر محجبه "استفاده ابزاری" کنند.

می توان با اطمینان گفت که طرفداران ارمیا نیز دست کمی از پرخاشجویان گروه اول ندارند.
یکی از آنها می نویسد: «امیدوارم زن‌های بی‌هنر و بهانه‌گیر ایرانی بجای حسادت و غرزدن و گیردادن به حجاب این زن، از او یاد بگیرند و به وسط میدان بیایند و خودشان را نشان دهند و اینقدر بدنبال تأیید شدن از جانب اکثریت احمق جامعه نباشند».

یکی دیگر از تناقض‌های حاشیه ای پیرامون این حادثه پر سروصدا، این است که در رسانه‌های نزدیک به رژیم اسلامی ، با تعرض و ناسزا گوئی، ارمیا را نماینده اسلام آمریکائی و حتی برخی، عمل او را توطئه استکبار و صهیونیزم توصیف کرده اند. این در حالی است که جوانان ایرانی مخالف حجاب هم در توصیف احساسات خود از زبان تندخویانه و تهمت‌پراکنانه مشابهی بهره گرفته‌اند.

در گفتگوئی با معبود انصاری- جامعه شناس و استاد دانشگاه در آمریکا، نظر او را درباره این واکنش‌های توأم با حیرت و پرخاشجوئی می پرسیم؟

معبود انصاری، یادآوری می کند که این حادثه از دید خود ارمیا هم یک نوع نوآوری است و خودش گفته است تناقضی نمی‌بیند در اینکه حجاب اسلامی داشته باشد و همزمان خوانندگی کند.

بعقیده انصاری، واضح است که ارمیا تعریف مجددی از حجاب و شرایط استفاده از آن بدست داده است.

انصاری نتیجه میگیرد که بنابراین واکنش های مردم هم قابل قبول است؛ چرا که واکنش‌های آنها، به شناخت و تفسیری ارتباط دارد که خود از حجاب دارند. به این ترتیب به روایت معبود انصاری هنوز نمی توان اسمی بر این پدیده نهاد. فردی تصمیم گرفته است که تناقض میان دو پدیده یعنی حجاب و آوازخوانی را بر طرف کند و از این رهگذر به صحنه‌های اجتماعی راه یابد.

انصاری، توضیح می دهد که این حادثه در واقع یک تجربه اجتماعی جدید است که خانم‌های مسلمان در اروپا و آمریکا وارد آن شده اند. این یک نوع نوآوری است که البته نهادهای مذهبی فکر می کنند که به اصول دین لطمه می زند. با این حال گروه دیگری به این نتیجه رسیده اند که این نو آوری زمانش رسیده است و اسلام  بیاری این افراد، در حال وفق دادن خود با شرایط جدید است.

بعقیده انصاری، در آمریکا جامعه مسلمان جامعه ای بسیار پویا است. آنها در زندگی روزمره خود، هر حرکتی می کنند در جهت یکی شدن با جامعه و همراه شدن با آن است. انصاری البته اضافه می کند که جامعه آمریکا هم بمراتب بیش از اروپا پذیرای حرکات نو هست؛ ضمن آنکه تفاوت‌های فرهنگی را هم پذیرا می شود.

معبود انصاری، با اشاره به واقعه ارمیا، اظهار نظر می کند که در آمریکا این نوع حرکات را باید در این جهت دید که بویژه، زنان مسلمان می کوشند با این نو آوری ها سوء تفاهمات را برطرف کنند و کلیشه‌های نادرست رایج در جامعه غربی را مثلاً درباره حجاب اصلاح کنند.

Ermia *