مرگ الیزابت دوم؛ سلطنت طولانیِ ملکه‌ای محبوب در دوران نه چندان آرامِ پسا استعمار
ملکه الیزابت دوم که دوران پادشاهی طولانی‌اش ۷۰ سال به طول انجامید، از خود میراث مهمی به جای گذاشت که شامل حفظ و حتی تقویت نهاد سلطنت در هماهنگی با جامعه نوین بریتانیا بود؛ جامعه‌ای که همزمان با فاصله گرفتن از سنت‌های محلی، در تلاش برای جهانی‌تر شدن بوده است. این میراث با وجود روند دموکراتیک برای عقب راندن سلطنت مشروطه تا حد یک نهاد غیر سیاسی و تشریفاتی، همچنان حفظ شده است.
نتشر شده در:
مرگ ملکه الیزابت دوم، حاکم پیشین بریتانیا و قلمروهای همسود این کشور در روز ۸ سپتامبر (۱۷ شهریور)، در سن ۹۶ سالگی کمی بیشتر از یک سال پس از مرگ همسرش شاهزاده فیلیپ، روی داد و بی‌درنگ، کاخ باکینگهام رسما مرگ او را اعلام کرد.
این زوج با طول عمر خود به نماد ماندگاری سلطنت بریتانیا تبدیل شده بودند.
ملکه فقید که هفتادمین سالگرد سلطنت خود را در ماه ژوئن جشن گرفته بود، تقریباً یک سال بود که از نظر سلامتی در وضعیت مناسبی نبود و به مدت چندین ماه به ندرت در انظار همگان پدیدار شد. آخرین باری که همگان او را دیدند، روز ۶ سپتامبر، یعنی تنها دو روز پیش از فوتش بود که انتصاب لیز تراس به عنوان نخست وزیر بریتانیا رسماً تأیید کرد.
او آخرین نفس خود را در قلعه بالمورال اسکاتلند کشید، جایی که از ۲۱ ژوئیه در آن اقامت داشت و به طور سنتی برای استراحت تابستانی به آنجا می‌رفت.
الیزابت دوم از سال ۱۹۵۲ که ملکه شد تا به امروز که نقش پادشاه در سیاست به تدریج رنگ باخته است، نهاد سلطنت را به جایگاه ثابتی در تاریخ هزار ساله کشورش بدل کرد و دوران پر خشم و هیاهوی بریتانیای پسا استعمار، حول آن ادامه یافت.
به محض اعلام خبر فوت ملکه ده‌ها هزار بریتانیایی و گردشگر خارجی در هر سنی به مرکز لندن هجوم آوردند تا با گذاشتن گل و یادداشت در برابر دروازه‌های کاخ باکینگهام، اقامتگاه رسمی پادشاه بریتانیا، به او ادای احترام کنند. دولت نیز ده روز عزای همگانی اعلام کرد.
«ملکه بریتانیای کبیر، ایرلند شمالی و سایر قلمروهای سلطنتی بریتانیا، رئیس کشورهای قلمروهای همسود و مدافع ایمان»، این عنوان رسمی الیزابت دوم بود. او در ۹ سپتامبر ۲۰۱۵ رکورد مدت سلطنت مادربزرگش، ملکه ویکتوریا را که ۶۳ سال و هفت ماه و دو روز بود، شکست.
بازخورد عمومی جامعه و به ویژه ادای احترامی که در طول جشن‌های هفتادمین سالگرد سلطنت ملکه الیزابت دوم در سراسر قلمرو پادشاهی و کشورهای همسود در ژوئن گذشته به او شد، نشان داد که او تا هنگام مرگ در اوج محبوبیت بوده است.
الیزابت دوم شاهد صدارت ۱۵ نخست وزیر بریتانیا، ۱۳ رئیس جمهور آمریکا و تمام رئیس جمهوری‌های دوران جمهوری پنجم فرانسه بود. ملکه فقید که مدتی در جنگ جهانی دوم به عنوان امدادگر و راننده آمبولانس خدمت کرده بود، همچنین شاهد دوران استعمارزدایی، آغاز و پایان جنگ سرد، ورود بریتانیا به اتحادیه اروپا، پایان دولت رفاه در انگلستان، صلح در ایرلند، برگزیت و آشفتگی‌های سیاسی پس از آن و نیز دوران کووید هم بود.
ملکه در کاخ باکینگهام جمعی از پرآوازه‌ترین رهبران روی زمین، از دوگل گرفته تا نلسون ماندلا، از لخ والسا گرفته تا نهرو، تیتو، امپراتور آکیهیتو و زوج بایدن را به حضور پذیرفت.
الیزابت الکساندرا مری وینزور در روز ۲۱ آوریل ۱۹۲۶ در محله می‌فر لندن به دنیا آمد. او فرزند اول شاهزاده آلبرت یا جورج ششم، پسر کوچک جورج پنجم (نوه ملکه ویکتوریا) بود.
در نخستین سال‌های زندگی الیزابت دوم آینده، به نظر نمی‌رسید که او روزی تاج را بر سر بگذارد چون در صف منتظران سلطنت، نفر سوم محسوب می‌شد.
با درگذشت شاه جورج پنجم در سال ۱۹۳۶، تاج و تخت پادشاهی طبق سنت به پسر بزرگ او، یعنی ادوارد هشتم رسید. اما او با یک زن آمریکایی که دو بار طلاق گرفته بود آشنا شد و برای این که بتواند با او ازدواج کند، مجبور شد به نفع برادر کوچکترش آلبرت، پدر الیزابت، از پادشاهی کناره‌گیری کند. به این ترتیب، در زمان پادشاهی جورج ششم، الیزابت به ولیعهدی رسید.
