دعوای آمریکا و چین بر سر قطب شمال

روز دوشنبه ۶ مه/١۶ اردیبهشت، مایک پمپئو وزیر امور خارجۀ آمریکا در حاشیۀ اجلاسی در فنلاند در بارۀ منطقۀ قطب شمال، از اقدامات چین برای تصاحب منابع طبیعی این منطقه انتقاد کرد و گفت: "رفتار تهاجمی چین در جاهای دیگر به ما نشان می‌دهد که در منطقۀ قطب شمال نیز چگونه عمل خواهد کرد". پمپئو حتی حق نظارت چین بر منطقۀ قطب شمال را به کلی نفی کرد.

یک روز بعد، سخنگوی وزارت خارجۀ چین پاسخ داد که اظهارات پمپئو "اندیشه‌های بدخواهانه" در بر دارد. او با کنایه به آمریکا افزود: "ما محاسبات ژئوپولیتیک نمی‌کنیم و به دنبال ایجاد محدوده‌های بسته به روی دیگران نیستیم".

در مقابل، مایک پمپئو چین را متهم کرده که معمولاً به هر وسیله، از ابزار مالی گرفته تا زور اسلحه، برای بهره‌برداری از منابع طبیعی اقدام می‌کند.

اهمیت فزایندۀ قطب شمال

طبعاً کشورهای آمریکا، کانادا و روسیه که مرزهایشان به منطقۀ قطب شمال می‌رسد، آزادی عمل بیشتری در این منطقه دارند. اما به طور رسمی "شورای منطقۀ قطب شمال" (یا شورای شمالگان) مرکب از هشت کشور، حق دارد که در برخی موارد، از جمله وضعیت اقوام بومی منطقه، اظهار نظر کند. این هشت کشور عبارتند از : روسیه، کانادا، ایالات متحد آمریکا، ایسلند، فنلاند، نروژ، سوئد و دانمارک.

در این میان، چین فقط عضو ناظر محسوب می‌شود. با اینحال پکن برای استقرار در این منطقه که دارای منابع بسیار غنی است و اهمیت جهانی‌اش مدام بیشتر می‌شود، بسیار تلاش می‌کند. مایک پمپئو ادعا کرد که چین از سال ٢٠١٢ تا ١٧ چین نزدیک به ٩٠ میلیارد دلار در منطقه سرمایه‌گذاری کرده است.

گذشته از منابع طبیعی، مسیر کشتیرانی از طریق شمال نیز اهمیت فزاینده دارد. این مسیر که از شمال روسیه می‌گذرد، ارتباط میان اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس را کوتاه‌تر می‌کند. در سالهای اخیر، به دلیل گرمایش زمین و بیشتر آب شدن یخ‌ها، مسیر شمال قابل استفاده‌تر شده است. در حالی که در قرون گذشته، آبهای شمالی در بخش بزرگی از سال قابل کشتیرانی نبود. به همین دلیل "دسترسی به آب‌های گرم" یکی از انگیزه‌های دائمی سیاست‌ روس‌ها به شمار می‌آمد.