نشست تغییرات اقلیمی گلاسگو با پیمانی جدید دربارۀ تلاش برای کاهش مصرف سوخت های فسیلی، به پایان رسید

رهبران و نمایندگان حدود ۲۰۰ کشور جهان، در پایان اجلاس دو هفته ای تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد در گلاسگو موسوم به COP26 ، بر سر پیمانی جدید برای مبارزه با گرمایش جهانی، به توافق رسیدند. این در حالیست که توافقنامۀ نهایی کنفرانس آب و هوایی گلاسگو، انتقاد کنشگران و فعالان محیط زیست را در پی داشته است.

نشست تغییرات اقلیمی گلاسگو REUTERS - YVES HERMAN

کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در گلاسگو، روز شنبه ۱۳ نوامبر/ ۲۲ آبان، با تصویب توافقنامه ای جهت تسریع در روند مبارزه با گرمایش زمین، به پایان رسید.

این در حالیست که متن توافق جدید که به دلیل برخی اختلاف نظرها بر سر پیش نویس اولیه، مورد تجدید نظر قرار گرفته و اصلاح شده است، دستیابی به هدف کاهش روند گرم شدن کره زمین تا حداکثر ۱.۵ درجه سانتیگراد را به هیچ وجه تضمین نمی کند.

این توافق که «پیمان آب و هوایی گلاسگو» نامیده شده است، انتظارات اولیه پیرامون تعهدات کشورها در راستای مقابله با تغییرات اقلیمی را برآورده نمی کند.  

بنا به گزارش خبرگزاری فرانسه، متن توافق نهایی اجلاس تغییرات اقلیمی گلاسگو پس از دو هفته مذاکرات فشرده، در لحظات آخر بنا به درخواست کشورهای هند و چین تغییر یافت و بدین ترتیب محدودیت کمتری در زمینۀ مصرف سوخت های فسیلی در پیمان جدید اعمال شد.

کشور هند که اقتصاد آن برای تأمین انرژی خود به طور قابل ملاحظه ای به مصرف سوخت های فسیلی متکی است، در آخرین روز از کنفرانس تغییرات اقلیمی گلاسگو، با پیش نویس نهایی این اجلاس پیرامون کنار گذاشتن مصرف زغال سنگ و یارانه های سوخت های فسیلی، مخالفت کرد.

در نهایت، با تجدید نظر و اصلاح بند ۳۶ از توافقنامۀ نهایی، کشورهای جهان موافقت کردند که به جای «حذف» استفاده از زغال سنگ به عنوان بزرگترین منبع انتشار گازهای گلخانه‌ای، مصرف سوخت های فسیلی را «کاهش» دهند.

این در حالیست که تغییر این بند از توافقنامۀ آب و هوایی گلاسگو، باعث یأس و دلسردی شماری از کشورهای توسعه یافته از جمله اتحادیه اروپا، سوئیس و نیز جزایر مارشال که در معرض خطر افزایش سطح آب قرار دارد، شده است و انتقاد کنشگران و فعالان محیط زیست از جمله گرتا تونبرگ فعال محیط زیست سوئدی را در پی داشته است.

The #COP26 is over. Here’s a brief summary: Blah, blah, blah.

But the real work continues outside these halls. And we will never give up, ever. https://t.co/EOne9OogiR

— Greta Thunberg (@GretaThunberg) November 13, 2021

آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل، با اشاره به نقاط ضعف «پیمان آب و هوایی گلاسگو»، هشدار داد که «فاجعۀ اقلیمی همچنان بر در می‌کوبد».

وی تأکید کرد: «کنفرانس اقلیمی گلاسگو، یک گام‌ رو به جلو است اما هنوز کافی نیست؛ زمان رفتن به حالت اضطراری فرا رسیده است».

آنتونیو گوترش تصریح کرد: «متن تصویب شده در این اجلاس، یک مصالحه است که منعکس کنندۀ منافع، تضادها و وضعیت اراده سیاسی کنونی در جهان است، متاسفانه اراده سیاسی جمعی نتوانسته بر تضادهای بین کشورها غلبه کند».

وی در ادامه افزود: «نبرد آب و هوایی، نبردی برای حیات ماست و باید به پیروزی ختم شود».

The #COP26 outcome is a compromise, reflecting the interests, contradictions & state of political will in the world today.

It's an important step, but it's not enough.
It's time to go into emergency mode.

The climate battle is the fight of our lives & that fight must be won. pic.twitter.com/NluZWgOJ9p

— António Guterres (@antonioguterres) November 13, 2021

از سوی دیگر، آلوک شارما رئیس بیست و ششمین دورۀ کنفرانس آب و هوایی سازمان ملل نیز پس از تصویب توافقنامه نهایی، با صدایی متأثر و چشمانی اشکبار گفت: «عمیقاً از این نتیجه متأسفم».

وی پیش از این برآورد کرده بود که توافق آب و هوایی گلاسگو، آغازگر یک دهه تعهدات بلندپروازانه و رو به رشد از سوی کشورهای جهان در زمینۀ مقابله با تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین باشد.

در همین حال، بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا که میزبان این دوره از کنفرانس جهانی اقلیمی محسوب می شد، به نوبۀ خود نتیجۀ حاصل شده از دو هفته مذاکرات فشرده در این اجلاس را «گام بزرگی رو به جلو» دانست و در عین حال تأکید کرد که «هنوز اقدامات زیادی برای نجات سیارۀ زمین باید انجام شود».

وی افزود: «بعدها به کنفرانس اقلیمی گلاسکو (COP26)، به عنوان لحظه ای که انسانیت سرانجام در مورد تغییرات آب و هوایی تحقق یافت، نگاه خواهیم کرد».

We've made serious breakthroughs @COP26.

We've kept 1.5 alive and made huge progress on coal, cars, cash and trees.

And while there is still so much that needs to be done to save our planet, we'll look back at COP26 as the moment humanity finally got real about climate change. pic.twitter.com/Rf91HN4fS3

— Boris Johnson (@BorisJohnson) November 13, 2021

توافقنامۀ آب و هوایی گلاسگو، نخستین پیمان اقلیمی است که در آن با صراحت به سوخت‌های فسیلی و زغال سنگ به عنوان بزرگترین عامل بحران آب و هوایی، اشاره شده است.

رهبران کشورهای جهان در بخشی از این توافق، وعده داده اند که سال آینده به منظور کاهش بیشتر گازهای گلخانه ای برای تحقق هدف محدود کردن روند افزایش دمای زمین تا حداکثر ۱.۵ درجه سانتیگراد، بار دیگر طی نشستی با هم دیدار کنند. 

بنا به گفتۀ کارشناسان، در صورتی که میانگین افزایش دمای زمین از ۱.۵ درجه سانتیگراد فراتر رود، شاهد آثار خطرناک بحران تغییرات اقلیمی از جمله موج های بسیار شدید گرما خواهیم بود.