بار سنگین صدراعظم و وزیرخارجۀ آلمان در سفر آمریکا و اوکراین

اولاف شولتس صدراعظم و آنالنا بربوک وزیرخارجه آلمان دیشب و بامداد امروز – دوشنبه ۷ فوریه - به کی‌یف و واشنگتن وارد شدند. هدف این دو سفر از یک سو هماهنگ کردن استراتژی آلمان با آمریکا و از سوی دیگر جست و جوی راه حلی سیاسی برای بحران اوکراین است. دولت آلمان در هفته های اخیر به خاطر شفاف نبودن سیاست خود در برابر بحران اوکراین با انتقادهای شدیدی روبرو شده است.

اولاف شولتس صدراعظم آلمان Stefanie LOOS AFP/Archivos

اولاف شولتس شب گذشته پیش از پرواز به واشنگتن در فرودگاه برلین ضمن مصاحبه ای با یک شبکه تلویزیونی آلمان کوشید به ابهام هائی که درباره سیاست وی در برابر بحران اوکراین وجود دارد پاسخ بگوید. وی تصریح کرد که بدون تردید اگر روسیه خاک اوکراین را مورد تجاوز قرار دهد با مجازات های سنگین، از جمله تحریم های تازه روبرو خواهد شد، اما وی همچنان به گفت وگو اعتقاد دارد و تهدید پیشاپیش روسیه را کارآمد نمی داند.

آنچه تا آستانه سفر صدراعظم آلمان به واشنگتن سیل انتقادها را روانه برلین کرده، علاوه بر عدم شفافیت آلمان در برابر بحران اوکراین این نکته است که این کشور تاکنون از تامین نیازهای دفاعی اوکراین خودداری کرده و تنها ۵ هزار کلاه نظامی در اختیار این کشور قرار داده که موجب تمسخر محافل سیاسی و رسانه ها شده است.

اندکی پس از ورود اولاف شولتس به واشنگتن و پیش از دیدار او با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، یک مقام بلندپایه آمریکائی روی اتحاد آمریکا و آلمان در بحران اوکراین تاکید ورزید و گفت: "ما با متحد خود آلمان همکاری تنگاتنگ داشته ایم. این همکاری در دوران دوماهه دولت جدید هم ادامه داشته است. آمریکا درباره تحریم هائی که در صورت ورود روسیه به خاک اوکراین باید علیه مسکو اعمال شود با آلمان به توافق رسیده است".

رسانه های آلمانی به نقل از همین مقام نوشته اند: "آلمان مثل همیشه یک عضو مهم ناتو است که همه ما در آن با هم کار می کنیم. من مطمئن هستم که آلمان در نگرانی ما پیرامون تهاجم روسیه سهیم است".

این سخنان نماینده دولت آمریکا با واقعیت موجود در آلمان برابر نیست. سیاست برلین درباره بحران اوکراین میان محافل سیاسی، رسانه ها و افکار عمومی شکاف عمیقی ایجاد کرده است. بخشی از جامعه آلمان بر این نظر است که غرب برای عقب راندن صد هزار سرباز روسیه از مرز اوکراین به بزرگ نمائی خطر حمله روسیه به خاک اوکراین متوسل شده اند، اما بخشی دیگر باور دارد که روسیه آمادگی دارد برای مقابله با گسترش ناتو در شرق اروپا اوکراین را مورد حمله قرار دهد.

صاحبان هر دو نظر معتقدند که شفاف نبودن سیاست برلین در برابر بحران اوکراین به اعتبار سیاست خارجی آلمان آسیب رسانده و صدراعظم باید در سفر به آمریکا موضعی روشن و تردیدناپذیر اتخاذ کند.

شولتس، در آستانه ورود به واشنگتن بار دیگر در پاسخ به این درخواست از موضع همیشگی خود دفاع کرد و گفت: "روسیه در صورت حمله به اوکراین بدون تردید با عواقب سنگینی روبرو خواهد شد".

این موضع گیری ها از فشاری که بر صدراعظم آلمان وارد می آمد تا هنگام فرود او در فرودگاه واشنگتن نکاست. در شرایطی که اولاف شولتس همواره کوشیده است از پروژه خط لوله گاز نورداستریم 2 به عنوان یک طرح اقتصادی و غیرسیاسی نام ببرد، نماینده دولت آمریکا به صراحت گفت: "حمله روسیه به اوکراین به معنای پایان طرح نورداستریم 2 خواهد بود".

پیش تر هم، بسیاری از سیاستمداران اروپائی دولت آلمان را به خاطر مماشات با روسیه به خاطر خط لوله نورداستریم 2 مورد انتقاد قرار داده اند. این انتقادها در ۲۴ ساعت گذشته به حوزه های دیگر هم گسترش یافته است.

خواست های سیاستمداران آلمانی از صدراعظم

مارکوس زودر، نخست وزیر ایالت بایرن و رئیس حزب محافظه کار سوسیال مسیحی از نخستین سیاستمدارانی بود که خواستار  ارائه یک استراتژی روشن از سوی اولاف شولتس شد. از دید این سیاستمدار محافظه کار این استراتژی باید مورد تایید غرب باشد. به گفته او هدف این استراتژی نباید تنها گفت و گو در چارچوب بحران روسیه و اکراین باشد، بلکه باید جلوگیری از بحران را هدف قرار دهد.

یورگن هارت سخنگوی سیاست خارجی فراکسیون اتحاد دموکرات مسیحی در مجلس فدرال آلمان در تماس با روزنامه ولت از صدراعظم این کشور خواست که در سفر به آمریکا برای جو بایدن روشن کند که آلمان حاضر است سهم بیشتری در ناتو ایفا کند. از جمله در لیتوانی و تجهیز بیشتر ارتش آلمان.

