اردوغان در راه آشتی با محمد بن سلمان عازم عربستان شد

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، برای سفری دو روزه عازم عربستان شده است. بدین ترتیب دورۀ قهر و دعوای ریاض و آنکارا که با قتل جمال خاشقجی شروع شد، ظاهراً رو به پایان است. اگرچه اردوغان با دعوت رسمی ملک سلمان، پادشاه عربستان به این کشور می‌رود اما با توجه به اتهاماتی که مقامات ترک مستقیماً علیه ولیعهد مطرح کرده بودند، و با توجه به نقش محوری وی در رهبری عربستان، آشتی اردوغان با وی اهمیت بسیار بیشتری از روابط با شخص پادشاه دارد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه AFP - ADEM ALTAN

روز پنجشنبه ۲٨ آوریل/٨ اردیبهشت، مقامات سعودی خود را برای استقبال از رئیس‌جمهوری ترکیه آماده می‌کردند. چنان که سایت رادیو تلویزیون دولتی ترکیه نوشته، قرار است که "روابط ترکیه و عربستان سعودی در همه ابعاد مورد بررسی قرار گیرد".

حدود یک ماه قبل، ترکیه رسیدگی قضایی به قتل جمال خاشقجی را متوقف ساخت و اعلام کرد که پرونده را به دستگاه قضایی عربستان می‌سپارد. با این اقدام راه سفر کنونی اردوغان به عربستان هموار شد.

از پاییز ۲٠۱٨ که مأموران ویژۀ سعودی جمال خاشقجی را در کنسولگری عربستان در استانبول کشتند و جسدش را سر به نیست کردند، روابط میان دو دولت به شدت خراب شد. ترکیه که از افشا‌کنندگان اصلی جزییات این جنایت هولناک بود، از آن پس مدام این قتل فضاحت‌بار را به رخ عربستان می‌کشید. شخص اردوغان حتی "مقامات سعودی در بالاترین سطوح" را متهم به قتل روزنامه‌نگار ناراضی کرد.

البته اردوغان هم به شیوۀ دونالد ترامپ در آشتی با شخصیت‌هایی که قبلاً تندترین دشنام‌ها را از سوی او دریافت کرده‌اند، ملاحظه‌ای ندارد و به مقتضای زمان، دوستی سیاسی خود را مثل دشمنی‌هایش از کسی دریغ نمی‌کند.

در حال حاضر رجب طیب اردوغان نگران انتخابات دشوار سال آینده است و سخت تلاش می‌کند تا مشکلات اقتصادی کشور را با اتکاء به روابط بین‌المللی بهبود بخشد. قرار است که انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه در ماه ژوئن ۲٠۲۳ (حدود ۱۳ ماه دیگر) برگزار شود. چنان که دیپلمات‌های غربی شاغل در آنکارا و استانبول می‌گویند، اگر اردوغان نتواند در مهلت باقی‌مانده فکری به حال وضعیت خراب اشتغال و تورم و گرانی بکند، احتمال شکست انتخاباتی‌اش بسیار زیاد خواهد شد.

گفته می‌شود که بسیاری از سرمایه‌داران و صاحبان صنایع ترک به اردوغان اصرار می‌کنند که شرایط همکاری با طرف‌های سعودی را میسر سازد. در عین حال، بهبود روابط عربستان با قطر نیز نزدیکی اردوغان را به ریاض تسهیل کرده است: ترکیه پیوسته مناسبات بسیار خوبی با قطر داشته و در دعوای میان عربستان و قطر همواره پشتیبان این امیرنشین کوچک بوده است. سماجت ریاض و متحدانش در قهر با قطر، یکی دیگر از عواملی بود که مانع نزدیکی ترکیه و عربستان می‌شد. اما این مشکل هم از سال گذشته پایان یافته است.

بدین ترتیب شرایط آماده است تا اردوغان به امید ورود سرمایه‌های کلان سعودی به کشورش و البته صادرات بیشتر محصولات ترک به عربستان، گفتگوهای جدی را با ولیعهد محمد بن سلمان آغاز نماید.