نگاهی به حضور یهودیان در کرانۀ باختری رود اردُن از عصر باستان تا امروز
کرانۀ باختری رود اردُن را اسرائیلی‌هایِ تندرو به عبری «یهودا و شوُمْروُن» می‌خوانند؛ و این نامی است که آنان با استناد به کتاب مقدس از سال ۱۹۶۷ پس از «جنگ شش روزه» بر آن سرزمین نهاده‌اند. در کتاب مقدس از دو قلمرو پادشاهی به نام‌های یهودیه و اسرائیل سخن رفته است. آن دو پادشاهی پس از انشعاب و دو تیرگی میان یهودا و اسرائیل شکل گرفتند. اورشلیم پایتخت یهودیه بود و شوُمْروُن (یا سامره) پایتخت اسرائیل. رومیان پس از فرونشاندن شورش یهودیان به نام شورش «بارکوُخْبا» که از ۱۳۲ تا ۱۳۵ میلادی در استان «یهودیۀ روم» به طول انجامید، آن استان را با استان «سوریۀ روم» یکی کردند و آن را استان «سوریه- فلسطین» نامیدند.
نتشر شده در:
سه شنبه ۹ ژوئن دیوانِ عالی اسرائیل قانونی را که پارلمان آن کشور در ۶ فوریۀ ۲۰۱۷ به تصویب رسانده بود، مغایر با قانون اساسیِ اسرائیل شناخت و آن را باطل اعلام کرد. آن قانون به دولت اسرائیل اجازه می‌داد خانه‌‌هایی را که یهودیان بدون مجوز در زمین‌های خصوصیِ فلسطینیان در کرانۀ باختری رود اردن ساخته‌اند، مِلک شخصی آنان بداند و همه را مجاز و قانونی بشمارد.
پیش از تصویب آن قانون، شهرداری بیت المقدس (اورشلیم) در ۲۲ ژانویۀ ۲۰۱۷ یعنی درست ۲ روز پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، برای ساختن ۵۶۶ مسکنِ تازه در سه محلۀ شرقیِ بیت المقدس جواز رسمی داده بود و طرحی برای ساختنِ ۱۱۰۰۰ مسکن دیگر نیز در بخش شرقی بیت المقدس آماده کرده بود. در حالی که در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۶ کم‌تر از یک ماه مانده به پایان ریاست جمهوریِ اوُباما، شورای امنیت با تصویب قطعنامه‌ای از دولت اسرائیل خواسته بود شهرک‌سازی را در «سرزمین‌های اشغالیِ فلسطین» متوقف کند. دولت اوُباما آن قطعنامه را وتوُ نکرد، حال آنکه آمریکا ۳۵ سال بود که همۀ قطعنامه‌های شورای امنیت را در دفاع از حقوق فلسطینیان وتوُ می‌کرد. با خودداری دولت اوُباما از وتوُ کردنِ قطعنامۀ ۶ فوریۀ ۲۰۱۷ شورای امنیت، روابط آمریکا و اسرائیل بسیار تیره شد. «سرزمین‌های اشغالیِ فلسطین» عنوانی است که از ۱۹۷۰ در قطعنامه‌های سازمان ملل برای نامیدنِ کرانۀ باختری رود اردُن، بیت المقدس شرقی و نوار غزه به کار می‌رود که پس از جنگ شش روزه میان اعراب و اسرائیل در ۱۹۶۷ به تصرف اسرائیل درآمدند.
در اسرائیل جز عرب‌ها کم نیستند یهودیانی که با اشغال نظامیِ کرانۀ باختریِ رود اردُن و برنامۀ دولت نتانیاهو برای الحاق بخش بزرگی از آن سرزمین به خاک اسرائیل مخالف باشند. روز شنبه ۶ ژوئن یعنی سه روز پیش از آنکه دیوان عالیِ اسرائیل قانون ۶ فوریۀ ۲۰۱۷ را لغو کند، هزاران اسرائیلی با در دست داشتن پرچم‌های فلسطین و اسرائیل تظاهراتی در تِل آویو برپا داشتند. آن تظاهرات را سازمان‌های غیردولتی و احزاب چپ‌گرایِ اسرائیلی که خواهان تشکیل دولت مستقل فلسطین در کنار دولت اسرائیل‌اند سازماندهی کرده بودند.
در شهرک‌هایی که یهودیان بدون مجوزِ قانونی در کرانۀ باختریِ رود اردُن ساخته‌اند بیش از ۴۵۰ هزار اسرائیلی جایگیر شده‌اند. در آن سرزمین بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار فلسطینی زندگی می‌کنند. اسرائیلی‌هایی که با الحاق کرانۀ باختری رود اردُن به خاک اسرائیل مخالف‌اند، به طبع با «طرح صلح ترامپ» نیز مخالفت می‌کنند و در تظاهراتِ روز شنبه برضد ترامپ نیز پلاکاردهایی در دست گرفته بودند. زیرا دولت آمریکا اعلام کرده است که اگر دولت اسرائیل اطمینان دهد که آماده است با فلسطینی‌ها برپایۀ «طرح صلحِ ترامپ» پای میز مذاکره بنشیند، آن دولت حاکمیتِ اسرائیل را بر سراسر درّه اردُن و بر شهرک‌های اسرائیلی در کرانۀ باختری رود اردُن به رسمیت خواهد شناخت.
کرانۀ باختری رود اردُن را اسرائیلی‌هایِ تندرو به عبری «یهودا و شوُمْروُن» می‌خوانند؛ و این نامی است که آنان با استناد به کتاب مقدس از سال ۱۹۶۷ پس از «جنگ شش روزه» بر آن سرزمین نهاده‌اند. پس از روی کار آمدن دولت مناخیم بگین در ۱۹۷۷ در اسرائیل بسیاری از اسرائیلی‌ها «یهودا و شوُمْروُن» را برای نامیدن آن سرزمین به کار بردند. در کتاب مقدس از دو قلمرو پادشاهی به نام‌های یهودیه و اسرائیل سخن رفته است. آن دو پادشاهی پس از انشعاب و دو تیرگی میان یهودا و اسرائیل شکل گرفتند. اورشلیم پایتخت یهودیه بود و شوُمْروُن (یا سامره) پایتخت اسرائیل. البته در «طرح تقسیم فلسطین» که با قطعنامۀ ۱۸۱ سازمان ملل متحد در نوامبر ۱۹۴۷ تصویب شد، از نام‌های یهودیه و سامره برای مشخص کردنِ مرز میان دو دولت اسرائیل و فلسطین استفاده شده است.
و اما عرب‌ها آن سرزمین را «الضفة الغربیة» به معنای «کرانۀ باختری» می‌نامند. پادشاهی‌های یهودیه و اسرائیل در ۵۸۶ پیش از میلاد به دست بابلیان (به عبارت دقیق‌تر: نوبابلیان به رهبری نبوکد نَصَر دوم) برافتادند و قلمروهای آن‌ها جزو امپراتوری بابل شد. پس از سقوط بابل به دست کورُش در ۵۳۹ پیش از میلاد آن سرزمین‌ها جزو امپراتوری هخامنشی شدند. «یهود مدیناتا» به معنای «استان یهودا» در زبان آرامی یکی از استان‌های خودگردانِ امپراتوری هخامنشی بود. پس از سقوط هخامنشیان به دست اسکندر مقدونی در سال ۳۳۱ پیش از میلاد آن دو قلمرو جز امپراتوری سلوکیان شد و از آن پس یونانیان بر آن سرزمین فرمان راندند.
در دورۀ سلوکیان دودمانی یهودی‌تبار به نام «حَشمونیان» در یهودیه و سرزمین‌های مجاور آن قدرت گرفتند و حکومتی نیمه خودگردان اما وابسته به سلوکیان پدید آوردند. این دودمانِ یهودی از ۱۴۰ تا ۱۱۶ پیش از میلاد بر آنچه امروز «کرانۀ باختری» نامیده می‌شود فرمان راند. امپراتوری سلوکیان در ۶۴ پیش از میلاد به دست رومیان افتاد و از آن پس «کرانۀ باختری» جزو قلمرو رومیان شد. آنان آخرین شورش‌های یهودیان را در قرن دوم میلادی به کل خاموش کردند. با گسترش مسیحیت در امپراتوری روم جماعت‌های یهودی از تک و تا افتادند و پراکنده شدند.
پس از فرونشاندن شورش یهودیان به نام شورش «بارکوُخْبا» که از ۱۳۲ تا ۱۳۵ میلادی در استان «یهودیۀ روم» به طول انجامید، رومیان آن استان را با استان «سوریۀ روم» یکی کردند و آن را استان «سوریه- فلسطین» نامیدند. پس از رومیان آن سرزمین میان ساسانیان و امپراتوری بیزانس دست به دست شد تا اینکه اعراب مسلمان در قرن هفتم میلادی آن را گشودند و برای نامیدن آن از عنوان خالی «فلسطین» استفاده کردند.
در ۱۵۱۶ میلادی در اوج کشورگشایی‌های سلطان سلیم اول، فلسطین به تصرف عثمانی‌ها درآمد و زیر عنوان «سنجاق فلسطین» بخش جدایی‌ناپذیر امپراتوری عثمانی شد. عثمانی‌ها تا جنگ جهانی اول بر آن سرزمین فرمان راندند. پس از جنگ جهانی اول و پایان امپراتوری عثمانی، جامعۀ ملل نخست در ۱۹۱۷ ادارۀ فلسطین را به بریتانیایی‌ها واگذار کرد و سپس در ۱۹۲۲ اجازه داد که آن سرزمین به زیر قیمومتِ بریتانیا درآید.
در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷ مجمع عمومیِ سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامۀ ۱۸۱ به طرح تقسیم فلسطین و تشکیل دو دولت جداگانه در آن سرزمین یعنی دولت فلسطین و دولت اسرائیل رأی داد. آن طرح را «کمیتۀ ویژۀ سازمان ملل در فلسطین» تهیه کرده بود که کمیسیونی بود متشکل از نمایندگانِ ۱۱ کشور. سازمان ملل آن کمیسیون را پس از پایان قًیمومتِ بریتانیا بر فلسطین به منظور پایان دادن به درگیری‌های اعراب و یهودیان در آن سرزمین تشکیل داد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید