آیا موشک جدید کرۀ شمالی از زیردریایی پرتاب شده است؟

در حالی که روند گفتگو میان آمریکا و کرۀ شمالی معلق مانده و در عین حال مسابقۀ تسلیحاتی میان کرۀ شمالی و کرۀ جنوبی شدت گرفته، آزمایش یک موشک جدید کرۀ شمالی نگرانی‌های زیادی در منطقه ایجاد کرد. یکی از پرسش‌های تعیین‌کننده اینست که آیا موشک از زیردریایی پرتاب شده یا خیر.

کیم جونگ اون رهبر کره شمالی AP

روز سه‌شنبه ۱٩ اکتبر/۲۷ مهر، واشنگتن پرتاب موشک کره‌ شمالی را محکوم کرد. ارتش کرۀ جنوبی نیز اعلام کرد که موشک بالیستیک کوتاه‌برد کرۀ شمالی احتمالاً از یک زیردریایی شلیک شده. اما این احتمال با پرسش‌های زیادی همراه است.

کرۀ جنوبی مطمئن است که موشک از محلی به اسم "سینپو" پرتاب شده که یک شهر بندری در شرق کرۀ شمالی است. قبلاً تصاویر ماهواره‌ای، زیردریایی‌های کرۀ شمالی را در این محل نشان داده بود. اما این احتمال نیز وجود دارد که موشک از یک سکوی دریایی پرتاب شده باشد. در این صورت نگرانی‌ کشورهای منطقه و آمریکا بسیار کمتر خواهد بود.

اهمیت حملۀ واکنشی یا نظریۀ "ضربۀ دوم"

کرۀ شمالی که دارای موشک‌هایی با کلاهک‌ اتمی است، اگر بتواند این موشک‌ها را از زیردریایی شلیک کند، میدان استراتژیک خود را ناگهان گسترش خواهد داد، زیرا به کمک زیردریایی خواهد توانست بسیار دورتر از شبه‌جزیرۀ کره دست به عمل بزند.

اهمیت این نکته با فرض کردن یک درگیری اتمی روشن می‌شود: اگر روزی تأسیسات اتمی کرۀ شمالی هدف گرفته شود، این کشور در صورت دارا بودن زیردریایی، خواهد توانست بسیار دورتر از سرزمین‌های خود به حملۀ اتمی پاسخ دهد. کارشناسان استراتژی، این وضعیت را در چارچوب "نظریۀ ضربۀ دوم" (Second strike) مورد بررسی قرار داده‌اند: در حالتی که یک دارندۀ سلاح هسته‌ای مطمئن باشد که می‌تواند رقیب را با اولین حملۀ اتمی نابود کند، احتمال یا وسوسۀ چنین حمله‌ای بیشتر می‌شود. اما اگر مهاجم بداند که رقیبش دارای ظرفیت کافی برای یک حملۀ واکنشی است و قادر خواهد بود که به ضربۀ اول پاسخ دهد، احتمال آغاز درگیری کمتر خواهد شد. بدین ترتیب بحث "ضربۀ دوم" در نظریه‌های "بازدارندگی اتمی" اهمیت زیادی می‌یابد.

کرۀ شمالی به دنبال گسترش فن‌آوری‌های تسلیحاتی است

شلیک موشک‌های اتمی از زیردریایی به کرۀ شمالی امکان خواهد داد که "ضربۀ دوم" را وارد کند. در سالهای ۲٠۱۶ و ۲٠۱٩، پیونگ‌یانگ دو بار پرتاب موشک از زیر آب را آزمایش کرد. اما کارشناسان وزارت دفاع آمریکا معتقدند که هر دو بار، موشک‌ها از یک سکوی زیرآبی شلیک شده و نه از زیردریایی. با اینحال آمریکا، کرۀ جنوبی و ژاپن نگرانند که پیونگ‌یانگ دیر یا زود به تکنولوژی پرتاب از زیردریایی نیز مسلط شود. به گفتۀ یک کارشناس دانشگاه "اِوها" در سئول، "موشک‌های بالیستیک دریا-زمین کرۀ شمالی هنوز تا سوار شدن روی زیردریایی راه زیادی دارد، ولی باید دانست که کیم جونگ اون – رهبر کرۀ شمالی – می‌خواهد زرادخانۀ اتمی خود را به حدی برساند که بتواند از آمریکا و کشورهای منطقه اخاذی کند".

اما پیونگ‌یانگ همۀ مسئولیت‌ها را به گردن آمریکا می‌اندازد. هفتۀ گذشته کیم جونگ اون گفت که "علت اصلی بی‌ثباتی در شبه‌جزیرۀ کره فقط آمریکاست". او گفت: "هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد آمریکا دشمن ما نیست".

یک پژوهشگر کرۀ جنوبی نیز گفته است که دلیل اصلی اقدامات تحریک‌آمیز پیونگ‌یانگ اینست که "واشنگتن سیاست‌های خود را در قبال کرۀ شمالی هیچ تغییری نمی‌دهد".

دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا سه بار با کیم جونگ اون ملاقات کرد اما در نهایت، مذاکرات به جایی نرسید. پیونگ‌یانگ انتظار دارد که آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات قدمی بردارد و حداقل بخشی از تحریم‌ها را لغو کند.

در این وضعیت کرۀ جنوبی هم برنامه‌های تسلیحاتی خود را گسترش داده است. کمتر از یک ماه قبل، سئول به نوبۀ خود اولین موشک بالیستیک دریا به زمین را آزمایش کرد. کرۀ جنوبی همچنین یک موشک "ابَرصوتی" (هایپرسونیک) را آزمایش کرده است. موشک‌های هایپرسونیک با سرعت بسیار بالاتر از صوت پرواز می‌کنند (حداقل پنج برابر سرعت صوت، یعنی بالاتر از ۶هزار کیلومتر در ساعت). آنها در عین حال قابلیت تغییر مسیر در حین پرواز را دارند، به عبارت دیگر موشک "بالیستیک" به شمار نمی‌آیند و در ردۀ موشک‌های "کروز" قرار می‌گیرند.

در این میان، به ویژه ژاپن از رقابت تسلیحاتی دو کره نگران است. به تازگی خانم ایوریل هینز، رئیس  ادارۀ اطلاعات ملی آمریکا به سئول رفته تا با همتایان ژاپنی و کرۀ جنوبی خود در بارۀ وضعیت کره شمالی به گفتگو بنشیند.