شاهزاده خانم جوان در سال ۱۹۴۷ با یکی از پسر عموهای دور خود، شاهزاده فیلیپ یونان، که او نیز از نوادگان ملکه ویکتوریاست و بر اساس برخی روایت‌ها، الیزابت از ۱۳ سالگی عاشق او بود، ازدواج کرد.
آنها صاحب چهار فرزند شدند: چارلز (۱۹۴۸)، آن (۱۹۵۰)، اندرو (۱۹۶۰) و ادوارد (۱۹۶۴). امروز از آنها ۸ نوه و ۷ نتیجه مانده است.
اگرچه الیزابت از نظر روانی برای وظایف سلطنتی خود آماده شده بود، اما انتظار نداشت پدرش به همان زودی از دنیا برود، اما این اتفاق افتاد و شاه جورج ششم در سن ۵۶ سالگی درگذشت.
او یک روز پس از مرگ پدرش بر تخت سلطنت نشست و به این ترتیب، در سن ۲۶ سالگی ملکه انگلستان شد. تاجگذاری او شانزده ماه بعد در کلیسای وست مینستر برگزار شد، مراسمی پر زرق و برق که به طور زنده از تلویزیون پخش شد و بیش از ۲۰ میلیون نفر آن را دیدند.
در ۲۱ آوریل ۱۹۲۶ که الیزابت فرمان سلطنت گرفت، انگلستان هنوز امپراتوری بزرگی بود که بر بخش گسترده‌ای از پهنه گیتی حکومت می‌کرد و به قول معروف، در قلمرو آن خورشید هرگز غروب نمی‌کرد. مرگ او در زمانی اتفاق افتاد که دیگر نشانی از آن امپراتوری باقی نمانده، اما بریتانیا همچنان یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان است.
الیزابت دوم با آن که بر اساس قانون اساسی، قدرت سیاسی خاصی نداشت، اما از او که در اواخر دوران استعمارگری کشورش در نقاط مختلف جهان به سلطنت رسیده بود، به عنوان شخصیت بانفوذی در دوران پسا استعمار یاد می‌شود. بریتانیا و تمامی کشورهای پیشرفته در قلمرو آن مانند کانادا و استرالیا، پذیرای چند نسل از کسانی شدند که پدران‌شان در دوران استعمار در کشور خودشان زیر سلطه انگلیسی‌ها یا حکومت‌های دست‌نشانده بریتانیا بودند.
با این همه زندگی شخصی ملکه الیزابت خالی از فراز و نشیب‌های گاه آزاردهنده نبوده است. دوران سلطنت او با رسوایی‌های مربوط به رسوایی‌های جنسی و گریز فرزندانش از خاندان سلطنتی برای ازدواج همراه بود.
یکی از آخرین موارد از این دست در سال ۲۰۱۹ اتفاق افتاد که شاهزاده اندرو، پسر دوم الیزابت دوم به داشتن رابطه جنسی با دختران زیر سن قانونی متهم شد. این شاهزاده در واقع دوست صمیمی جفری اپستین، سرمایه دار آمریکایی که خود مظنون به دست و پا کردن روسپی‌ها برای شخصیت‌های بانفوذ و ثروتمند در دو سوی اقیانوس اطلس شهرت داشت.
در نهایت هم با اعلام جدایی سه فرزند از چهار فرزند کاخ ویندزور، گریز از خانواده سلطنتی به اوج خود رسید.
مهم‌ترین اتفاق اما تحولات مربوط به جدایی دراماتیک ولیعهد چارلز از همسرش، پرنسس دایانا بود. این زن که بسیار محبوب بود در سال ۱۹۹۷ در یک تصادف رانندگی در پاریس کشته شد. پس از این رویداد، مردم ملکه را به خاطر رابطه سرد با عروس سابقش سرزنش کردند و وجهه او و کل خاندان سلطنتی به شدت خدشه‌دار شد.
هری، نوه الیزابت دوم نیز پس از ازدواج و بچه‌دار شدن، به همراه زن آمریکایی‌اش در سال ۲۰۲۰ تصمیم به ترک کاخ سلطنتی و اقامت در آمریکای شمالی گرفتند.
ملکه سالخورده بریتانیا به رغم این بحران‌های خانوادگی که در سال‌های آخر عمرش روی داد، شاهد افزایش محبوبیت خود در جامعه بود و مردم همچنان مشتاق دیدن او در جشن‌ها و مناسبت‌های مختلف بودند.
بر اساس یک نظرسنجی که اخیرا در بریتانیا انجام شد، ۸۰ درصد از بریتانیایی‌ها نظر مثبتی نسبت به الیزابت دوم داشتند و ۷۰ درصد موافق سلطنت او بوده‌اند.
ناظران سیاسی بریتانیا می‌گویند با وجود چارلز سوم، جانشین ملکه فقید، که شخصیت تفرقه‌افکن‌تری دارد، خطر رشد جمهوری‌خواهی و حذف نظام پادشاهی در این کشور است. مگر این که پادشاه آینده، با الهام از دانش مادرش، این «اختیار متمایز و مستقل» را که رمز سلطنت طولانی ملکه بود، به خود اختصاص دهد، گر چه برای این کار محبوبیت داشتن نیز شرط است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید