نخستین سرشماری بزرگ در چین، بعد از پایان سیاست تک فرزندی

بعد از ده سال، چین نخستین سرشماری سراسری خود را برگزار می‌کند. در این کشور، سیاست "یک فرزند برای هر زوج" که طی حدود ۳۵ سال به اجرا گذاشته شد، پیامدهای ناخواسته‌ای به دنبال داشت که سرانجام باعث شد پکن به دو فرزند برای هر زوج رضایت بدهد. جمعیت کنونی چین حدود ۱٫۴ میلیارد نفر ارزیابی می‌شود.

سرشماری بزرگ چین توسط هفت میلیون مأمور دولتی انجام می‌گیرد © Xinhua

از روز یکشنبه اول نوامبر/۱۱ آبان، نزدیک به هفت میلیون‌ مأمور دولتی با مراجعه به خانه‌های مردم سرشماری سراسری چین را آغاز کردند. این عملیات گسترده هر ده سال یک بار انجام می‌گیرد. امسال برای اولین بار، مردم می‌توانند برخی اطلاعات را از طریق یک اپلیکیشن دولتی به ثبت برسانند.

سرشماری قبلی چین که در سال ۲٠۱٠ انجام شد، جمعیت کل کشور را یک میلیارد و ۳۳٩ میلیون و ۷۲۴ هزار نفر اندازه‌گیری کرد. بر این اساس، طی سال ۲٠٠٠ تا ۲٠۱٠، جمعیت چین نزدیک به ۷۳ میلیون نفر افزایش یافته بود (+۵٫٨۳درصد).

عملیات سرشماری سراسری چین دو ماه طول خواهد کشید. سپس نتایج به دست آمده طی دو سال بررسی و تجزیه و تحلیل خواهد شد. تمامی خصوصیات جمعیتی (میزان رشد، طبقه‌بندی سنی، جابه‌جایی جمعیت، تغییرات جمعیت شهر و روستا و...) و همچنین وجوه مختلف زندگی اجتماعی (آموزش و پرورش، بهداشت، اشتغال، اوقات فراغت...) در این سرشماری ملحوظ می‌شود.

یکی از نکات مهم سرشماری جدید، بررسی نتایج پایان سیاست تک‌ فرزندی است. دولت چین از اوایل دهۀ ۱٩۷٠ کنترل جمعیت را جدی گرفت  و از سال ۱٩۷٩ اصل "هر زوج حداکثر یک فرزند" را اجباری کرد. اما در سال ۲٠۱۵، با مشاهدۀ روند پیری جمعیت و کمبود نیروی کار، دولت تصمیم گرفت که داشتن دو فرزند را مجاز بشمارد.

با اینحال، پایان سیاست تک فرزندی بر خلاف انتظار بسیاری از کارشناسان، انفجار جمعیتی به دنبال نداشت. حتی در سال گذشته (۲٠۱٩)، نرخ تولد به پایین‌ترین میزان خود، از سال ۱٩۴٩ (تأسیس جمهوری خلق چین) به بعد رسید:  روشن است که وضعیت معیشت مردم و فشار زندگی، خود به خود مردم را به سوی کاهش زاد و ولد رانده و سنت پرفرزند بودن خانواده‌های روستایی را از میان برده است.

بر اساس ارزیابی‌های مقدماتی، رشد جمعیت طی ده سال اخیر تفاوت زیادی با دهۀ قبل از آن ندارد. حدس زده می‌شود که جمعیت کنونی چین به ۱٫۴۲ میلیارد رسیده باشد. با اینحال، برخی مؤسسات پژوهشی چین معتقدند که رشد جمعیت بسیار کمتر از ارزیابی‌های دولت است و پیشنهاد می‌کنند که از این پس، داشتن سه فرزند آزاد شود. برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند که نتایج سیاست دوفرزندی هنوز بروز نکرده و ده سال دیگر روشن خواهد شد که تحول جمعیت چین چه گرایشی یافته است.