گفتگوهای منامه، بازتاب‌دهندۀ امیدها و نگرانی‌های اعراب از قدرت گرفتن جو بایدن است
شانزدهمین دورۀ "گفتگوهای منامه" که از ۴ تا ۶ دسامبر طول کشید، امسال به دلیل اپیدمی کووید ۱٩ از طریق کنفرانس‌های ویدئویی برگزار شد. به غیر از موضوع مبارزه با اپیدمی که یکی از محورهای اصلی گفتگوهای امسال بود، انتظارات و نگرانی‌های کشورهای عرب از تغییر سیاست‌های واشنگتن نیز زمینۀ ثابت همۀ بحث‌ها و اظهارنظرها بود.
نتشر شده در:
"گفتگوهای منامه" یک اجلاس سالانه در بارۀ امنیت است که توسط انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک (I.I.S.S. - مستقر در لندن)، معمولاً در سطح وزیران و با شرکت کارشناسان بین‌المللی برگزار می‌شود.
سایت "عرب نيوز" متعلق به ریاض با اشاره به شرایط استثنایی امسال می‌نویسد: "این بار گفتگوهای منامه نه تنها با اپیدمی کووید ۱٩ مواجه است که شاهد دگرگونی‌های عمیق در قدرت و تعادل دیپلماتیک در خاورمیانه است. به ویژه روی کار آمدن جو بایدن در کاخ سفید، چشم‌انداز تغییرات مهمی را گشوده است".
پرسش بزرگ: تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران
سایت عرب نیوز می‌نویسد: "شرکت‌کنندگان در اجلاس بسیار کنجکاوند که بدانند جو بایدن به چه نحو روابط آینده با ایران را مدیریت خواهد کرد". به نوشتۀ عرب نيوز، بسیاری از کارشناسان "نگرانند که جو بایدن به عقب باز گردد".
نگرانی شدید سعودی‌ها نزد رهبران امارات متحد عرب نیز دیده می‌شود. هر دو کشور می‌ترسند که جو بایدن به برجام بازگردد. در این مورد، رئیس جمهوری آیندۀ آمریکا تاکنون به صراحت گفته است که بازگشت آمریکا به توافق اتمی در الویت قرار دارد، و آنچه که "تهدید موشکی ایران" یا "سیاست‌های بی‌ثبات‌کنندۀ تهران در منطقه" نامیده شده، در مراحل بعدی بررسی خواهد شد.
روز گذشته – شنبه ۵ دسامبر/۱۵ آذر – شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجۀ سعودی گفت که عربستان و متحدانش انتظار دارند که در مورد مذاکره با ایران، طرف مشورت قرار گیرند. به عقیدۀ او عدم شرکت کشورهای منطقه در روند برجام، باعث بی‌اعتمادی و نگرانی می‌شود. در واقع عربستان از آمریکا می‌خواهد که بدون صلاح‌دید ریاض، قرار و مداری با تهران نگذارد.
به غیر از ایران و برجام، نکتۀ دیگری در قدرت گرفتن دموکرات‌ها باعث نگرانی عربستان و متحدانش شده است: وابستگی دموکرات‌های آمریکایی به حقوق بشر (حداقل در ظاهر بیشتر از جمهوری‌خواهان) می‌تواند برای ریاض و بخصوص برای شخص ولیعهد دل‌مشغولی‌هایی بسازد. گذشته از پروندۀ قتل جمال خاشقجی و جنگ یمن، سعودی‌ها، اماراتی‌ها و همچنین بحرینی‌ها، خاطرۀ بسیار بدی از رویدادهای معروف به "بهار عرب" دارند. آنها هیچگاه فراموش نمی‌کنند که دولت اوباما چگونه پشت حسنی مبارک را خالی کرد و چگونه اخوان‌المسلمین در مصر به قدرت رسید (هرچند گذرا).
جو بایدن: امیدی برای عراق
به قدرت رسیدن جو بایدن برای همۀ اعراب ناگوار نیست. بیش از همه، بغداد امیدوار است که تنش و کلنجار میان واشنگتن و تهران کمی کاهش یابد و ثباتی نسبی را در عراق همراه بیاورد. طی چهار سال اخیر، عراقی‌ها بهای گزافی را به خاطر وابستگی اجباری به دو طرف دعوا پرداختند. همچنین مصطفی کاظمی امیدوار است که جو بایدن خروج نیروهای آمریکایی را به تعویق بیندازد. نخست‌وزیر عراق نه تنها برای مقابله با داعش که برای بازداشتن شبه‌نظامیان زیر نفوذ ایران، نیاز به حضور آمریکایی‌ها دارد.
در لبنان نیز حزب‌الله کم وبیش همین محاسبه را می‌کند: کاهش برخورد میان ایران و آمریکا و احیاناً کاهش تحریم‌های ایران می‌تواند در کار حزب‌الله هم گشایشی ایجاد کند.
در سوریه، کردها انتظار دارند که تعلل و دودلی‌های سالهای ترامپ پایان یابد و نیروهای آمریکایی قطعاً در کنار آنها بمانند. بشار اسد اما چندان توقعی از جو بایدن نخواهد داشت. اسد امیدوار بود که عجلۀ دونالد ترامپ در "بازگرداندن همۀ نیروها به خانه"، عاقبت باعث شود که حتی یک سرباز آمریکایی در خاک سوریه باقی نماند. با اینکه هنوز به درستی معلوم نیست که دولت بایدن چه رفتاری در قبال سوریه خواهد داشت، اما بعید به نظر می‌رسد که واشنگتن برای خروج نیروهای خود از مناطق کردنشین سوریه و یا احیاناً رفع تحریم‌ها علیه دمشق، عجله‌ای به خرج دهد.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید