واکسن «اسپوتنیک وی» در برابر اَشکال نشانه دار کوویدـ۱۹ بیش از ۹۱ درصد کارائی دارد

واکسن روسی «اسپوتنیک وی» که به دلیل خودداری سازندگان آن از ارائۀ داده‌های پزشکی معتبر و عدم شفافیت در این زمینه مورد تردید محافل علمی قرار داشت، بر اساس نتایجی که در شمارۀ امروز نشریۀ «لانست» منتشر شده است، دارای ۹۱٫۶ درصد کارآئی برای اَشکال نشانه دار این بیماری است. دو کارشناس مستقل بریتانیائی این نتایج را که از سوی سازندۀ واکسن ارائه شده، تائید کرده‌اند.

واکسن «اسپوتنیک وی» که از سوی موسسۀ تحقیقاتی «گمالِیا» تدارک دیده شده، تا کنون به سبب فقدان اطلاعات شفاف از سوی سازندگان، مورد شک و تردید محافل علمی قرار داشت The Russian Direct Investment Fund (RDIF)/Handout via REUTERS

بر اساس نتایج جمع آوری شده از سوی گروه سازندگان و پژوهشگرانی که آزمایشات را در مراحل مختلف به عمل آورده‌اند، واکسن «اسپوتنیک وی» ۹۱٫۶ درصد خطر ابتلا به شکل نشانه دار بیماری را کاهش می‌دهد. این نتایج را دو تن از کارشناسان بریتانیائی مورد مطالعه قرار داده و با افزودن نظرات خود مورد تائید قرار داده‌اند.

دو پروفسور بریتانیائی، یان جونز و پالی روی، در تحلیل خود از این داده‌ها نوشته‌اند «توسعۀ واکسن اسپوتنیک وی به دلیل تعجیل و کنارگذاشتن برخی مراحل تحقیق و ارزیابی و نیز فقدان شفافیت مورد انتقاد قرار داشت. اما نتایج ارائه شده و پایۀ علمی این واکسن اینک آشکار است».

داده‌های چاپ شده در شمارۀ سه شنبه ۲ فوریۀ «لانست»، نتایج حاصل از مرحلۀ سوم آزمایشات را که در آن واکسن یاد شده به ۱۴۹۰۰ نفر تلقیح شده، بدست می‌دهد. این نتایج با داده‌های حاصل از تزریق «دارونما ـ واکسن نما» به ۴۹۰۰ نفر مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج منتشر شده در بارۀ کارآئی این واکسن با اطلاعات ابتدائی ارائه شده از سوی روسیه همخوانی دارد و آن را پس از دو رقیب فایزر و مدرنا (حدود ۹۵ درصد کارآئی) در ردۀ سوم قرار می‌دهد.

واکسن «اسپوتنیک وی» در ماه‌های سپتامبر تا نوامبر سال گذشته مورد آزمایش قرار گرفته و دو تلقیح آن به افراد شرکت کننده به فاصله سه هفته انجام شده است. تست «پی سی آر» چند روز پس از تزریق دوم تنها از افرادی گرفته شده است که دارای «نشانه‌های بیماری» بوده‌اند.

از همین رو، کارشناسان تاکید می‌کنند که کارآئی این واکسن تنها برای مواردی قابل تائید است که «سمپتوماتیک» یا «دارای نشانه» خوانده می‌شوند.

نشریه «لانست» یادآوری می‌کند که آزمایشات دیگری برای بررسی کارآئی این واکسن در بارۀ بیماران «بدون نشانه» و نیز «انتقال ویروس» ارزیابی شود.

داده‌های حاصل از آزمایشات در بارۀ ۲۰۰۰ مورد افراد ۶۰ ساله و بیشتر نشان می‌دهد که این واکسن دارای کارآئی لازم در این طبقۀ سنی نیز هست.

«اسپوتنیک وی» از گروه واکسن‌های «ناقل ویروس» است که در ساخت آن ویروس‌های ضعیف شده غیرفعال برای مقابله با کووید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فناوری که روش سنتی ساخت واکسن محسوب می‌شود، برای ساخت واکسن آسترازنکا نیز مورد استفاده قرار گرفته است. دو واکسن دیگر موجود، فایزرـ بیونتِک و مدرنا، بر پایۀ فناوری تازۀ «آر.ان.آی پیام رسان» تولید شده‌اند.

برخلاف آسترازنکا که از یک آدِنوویروس شمپانزه بدست آمده، واکسن «اسپوتنیک وی» با دو آدِنوویروس انسانی مختلف برای هر یک از دو تلقیح ساخته می‌شود. بگفتۀ سازندگان این واکسن، دو گانگی واکسن در دو مرحله می‌تواند پاسخ مصونیتی بهتری داشته باشد.

واکسن «اسپوتنیک وی» به سبب فقدان اطلاعات شفاف هنوز از سوی هیچیک از منابع معتبر و از جمله سازمان بهداشت جهانی و یا آژانس اروپائی دارو مورد تائید قرار نگرفته است. چاپ نتایج آزمایشات انجام گرفته می‌تواند به این منظور مفید واقع شود.