بلاروس: بعد از پنج هفته، تظاهرات مخالفان همچنان سرزنده است

برای پنجمین یکشنبۀ متوالی، ده‌ها هزار نفر در خیابان‌های "مینسک" علیه الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس دست به تظاهرات زدند. تاکنون نه مخالفان و نه رژیم، هیچیک عقب‌نشینی نکرده‌اند. قرار است که لوکاشنکو روز دوشنبه – فردا – به مسکو برود. دیدار او با پوتین به احتمال زیاد، برای اطمینان حاصل کردن از حمایت مسکو و در عین حال گفتگو در بارۀ نوع امتیازاتی است که باید در قبال این حمایت به روسیه بدهد.

تظاهرات مخالفان لوکاشنکو در مرکز شهر مینسک، بلاروس - یکشنبه ١٣ سپتامبر ٢٠٢٠ via REUTERS - TUT.BY

از زمان انتخابات ریاست جمهوری در روز ٩ اوت/١٩ مرداد، مخالفان الکساندر لوکاشنکو هر یکشنبه به خیابان آمده و توانسته‌اند هر بار، به رغم فشار و سرکوب، ده‌ها هزار نفر – گاه بیش از صد هزار نفر - را گرد بیاورند.

روز یکشنبه ١٣ سپتامبر/٢٣ شهریور نیز راه‌پیمایان در خیابان‌های پایتخت بلاروس با حضور سنگین نیروهای انتظامی و امنیتی مواجه شدند. خودروهای زرهی و ماشین‌های آب‌پاش به ویژه راه کاخ ریاست جمهوری را سد کرده بودند. اما در نخستین ساعات بعدازظهر، خبرنگاران از مینسک گزارش دادند که ده‌ها هزار نفر در مرکز شهر، در ستونی به طول چند کیلومتر تجمع کرده‌اند. در همان ساعت اول راه‌پیمایی، پلیس اعلام کرد که ٢۵٠ نفر را به خاطر "استفاده از پرچم‌ها و سایر نمادهای غیرقانونی" بازداشت کرده است. یکشنبۀ هفتۀ گذشته نیز ۶٠٠ نفر بازداشت شده بودند.

اکثر اعضای "شورای هماهنگی" که توسط نیروهای مخالف تشکیل شده یا از کشور گریخته‌‌اند یا در حبس قرار دارند. تنها خانم سوِتلانا آلکسیویچ، نویسنده و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات (٢٠١۵) همچنان در کشور حضور دارد. وی که تاکنون چند بار مورد تهدید  و ارعاب قرار گرفته، تنها کسی است که می‌تواند احیاناً با دولت وارد مذاکره شود. "شورای هماهنگی" قبلاً اعلام کرده بود که باید از طریق مذاکره به لوکاشنکو قبولاند که از ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کند و شرایط انتقال قدرت را فراهم آورد. اما لوکاشنکو تاکنون عقب‌نشینی نکرده است. به نظر می‌رسد که او به حمایت روسیه پشت‌گرم است. قرار است که وی فردا – دوشنبه ١۴ سپتامبر/٢۴ شهریور- به مسکو برود و با ولادیمیر پوتین دیدار کند. این در حالی است که پوتین تمایل خود را به "الحاق" بلاروس پنهان نمی‌کند. برخی کارشناسان غربی هشدار می‌دهند که پوتین می‌خواهد همان روشی را که برای تصرف کریمه به کار برد، در بلاروس نیز پیاده کند.

خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که مسکو فعلاً از لوکاشنکو حمایت می‌کند اما در مقابل، امتیازهایی از او می‌گیرد و از این طریق کم‌کم حاکمیت ملی بلاروس را به اصلی توخالی تبدیل می‌سازد. اما هدف کوتاه‌مدت مسکو پیشگیری از استقرار یک دولت طرفدار غرب در مینسک است.