در اوج بحران اقتصادی ناشی از کرونا، عربستان سهام شرکت‌های بزرگ را "مفت می‌خرد"

در بحبوحۀ بحران کرونا و در حالی که اقتصاد جهانی به نفس افتاده و عربستان نیز با کسر بودجه مواجه است، "صندوق سرمایه‌گذاری دولتی" سعودی نزدیک به ٨ میلیارد دلار سهام شرکت‌هایی چون بوئینگ یا فیسبوک را خریده است. در حالی که برخی کارشناسان از "مفت‌خَری" ریاض سخن می‌گویند، در داخل کشور بسیاری از شهروندان سعودی می‌پرسند به چه دلیل این پول‌ها صرف هزینه‌های داخلی نشد؟

در شرایطی که نظام "رانتی" سعودی با مشکلات سنگین اقتصادی مواجه است، "صندوق سرمایه‌گذاری دولتی" عربستان (صندوق الاستثمارات العامة)، با بهره‌گیری از کند شدن اقتصاد جهانی، در حال خریدن سهام شرکت‌های بزرگ به بهای "بسیار ارزان" است © DR

 ضربۀ شدید ویروس کرونا به اقتصاد جهانی و ارزان شدن بهای نفت دولت عربستان را واداشت تا تصمیم به افزایش مالیات‌های غیرمستقیم بگیرد. قرار است که از اواسط تابستان، مالیات غیرمستقیم ۳ برابر شود و به ١۵درصد برسد: این مالیات بر قیمت اکثر کالاها یا خدمات افزوده خواهد شد. دولت عربستان برای جبران کسری‌های خود برخی از کمک‌هزینه‌ها را نیز کاسته و مستقیماً از جیب مردم برداشت کرده است.

اما در شرایطی که نظام "رانتی" سعودی با مشکلات سنگین اقتصادی مواجه است، "صندوق سرمایه‌گذاری دولتی" عربستان (صندوق الاستثمارات العامة)، مشغول شکار فرصت‌ها در عرصۀ بازار بین‌المللی است.

یاسر الرُمیّان، رئیس این صندوق، اخیراً به طنز گفت: "نمی‌خواهیم فرصت بحران را هدر دهیم". او تأیید کرد که "صندوق سرمایه‌گذاری دولتی" که حدود ٣٠٠ میلیارد دلار در اختیار خود دارد، از کند شدن اقتصاد بهره می‌برد و در بازار جهانی سهام شرکت‌های بزرگ را "بسیار ارزان" می‌خرد.

این صندوق تاکنون نزدیک به هشت میلیارد دلار سهام شرکت‌هایی چون بوئینگ، فیسبوک، توتال، والت‌دیسنی، استارباکس، ماریوت (هتلداری و گردشگری) یا سیتی‌گروپ (خدمات مالی و بانکداری) را خریده است.

"صندوق سرمایه‌گذاری دولتی" همچنین در نظر دارد که باشگاه فوتبال انگلیسی "نیوکاسل یونایتد" را به قیمت ٣٧٢ میلیون دلار بخرد. اما گفته می‌شود که فعلاً در روند مذاکرات و چانه‌زنی‌ مشکلاتی پیش آمده که معامله را به عقب انداخته است. احتمال دارد که یکی از دلایل اختلافات، فعالیت‌های شبکۀ ورزشی غیرقانونی "BeoutQ" باشد. هرچند عربستان هرگونه ارتباط با این شبکه را انکار می‌کند، اما کارشناسان ورزشی باور دارند که ریاض برای رقابت با شبکۀ قطری "بین اسپورت" (BeIn)، پخش غیرقانونی مسابقات ورزشی را آغاز کرده است. این پخش غیرقانونی نه تنها به درآمد قطری‌ها لطمه می‌زند که باشگاه‌ها را نیز از درآمد مهمی محروم می‌کند.

انتقادهای داخلی

یک کارشناس اقتصادی مؤسسۀ "آمریکن اکسپرس" می‌گوید: "باید دید که مردم عربستان در مورد خرج شدن پس‌اندازهایشان در بازار بین‌المللی چه فکر می‌کنند"...

خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که در ریاض، بسیاری از کسبه و صاحبان شرکت‌های کوچک می‌پرسند "چرا این پول‌ها هنگام بحران کرونا برای کمک به شرکت‌های سعودی هزینه نشد؟"

یک کارمند دولت که مسافرکشی هم می‌کند به خبرنگار خبرگزاری فرانسه گفته است: "خرید باشگاه فوتبال یا مؤسسات تفریح و سرگرمی، دور ریختن پول مملکت است".

با اینحال محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان که به اقتصاد غیرنفتی باور دارد، می‌خواهد به هر ترتیب در سایر حوزه‌های اقتصادی سرمایه‌گذاری کند.

یاسر الرُمیّان، رئیس "صندوق سرمایه‌گذاری دولتی" که مستقیماً زیر نظر ولیعهد قرار دارد می‌گوید: "این صندوق فعالانه به دنبال فرصت‌های استراتژیک می‌گردد". او که به بازدهی در درازمدت می‌اندیشد می‌افزاید: "صندوق سرمایه‌گذاری دولتی روی سهام برخی شرکت‌ها شرط بسته است. بعضی‌ها این کار را عاقلانه می‌دانند و برخی دیگر غیرعاقلانه. در آینده معلوم خواهد شد"...