واکنش‌های جهانی به اشغال کنگرۀ آمریکا: روز ننگ برای بزرگ‌ترین دموکراسی جهان

هجوم بی‌سابقۀ طرفداران دونالد ترامپ به ساختمان کنگرۀ آمریکا، حیرت و ناباوری مردم و رهبران سیاسی را در پی داشت. این رویداد که ضربۀ سنگینی به وجهۀ بین‌المللی آمریکا وارد کرده، در بسیاری از کشورهای فقیر و غیردموکراتیک موضوع طعنه و تمسخر فراوان قرار گرفته. سرمقاله‌نویس روزنامۀ فرانسوی لوموند، روز چهارشنبه ۶ ژانویه را "روز شرمساری" و ننگ آمریکا نامیده است. به گفتۀ یکی از همکاران قدیمی باراک أوباما، آمریکایی‌ها باید بدانند که رویدادهای کنگره، تصور افکار عمومی جهانی را نسبت به ایالات متحده در درازمدت تغییر می‌دهد.

هجوم طرفداران دونالد ترامپ به کنگره آمریکا REUTERS - SHANNON STAPLETON

بسیاری از شخصیت‌های آمریکایی ابعاد فاجعه‌بار رویدادهای واشنگتن را برای حیثیت بین‌المللی کشورشان به خوبی احساس کرده‌اند. به نوشتۀ مایک کالاگر، نمایندۀ جمهوری‌خواه ایالت ویسکانسین، "خیلی خوش‌باوریم اگر تصور ‌کنیم که سایر کشورها به ما نگاه نمی‌کنند. اگر فکر می‌کنیم که حزب کمونیست چین به ما نمی‌خندد، به خودمان دروغ گفته‌ایم"...

تقریباً هم‌زمان با انتشار این پیام، مقامات ایرانی، روسی و چینی شکننده بودن دموکراسی آمریکایی را گوشزد کردند. به گفتۀ حسن روحانی "آنچه دیشب در آمریکا شاهد بودیم، نشان داد دموکراسی غربی چقدر فشل است"...

در پکن، یکی از سخنگویان وزارت خارجه، حمله‌کنندگان به کنگرۀ آمریکا را با معترضان هنگ‌کنکی مقایسه کرد و به طعنه گفت: "رسانه‌های آمریکایی وقتی از تظاهرات خشونت‌آمیز هنگ‌کنگ گزارش می‌دادند، می‌گفتند ˮچه منظرۀ زیبایی!ʻʻ، اما در مورد رویدادهای واشنگتن ظاهراً نظر دیگری دارند"... یک روزنامۀ دولتی چینی نیز تیتر زده است: "حباب‌های آزادی و دموکراسی ترکید"...

در مسکو، رئیس کمیسیون روابط خارجی سنا نوشت که "هر دو پای دموکراسی آمریکایی لنگ است". به عقیدۀ او آمریکا راه خود را گم کرده و بنابراین هیچ حقی برای راهنمایی دیگران ندارد.

حسن روحانی هم با اشاره به ترامپ گفت: وقتی یک "پوپولیست" و یک "آدم ناسالم" قدرت را در دست می‌گیرد، مشکلات بزرگی برای کشور خود و دنیا به وجود می‌آورد. او افزود: "امیدوارم این درس عبرتی برای همه دنیا و همچنین برای حاکمان بعدی کاخ سفید باشد"... روحانی که ظاهراً گوشه چشمی هم به اوضاع داخلی کشور داشت افزود: " امیدواریم شرّ آدم‌های کم‌سواد در ادارۀ کشور و آنانی که به دنبال منافع خانوادگی و فردی خود هستند، از سر کشورشان و دنیا کم شود"...

محمد جواد ظریف وزیر خارجه نیز در توئیتر نوشت: "رئیس‌جمهوری یاغی که به دنبال انتقام از مردم کشور خودش بود، در چهار سال گذشته با مردم ما  و دیگران بسیار بدتر عمل کرد. مسئله نگران کننده این است که همین شخص اختیار بی‌چون و چرا برای شروع جنگ هسته‌ای را داراست".

روزنامۀ کیهان چاپ تهران هم نوشته است: "هواداران بایدن و ترامپ مقابل کنگرۀ آمریکا با مشت و لگد به جان هم افتادند"...

واکنش غربی‌ها

امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا رویدادهای واشنگتن را "اعتراض مسلحانه به نتایج انتخابات قانونی"، "غم‌انگیز" و "صحنه‌‌ای شرم‌آور" دانستند.

در سرمقالۀ روزنامۀ لوموند آمده است: دونالد ترامپ که می‌خواست عظمت آمریکا را دوباره زنده کند، دورۀ ریاست جمهوری خود را با ننگ به پایان برد.

وزیر خارجۀ آلمان هجوم به کنگره آمریکا را با آتش زدن پارلمان آلمان به دست نازی‌ها (۱٩۳۳) مقایسه کرده و روزنامۀ ایتالیایی "لا رپوبلیکا" به یاد راه‌پیمایی معروف موسولینی و فاشیست‌های ایتالیایی به سوی رم (۱٩۲۲) افتاده است. دولت استرالیا نیز از وجود "خشونت بالقوه" در آمریکا ابراز نگرانی کرده است.

گذشته از اکثر پایتخت‌های غربی، حتی بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و یکی از نزدیک‌ترین متحدان ترامپ نیز هجوم به کنگره را محکوم کرده‌ است.

از رویدادهای کنگرۀ آمریکا درس فروتنی بیاموزیم

دیدن اتفاقاتی در قلب واشنگتن، شبیه به آنچه که معمولاً در کشورهای فقیر و غیردموکراتیک رخ می‌دهد، واکنش‌های پرطعنه و تمسخر فراوانی را در رسانه‌ها و میان مردم همان کشورها برانگیخته است.

یک سایت خبری کشور آفریقایی گینه تیتر زده است: "وقتی آمریکا بدتر از آفریقاست!"

سردبیر این سایت (Ledjely.com) به رادیو بین‌المللی فرانسه می‌گوید: اتفاقات واشنگتن باید به ما کمی فروتنی بیاموزد. معمولاً وقتی این نوع اتفاقات در آفریقا رخ می‌دهد، همه به ما درس می‌دهند و می‌گویند آفریقا عقب‌مانده است. اما حالا در بزرگترین دموکراسی جهان، طرفداران دونالد ترامپ که حتماً آدم‌های خیلی باهوشی هم هستند، این چنین آلت دست قرار گرفته‌اند"...

و در کاراکاس، وزیر امور خارجۀ ونزوئلا با لحنی تفرعن‌آمیز گفت: ایالات متحده باید راه ثبات و عدالت اجتماعی را پیدا کند.

عراق، کشوری که هجده سال قبل توسط نیروهای آمریکایی اشغال شد، با تماشای وقایع واشنگتن به وجد آمده است. از دیشب، موجی از نظرهای طنزآمیز فضای مجازی عراقی را تسخیر کرد. برخی عراقی‌ها که معمولاً دونالد ترامپ را با مقتدی صدر مقایسه می‌کنند، می‌پرسند: "پس چرا آمریکا که از تظاهرات مخالفان در بغداد حمایت می‌کرد، حالا از اعتراضات واشنگتن ناراضی است؟"

شهروندان عراقی در قالب پیام‌های گوناگون طنزآمیز گفته‌اند که بزودی فرستادگان عرب برای یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز به واشنگتن اعزام خواهند شد... برخی دیگر می‌نویسند: "دولت عراق ملت آمریکا را به آرامش و پرهیز ار خشونت فرا می‌خواند"...

و بالاخره پیام‌های زیادی به موضوع همیشگی "مداخلۀ بیگانگان" اشاره دارند و مثلاً می‌گویند: "تمامش توطئه‌هایی است که زیر سر مکزیکی‌هاست"... برخی دیگر نیز به شوخی دست آرژانتین یا ایران را در رویدادهای کنگرۀ آمریکا دخیل دانسته‌اند...