خشکسالی و انواع آلودگی آب، خاک و هوا در ایران و پیوند آنها با افزایش آسیب‌های اجتماعی
در نشست تخصصی "شهر، شهروند و رسانه" امروز گفته شد: «در حالی که در کشور، ما به واسطه آلودگی خاک و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، با تهدیدهای کشاورزی و به تبع آن، تهدید امنیت غذایی رو به هستیم... مسائل زیست محیطی به گواه مسئولان کنونی و سابق به بحران تبدیل شده است».
نتشر شده در:
مدیرعامل خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، مسعود حیدری، در نشست تخصصی "شهر، شهروند و رسانه" امروز با اشاره به اینکه شدید‌ترین انواع آلودگی را در سه حوزه آب، خاک و هوا وجود دارد گفت: «برای بسیاری از کشور‌ها امنیت غذایی جزو مسائل استراتژیک به حساب می‌آید، در حالی که در کشور ما به واسطه آلودگی خاک و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، با تهدیدهای کشاورزی و به تبع آن تهدید امنیت غذایی رو به هستیم... مسائل زیست محیطی به گواه مسئولان کنونی و سابق، به بحران تبدیل شده است و متأسفانه اغلب برنامه‌ریزی‌ها و راهکار‌ها برای حل این مشکلات بیشتر کلیشه‌ای بوده است».
مدیرعامل خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، با تکیه بر آمارهای اعلام شده گفت: خسارت‌های ناشی از این آلودگی‌ها سالانه 7 تا 9 میلیارد دلار به کشور ضرر می‌زند و بانک جهانی نیز بر اساس گزارشی هشدار داده است که تا پایان سال 2016 خسارات ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی در کشور ما به حدود 16 میلیارد دلار خواهد رسید
او با اشاره به کاهش قیمت نفت گفت که در بودجه سالیانه، درآمد حاصل از فروش نفت مبلغی میان 30 تا 40 میلیارد دلار خواهد بود و میزان خسارات ناشی از آلودگی هوا، با نیمی از درآمدهای حاصل از فروش نفت در کشور برابری می‌کند.
مسعود حیدری با بیان عوامل تأثیرگذار در عدم رفع آلودگی‌های زیست محیطی گفت: تا زمانی که شاهد نگاه سیاسی و امنیتی به فعالان و انجمن‌های حوزه محیط زیست هستیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که اطلاع‌رسانی مناسبی در زمینه مشکلات زیست محیطی در کشور وجود داشته باشد. دیگر این که یکی از اصلی‌ترین مشکلات حوزه محیط زیست این است که مسائل زیست محیطی در اولویت و جزو دغدغه‌های مردم نیست و آنها پیگیر مسائل زیست محیطی نیستند.
مسعود حیدری همچنین به مسأله تولید انبوه زباله‌های صنعتی، خانگی و بیمارستانی و نبود نظام جامعی برای مدیریت این پسماند‌ها، تأثیرگذاری وضعیت حمل و نقل شهری بر آلودگی هوا و سلیقه ای بودن برخورد با گسترش وسائل رفت و آمد عمومی و به ویژه مترو، نبود دانش کافی در حوزه محیط زیست و برخورد نامناسب و امنیتی با فعالان محیط زیست و انجمن‌ها که از مشکلات دیگر در این زمینه هستند اشاره کرد.
وی سودجویی و سوداگری برخی افراد را در آسیب‌‌زدن به محیط زیست بسیار تأثیرگذار بیان کرد و افزود: برای نمونه شاهدیم که در مورد "آشوراده"، به دلیل اینکه سود اقتصادی برای گروهی محدود وجود دارد، برای تغییر کاربری این منطقه به دولت فشار وارد می‌آید، در حالی که معلوم نیست تا یک دهه آینده "آشوراده" چه وضعیتی پیدا خواهد کرد.
مدیرعامل خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در پایان به آمارهائی اشاره کرد که از مرگ 2900 تا 4400 نفر در سال در تهران بر اثر آلودگی هوا جان حکایت می کنند؛ او افزود این شمار به غیر از افرادی است که به دلیل آلودگی هوا بیمار و در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند.
از سوی دیگر، مهدی قربانی ، مدیر کارگروه محیط زیست انجمن جامعه شناسی ایران، با بیان اینکه خشکسالی سبب از بین‌رفتن سرمایه اجتماعی و افزایش آسیب‌های اجتماعی می‌شود، گفت : ما امروز شاهدیم که ممانعت افغانستان از پرداخت حقآبه هامون سبب شده، زابل که یکی از بهترین دشت‌ها برای کشاورزی بوده، با مشکل کم آبی روبرو و تبدیل به منطقه‌ای مورد تهدید در زمینه جرائم مربوط به مواد مخدر شود.
در همین حال در خبری دیگر خواندیم که یک سوم اتوبوس های میان شهری فرسوده هستند.
نیما شهرزاد، معاون دفتر حمل و نقل بار و مسافر سازمان راه‌داری، می گوید: متأسفانه شمار اتوبوس‌های فرسوده در ناوگان حمل و نقل بین‌شهری، رو به افزایش است و اکنون حتی اتوبوسی با عمر 24 سال هم داریم.
او می افزاید: اتوبوس‌های بین شهری علاوه بر ناایمن بودن، سبب افزایش مصرف سوخت می شوند . قوانین زیادی برای نوسازی اتوبوس‌های بین‌شهری وجود دارد اما مشکل کمبود بودجه است که باید به این بخش تزریق شود.
دیروز نیز معصومه ابتکار، معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، با ابراز نگرانی از وضعیت تالاب های کشور به ویژه "هامون" گفت: خوشبختانه ردیف بودجه ای برای احیای دریاچه ارومیه، تالاب های هامون، انزلی و پریشان، پیش بینی شده. او همچنین گفت که پیش بینی‌ها نشان می دهد تا سال 2050 خشکسالی و کاهش نزولات جَوی در ایران، 11 برابرِ شرایط فعلی می شود.
مهدی قربانی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با تأکید بر اهمیت عملکرد مدیریت کلان کشور در زمینه بحران آب گفت: خشکسالی علاوه بر برهم زدن نظام اکولوژیک، نظام اجتماعی را نیز متأثر می‌کند.
مدیرکارگروه محیط زیست انجمن جامعه شناسی ایران افزود: خشکسالی در مناطق مختلف بویژه در جنوب خراسان، کرمان و بخش‌هایی از فارس، به شدت دیده شده که این مسأله نابودی روستاها و مهاجرت جوانان روستا به شهرها و روبرویی آنها با برخی آسیب‌ها را در پی خواهد داشت. برای نمونه آمار طلاق در یکی از شهرستان‌های جنوب خراسان که انتظار می‌رود ارزش‌های اخلاقی در آنجا بالا باشد، بسیار افزایش داشته است؛ زیرا مردان جوان، خانواده خود را در شهرستان گذاشته و برای کار به تهران و یا دیگر کلان شهرها می‌روند و همین موضوع سبب ایجاد زمینه‌های طلاق در این خانواده ها شده است.
او برای نمونه، مشکل دریاچه ارومیه را مثال می زند و می گوید که هیچ راه‌حل فنی وجود ندارد و تنها راه حل از طریق مسائل اجتماعی است و دیگرِ اقدامات، بیشتر حالت نمایشی دارد؛ دریاچه ارومیه به دلیل گسترش زمین‌های کشاورزی اطراف، دچار مشکل شده بنابراین برای حل آن باید مشارکت فرد روستایی را جلب کنیم و این امر زمانی اتفاق می‌افتد که معاش وی تأمین شود.
***
گفتگو با ناصر کرمی
به ناصر کرمی، اقیلم شناس و استاد دانشگاه برگن گفتم که ما به کرات درباره این موضوع وبه ویژه خشکسالی به مناسبت خبرهائی که پخش می شود، صحبت می کنیم و از او پرسیدم که آیا راهی برای توانمندسازی سازمان‌ها و انجمن‌ها و انسجام میان نهادها و دستگاه‌های دولتی وجود دارد که بتوان این خشکسالی را تا حدی مهار کرد؟ و آیا به گفته عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، راه حل معضل تأثیرات بحران کم آبی و خشکسالی بر جوامع انسانی، تنها انسان‌محور و با تکیه بر سرمایه اجتماعی است؟
ناصر کرمی می گوید: تنها یک سرمایه‌گذاری بسیار بزرگ اقتصادی می تواند این خطر را کم کند.
دولت هم منابع مالی چندانی ندارد، بنابراین طی دو سه سال آینده شماری بیکار خواهند شد و هم اکنون هم شماری از کشاورزان بیکار شده اند.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید