در فصل گرمای شدید تابستان به سر می بریم. آيا گرماي شديد تهديدي براي جان انسان است؟ آيا بدن انسان آمادگي پذيرش گرماي شديد هوا را دارد. چرا از گرماي شديد هوا بعنوان عاملى خطرناك براي سلامت انسان نام برده مي شود؟ اینها برخی پرسش‌های عمده در هنگام مواجهه با گرمای شدید هوا می باشد.
تمامي افراد در سنين مختلف در معرض خطر ناشى از گرماى هوا در فصل تابستان قرار دارند؛ بنابراين بايد مراقب بود تا بدن در برابر گرماى شديد هوا دچار كم آبی يا بيماري‌هاى مرتبط با گرماى هوا نشود.
آمار قربانی‌های گرمای هوا در سراسر جهان نشان مى دهد حفظ سلامتى بدن در فصل گرما، امرى با اهميت است. با پيشگيرى، همچنین مقابله مؤثر با گرماى هوا، مى توان از بروز برخى از بيماري‌هاى مرتبط با گرما جلوگيرى نمود.
در فصل تابستان و همزمان با افزايش گرماى هوا، تمامى افراد در معرض بيماري‌هاى مربوط به گرماى هوا قرار دارند؛ اما چهار گروه بيشتر از بقيه در معرض خطر قرار دارند، كودكان و افراد سالمند، در دو رده نخست اين رده بندى قرار مى‌گيرند
در نوزادان كه نزديك به ٨۵ درصد توده بدنى آنان را آب تشكيل مى دهد با افزايش دما، آب بدن آنان به سرعت از دست مى‌رود. در كودكان هم با توجه به اينكه سطح بدن آنان نسبت به توده بدن آنها بيشتر است، سريع‌تر از افراد بزرگسال گرما را جذب مى كنند و تحت تأثير گرما قرار مى گيرند.
در دو گروه سالمندان و کودکان، دريافت ميزان كافى آب و مايعات در پيشگيرى از بروز گرمازدگى مؤثر است.
پس از دوگروه کودکان و سالمندان، ورزشكاران و افرادى كه در فضاى باز كار مى كنند، بيشتر از سايرين در معرض خطر بيماري‌هاى ناشى از افزايش گرماى هوا قرار دارند.
ورزشکاران در صورت فعالیت بدنی زیاد به ویژه در برابر آفتاب گرم تابستان، با خطر بیماری‌های گرمازدگی، خستگی ناشی از گرما و موارد شدیدتر و در نتیجه کمبود مایعات و آب بدن قرار می گیرند که به این افراد مصرف مایعات به مقدار کافی توصیه می شود.
همچنین افرادی همچون کارگران ساختمانی، باغبان‌ها، خدمه کشتی، نیروهای پلیس و دیگر افرادی که به اقتضای حرفه خود بیشتر وقتشان را در فضای باز کار می کنند، در معرض بیماری‌های ناشی از گرمای هوا قرار دارند.
البته افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن همچون دیابت که خطر ابتلا به کم آبی آنان را تهدید می کند، افراد مبتلا به بیماری‌های کلیه و نارسائی قلبی نیز از جمله افراد در معرض خطر محسوب می شوند.
آیا بدن می تواند با گرمای هوا عادت کرده و خود را تطبیق دهد و در مواجهه با موج شدید گرما آسیب شدید نبیند؟
در واقع بایستی تلاش کرد تا بدن به شرایط مختلف آب و هوائی عادت کند اما این واقعیت است که گرمای زیاد هوا منجر به بروز کم آبی در بدن و بیماری‌های مرتبط با آن می شود؛ بنابراین همواره توصیه می شود در صورت قرار گرفتن در شرایط گرم آب و هوائی، دریافت آب و دیگر مایعات را افزایش دهید. همچنین توصیه می شود در نخستین روزهای مواجهه با آب و هوای گرم، از ورزش‌های شدید و سنگین و انجام فعالیت‌های سخت خودداری شود، زیرا دست کم ده تا چهارده روز طول می کشد تا بدن به شرایط آب و هوائی گرم عادت کند.
البته باید توجه داشت زمانی که بدن به گرما عادت می کند، میزان تعریق و دفع مایعات بدن نیز افزایش می یابد که این امر برای کاهش دمای بدن مؤثر است اما همزمان میزان کافی دریافت مایعات و نوشیدنی‌های خنک هم توصیه می‌شود.
همچنین باید به نیاز بدن به مقدار و زمان مایعات دریافتی هم توجه کرد. بهترین زمان برای مصرف مایعات قبل از بروز احساس تشنگی است زیر وقتی شما احساس تشنگی می کنید به نشانه آن است که بدن به کم آبی دچار شده است. پس پیش از آنکه تشنه شوید، آب و مایعات بنوشید. یک برنامه زمان‌بندی شده برای مصرف آب و مایعات برای خود تنظیم کنید.
نوشیدنی‌هائی را که باید از اولویت خارج نموده و کمتر مصرف نمود هم از جمله مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل می باشند که مصرف آنها در زمانی که در هوای گرم و در برابر نور آفتاب قرار دارید توصیه نمی شود، زیرا این نوع نوشیدنی ها دفع ادرار را افزایش می دهند و بدن شما دچار کم آبی می شود.
بهترین نوشیدنی ها در هوای گرم عبارتند از: انواع آب میوه ها که انواع طبیعی آن پیشنهاد می شود، دوغ، انواع شربت و نوشابه‌های بدون الکل.
البته مصرف یک نوشیدنی شیرین مثل نوشابه ها یا آب میوه ها بهتر از آب خالی است، زیرا یک نوشیدنی شیرین علاوه بر تأمین آب لازم برای بدن، الکترولیت‌ها یا املاحی را که توسط عرق از بدن دفع شده اند، فراهم می کند، همچنین قند موجود در این نوشابه ها، انرژی لازم برای فعالیت های عضلانی را فراهم می نمایند.
چند نمونه از عوارض ناشی از کم آبی بدن را بر می شمریم:
- آسیب‌های گرمائی که می تواند از گرفتگی خفیف عضلات تا خستگی گرمائی و گرمازدگی کشنده متغیر باشد.
- ورم مغزی: بدن در اثر قرار گرفتن در معرض کم آبی و در پی آن مصرف زیاد آب، دچار ورم در برخی سلولها می شود که این امر می تواند به پارگی سلولها منجر شود. این موضوع به ویژه زمانی خطرناک است که سلولهای مغزی تحت تاثیر قرار بگیرند و ورم نمایند.
- بروز تشنج: در صورت برهم خوردن تعادل املاح بدن از جمله پتاسیم و سدیم، که انتقال دهنده پیامهای الکتریکی از یک سلول به سلول دیگر هستند، این امر منجر به جمع شدن غیرارادی عضلات یا تشنج و در برخی مواقع بی هوشی فرد می شود.
- بروز شوک ناشی از کاهش حجم خون که از خطرناکترین و مرگبارترین عوارض ناشی از کم آبی است. در اثر افت فشار خون و کاهش میزان اکسیژن ناشی از کم آبی این شوک بروز می کند.
- نارسائی کلیه و در صورت کم آبی شدید بدن، کُما و مرگ از جمله خطرناک ترین عوارض ناشی از کم آبی بدن هستند.
کم آبی بدن هم که در غالب موارد با مشاهده علائم جسمی مانند ادرار نکردن یا کاهش ادرار، فرورفتگی چشم ها، و کاهش حالت ارتجاعی پوست و کاهش فشار خون قابل تشخیص است.
دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید
آبونه شوید