گزارش‌های نقض حقوق بشر بدون پیگیری قضایی فایده‌ای ندارد – گفتگو با زید رعد حسین، کمیسر عالی حقوق بشر

زید رعد حسین، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد کمتر از یک ماه دیگر به پایان دورۀ خدمت چهارسالۀ خود می‌رسد.  موضع‌گیری‌های صریح و بی‌ملاحظۀ او در قبال نقض حقوق بشر، انتقادها و دشمنی‌هایی را علیه او – حتی از سوی دولت‌های ثروتمند و دموکراتیک – در پی داشته است. زید رعد حسین در گفتگویی مفصل با رادیو بین‌المللی فرانسه در بارۀ وضعیت حقوق بشر به طور کلی و مشکلاتی که طی چهار سال گذشته پیش پا داشته صحبت کرده است. بخش‌های اصلی گفتگو را می‌توانید در فایل صوتی گوش کنید.

زید رعد حسین، کمیسر عالی حقوق بشر، کمتر از یک ماه دیگر به پایان دورۀ خدمت چهارسالۀ خود می‌رسد Reuters

زید رعد حسین که به خاندان سلطنتی اردن تعلق دارد، پسر رعد بن زید - یکی از شاهزادگان خاندان هاشمی – است. او قبلاً نمایندۀ دائمی اردن در سازمان ملل و همچنین سفیر اردن در واشنگتن بود. وی نقش مهمی در شکل‌گیری دیوان کیفری بین‌المللی به عهده داشته و همچنین از  سال ١٩٩۴ تا ٩۶ به عنوان نمایندۀ نظامی سازمان ملل در یوگسلاوی سابق خدمت کرده است.

شورای حقوق بشر به چه درد می‌خورد؟

شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که از سال ٢٠٠۶ جایگزین "کمیسیون حقوق بشر" شد،  حدود دو ماه قبل شاهد کناره‌گیری آمریکا بود و در حال حاضر نیز پیوسته متهم به بی‌عملی و مماشات با دولت‌هایی است که حقوق بشر را زیر پا می‌گذارند.

زید رعد حسین در گفتگو با رادیو بین‌المللی فرانسه، با واقع‌بینی به حاصل کار خود می‌نگرد و در پاسخ به انتقاهای رایج علیه شورای حقوق بشر، می‌گوید که این نهاد نمی‌تواند کار خود را به همین نحو ادامه دهد.

زید رعد حسین اعتراف می‌کند که شورای حقوق بشر در عمل چندان اختیاراتی ندارد. او که خود یکی از فعال‌ترین و در عین حال رک ‌گوترین کمیسرهای حقوق بشر بوده مثال می‌زند که در مورد نقض حقوق بشر در یمن، سه سال وقت صرف کرده تا فقط بتواند امکان تحقیق رسمی پیرامون اوضاع این کشور به دست آورد.

به گفتۀ او قربانیان خشونت‌ها و مردمی که فریاد رس ندارند، انتظار دارند که سازمان ملل به آنان کمکی بکند اما وقتی می‌بینند که بعد از چند سال رفت و آمد و گرفتاری و تحقیق، تنها نتیجۀ کار یک "گزارش رسمی" در بارۀ نقض حقوق بشر است که به هیچ اقدام عملی  و پیگیری قضایی منتهی نمی‌شود، از سازمان ملل و شوراها و کمیسر‌های آن نومید می‌شوند.

با اینحال، در جمع‌بندی فعالیت‌های چهار سال اخیر، زید رعد حسین می‌گوید که بودجۀ شورای حقوق بشر افزایش یافته و میزان حضور آن در رسانه‌ها و افکار عمومی نیز بیشتر شده است. همین دو عامل کمّی به زید رعد حسین امیدواری می‌دهد که کار او و شورای حقوق بشر مطلقاً بی‌فایده نبوده و بنابراین باید در جهت افزایش فعالیت‌هایش همچنان تلاش کرد.