چه آینده‌ای در انتظار دولت لبنان و حزب‌الله است؟

دو انفجار بی سابقۀ بندر بیروت قدرت مرکزی لبنان را آنهم در کشوری ورشکسته شکننده تر از پیش ساخته است. حکومت حسان دیاب که در ژانویه گذشته تشکیل شد در اصل منتخب حزب رئیس جمهوری، میشل عون، و متحد آن حزب الله لبنان است که از نگاه اکثریت مردم این کشور دست نشاندۀ رژیم ایران و حافظ منافع آن در لبنان و منطقه به شمار می رود.

یکی از ساکنان بیروت پس از انفجارهای چهارم ژوئیه. AP - Hussein Malla

استعفای وزیر امور خارجۀ لبنان، "ناصیف حتی"، به نشانۀ اعتراض به دولتی فاسد، ناکارآمد و ورشکسته که بیست و چهار ساعت پیش از انفجارهای بندر بیروت روی داد پایه های شکنندۀ حکومت حسان دیاب را لرزان تر از قبل کرده است.

برای ناظران و مردم لبنان باورکردنی نیست که هزاران کیلو نیترات یا در اصل مواد انفجاری آنهم طی شش سال و در بی قانونی مطلق در بنادر بیروت انبار شده باشند. تاکنون حزب الله لبنان از اظهار نظر دربارۀ انفجارهای چهارم ژوئیه خودداری کرده است. رهبر آن، حسن نصرالله، سخنرانی از قبل تعیین شدۀ خود را به فرصتی دیگر موکول کرده است. با این حال، از نگاه مردم لبنان حزب الله نیز مسئول فاجعۀ انفجارهای بندر بیروت است، زیرا، نه فقط حزب الله بخشی از نظام حاکم به شمار می رود، بلکه نیز متهم است که در ادارۀ بنادر کشور و کنترل مخفیانۀ ورودی و خروجی های آن دست دارد.

حزب الله همچنین ناچار است در آستانۀ اعلام رأی دادگاۀ ویژۀ رسیدگی به قتل رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان، صفوف خود را فشرده تر کند. دست کم چهار عضو این گروه به اتهام دست داشتن در این قتل تحت پیگرد قانونی قرار دارند. رأی دادگاه رسیدگی به قتل رفیق حریری که قرار بود فردا جمعه هفتم ژوئیه اعلام شود، به نشانۀ احترام به قربانیان انفجارهای بندر بیروت در تاریخ هجدهم اوت اعلام خواهد شد.

لبنان امروز صریحاً یکی از دولت های ورشکستۀ جهان است. پول ملی این کشور، لیره، دست کم ٨٠ درصد ارزش خود را از دست داده است. فساد و ناکارآمدی یک دولت فرقه ای چیزی از خدمات عمومی، از سلامت و بهداشت و آموزش و پرورش گرفته تا حمل و نقل عمومی، باقی نگذاشته است. مردم لبنان روزانه تنها از دو سه ساعت برق و آب آشامیدنی برخوردارند و زباله های شهری گاه به ارتفاع ده ها متر در محلات روی هم تلنبار شده اند. قحطی مواد غذایی و دارو بیش از پیش احساس می شود و پی آمدهای اقتصادی ویروس کرونا این وضعیت غیرقابل تحمل را وخیم تر ساخته اند.

بدهی های دولت لبنان اکنون به ٩٢ میلیارد دلار یعنی معادل  ١٧٠ درصد تولید ناخالص ملی بالغ می شود. همین ورشکستگی دولت لبنان را به تقاضای وام از صندوق جهانی پول واداشته است. اما، رهبران سیاسی و اقتصادی لبنان از انجام اصلاحات اساسی که لازمۀ دریافت چنین وامی است خودداری می ورزند. صاحبان بانک های لبنان رغبت چندانی برای کنترل ورود و خروج سرمایه ها در شبکۀ مالی کشور از خود نشان نمی دهند. در حالی که بانک ها مانع از دستیبابی سپرده گذاران کوچک به دارایی های اندک خود می شوند، دست کم صد میلیارد دلار از دارایی های دولت در بانک ها مفقود شده است. برای اولین بار بانک ملی لبنان به بانک های تجاری کشور بدهکار است.

به گفتۀ "آنتوان باربوس"، مدیر مؤسسۀ دیده بان کشورهای عرب، "مردم لبنان با پذیرش اسارت خود توسط حزب الله در واقع دست به خودکشی زده اند." لبنان به عرصۀ اعمال نفوذ کشورهای منطقه به ویژه جمهوری اسلامی ایران بدل شده که به وسیلۀ حزب الله لبنان این کشور را به ابزار سیاست ها و اعمال نفوذ خود در منطقه تبدیل کرده و موجودیت آن را از طریق نبردهای نیابتی از سوریه تا یمن و عراق که عمدتاً به یاری حزب الله و علیه عربستان و اسرائیل صورت می گیرد به خطر انداخته است.

انفجارهای چهارم ژوئیه در بیروت به گونۀ خود پایان این دوره از دخالت و دست اندازی خارجی را در لبنان اعلام می کنند و پایان چنین دوره ای بدون پی آمد برای حکومت ایران نخواهد بود.