خطر کرونا: برای اولین بار در تاریخ معاصر عربستان، اتباع غیرمقیم حق شرکت در مراسم حج را نخواهند داشت

سرانجام بعد از تردیدهای زیاد، عربستان سعودی تصمیم گرفت که مراسم حج امسال را به شکل بسیار محدود و با حضور فقط هزار نفر از زائران داخلی، برگزار کند. این نخستین بار در تاریخ معاصر عربستان است که مراسم حج تمتع به شیوۀ سنتی برگزار نمی‌شود. نگرانی از شیوع ویروس کرونا، از چند ماه قبل پرسش‌های زیادی را در مورد حج امسال مطرح کرده بود.

مراسم عید فطر امسال: رعایت فاصله‌گذاری برای اجتناب از سرایت کرونا AFP - STR

روز دوشنبه ٢٢ ژوئن/٢ تیر، محمد بنتن، وزیر حج عربستان اعلام کرد: "تعداد زوّار تقریباً هزار نفر خواهد بود، کمی بیشتر یا کمتر... اما مسلماً به ارقام ١٠هزار یا ١٠٠هزار نزدیک نخواهیم شد"...

مطابق آمار وزارت حج، طی سال گذشته ٢٫۵ میلیون نفر برای حج به عربستان سفر کرده بودند. به نظر می‌رسد که این رقم نشان‌دهندۀ مجموع زوار حج تمتع و حج عمره باشد. امسال، به دلیل اپیدمی کووید١٩ حج عمره لغو شد.

برای حج تمتع که از ٧ تا ١٢ مرداد (٢٨ ژوئیه تا ٢ اوت) برگزار خواهد شد، مسئلۀ تابعیت حجاج مطرح نیست اما فقط افراد مقیم در عربستان در این مراسم شرکت خواهند کرد. این اولین بار است که که زوار خارجی از حج محروم می‌مانند.

وزیر بهداشت عربستان اعلام کرد که در مراسم امسال فقط افراد کمتر از ۶۵ سال و فاقد بیماری‌های مزمن مجاز به حضور خواهند بود. همۀ زائران قبل از ورود به شهر مکه تحت آزمایش کرونا قرار خواهند گرفت و بعد از مراسم حج نیز یک دورۀ قرنطینه خانگی را مراعات خواهند کرد.

دولت عربستان از خطر گسترش اپیدمی بسیار نگران است. ریاض تاکنون بیش از ١۶٠هزار مورد ابتلا به ویروس کرونا و ١٠٣٧ مرگ را گزارش کرده است.

واکنش کشورهای مسلمان

خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که تصمیم عربستان اگرچه اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌آید، اما بسیاری از چشم‌انتظاران حج را مأیوس کرده است. در برخی کشورها – مثلاً اندونزی - کسانی که مشتاق به زیارت کعبه هستند باید گاه سال‌ها در نوبت بمانند.

چند ساعت قبل از اعلام تصمیم رسمی ریاض، مقامات جمهوری اسلامی نسبت به "رفتار متناقض عربستان" و بلاتکلیفی در مورد مراسم حج اعتراض کرده و گفته بودند که ریاض به سؤالات نمایندگی جمهوری اسلامی هیچ پاسخی نمی‌دهد.

در هند، مقامات دولتی گفتند که امسال ٢٠٠هزار نفر برای حج ثبت نام کرده بودند که همگی هزینۀ پرداخت‌شده را پس خواهند گرفت.

در مالزی، مسئولان انجمن‌های اسلامی از تصمیم عربستان انتقاد کردند و گفتند که این تصمیم می‌بایست به شکل شورایی و با نظر سایر کشورهای مسلمان اتخاذ می‌شد.

ریاض برای توجیه شرعی تصمیم خود نظر "اتحادیۀ جهان اسلام" (رابطة العالم الإسلامي) را جویا شده است. این اتحادیه با این که رسماً یک سازمان غیردولتی است اما "بازوی دیپلماتیک" ریاض محسوب می‌شود. این اتحادیه اعلام کرده است که "محدود کردن مراسم حج به نفع مسلمین است". دانشگاه الازهر قاهره نیز تصمیم دولت عربستان را "عاقلانه و شرعی" دانسته است.