نوربرت روتگن سخنگوی حزب دموکرات مسیحی نیز گفت که شولتس می تواند و باید دلیل بیاورد که معنای عدم صدور تجهیزات دفاعی آلمان به اوکراین چیست؟ صدراعظم نباید از تاکید بر این نکته که حمله روسیه به معنای پایان خط لوله گاز نورداستریم خواهد بود خودداری کند".

بیژن جیرسرائی دبیرکل حزب دموکرات آزاد در همین زمینه خواستار پیام  روشن اولاف شولتس به ولادیمیر پوتین شد. میشائیل روت رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس نیز گفت: "مهمترین پیام صدراعظم باید این باشد که تردید در وفاداری آلمان به ناتو و همبستگی با اوکراین هیچ دلیلی ندارد".

نگاه رسانه ها

نگاهی به عناوین برجسته رسانه های المانی در بامداد امروز، دوشنبه ۷ فوریه/۱۸ بهمن نشان می دهد که صدراعظم آلمان در سفر به آمریکا با چه فشار همه جانبه ای روبرو است:

پایگاه اینترنتی شبکه نخست تلویزیون آلمان می نویسد: شولتس در واشنگتن، خروج از حوزه خاکستری.

شبکه دوم تلویزیون آلمان: نخستین دیدار با بایدن، شولتس و چیزهای زیادی که باید توضیح بدهد.

فرانکفورتر آلگماینه: شولتس در کاخ سفید برای باورپذیربودن خود می جنگد.

تی آنلاین: آمریکائی ها درباره اولاف شولتس می گویند: "آنگلا مرکل خیلی محبوبیت داشت".

تاگس شاو: "شولتس در ایالات متحده آمریکا، شروع یک دیدار سخت".

ولت: اولاف شولتس در ایالات متحده آمریکا، جو بایدن خواستار صراحت اولاف شولتس است.

نخستین دیدار صدراعظم آلمان با جو بایدن دو ماه پس از ورود او به کاخ صدراعظمی آلمان صورت می گیرد. او در ماه های آخر دوران صدارت عظمای آنگلا مرکل در جایگاه قائم مقام صدراعظم مرکل را در دیداری با جو بایدن همراهی کرد.

وزیرخارجه در اوکراین

در حالی که صدراعظم آلمان در واشنگتن به سر می برد، وزیرخارجه این کشور آنالنا بربوک نیز بامداد امروز وارد کیف شد. دیدار با نخست وزیر و وزیرخارجه اوکراین از پیش در برنامه این سفر گنجانده شده بود. رسانه های آلمانی پیش بینی کرده بودند که بربوک نیز در سفر به اوکراین راهی سخت را در پیش خواهد داشت.

بربوک در پی دیدار و گفت و گو با همتای اوکرائینی خود دمیترو کولبا همراه با وی در یک کنفرانس خبری مشترک شرکت کرد. وی در این کنفرانس ضمن اعلام همبستگی با اوکراین روسیه را تهدید به زنجیره ای از تحریم ها کرد که در صورت حمله به اوکراین اعمال خواهد شد.

وزیرخارجه آلمان در عین حال تصریح کرد که آلمان در صورت تحریم گسترده روسیه بهای اقتصادی سنگینی خواهد پرداخت، اما مسئله در اینجا بر سر امنیت اوکراین است.

بربوک در آستانه سفر به کیف به خبرنگاران گفته بود که در این سفر کاملا روشن خواهد کرد که آلمان به عنوان عضو اتحادیه اروپا، عضو ناتو و گروه هفت بدون تردید از حاکمیت ملی و حقوق مردم اوکراین دفاع می کند. وی اما درمورد امکان یا عدم امکان ارسال تجهیزات دفاعی به اوکراین چیزی نگفت.

حمله وزیرخارجه اوکراین به صدراعظم اسبق آلمان

همتای اوکرائینی بربوک در این کنفرانس صدراعظم اسبق آلمان گرهارد شرودر از حزب سوسیال دموکرات را به خاطر مواضع ضد اوکرائینی هفته گذشته او مورد حمله لفظی شدید قرار داد. وی شرودر را شبیه سخنگوی پوتین دانست  و گفت: "شرودر یک شهروند آلمان است که برای یک شرکت روسی کار می کند. صریحتر بگویم، او برای دولت روسیه کار می کند".

گرهارد شرودر صدراعظم اسبق آلمان عضو شورای بازرسان شرکت گاز روس‌نفت روسیه است و قرار است پست بالاتری در صنعت گاز روسیه کسب کند. او برای خط لوله گاز نورداستریم 2 در اروپا لابی گری می کند و از سوی بسیاری از سیاستمداران آلمان طرد شده است.

شرودر یک هفته پیش در مصاحبه ای گفت که هشدار غرب و ناتو درباره احتمال حمله روسیه به اوکراین بی پایه است و اوکراین نیز در میان این جنجال دست به شمشیربازی زده است.

مقام های اوکراینی هم به خاطر عدم صدور تجهیزات دفاعی و هم به خاطر این مواضع گرهارد شرودر از آلمان رنجیده اند، اما مقام های آلمانی تصریح می کنند که شرودر مقامی در دولت آلمان ندارد و اظهارات وی شخصی است. چند سیاستمدار آلمانی در اعتراض به مواضع شرودر خواستار پس گرفتن دفتر او در برلین شده اند.