روز جهانی زن: تبعیض علیه زنان ایران همچنان پا بر جاست

عاصمه جهانگیر، حقوقدان و وکیل برجستۀ پاکستانی که در سپتامبر گذشته از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به عنوان گزارشگر ویژه برای ایران برگزیده شد، در نخستین گزارش خود با اشاره به موقعیّت زنان «از پیشرفت محدود دولت در رفع تبعیض» علیۀ آنان ایراز نگرانی کرده و از مسئولین دولتی می خواهد از تصویب قوانین و مقرراتی که ممکن است نسبت به زنان محدود کننده و تبعیض آمیز باشد، خودداری کند. وی همچنین خواستار «اصلاح و لغو قوانین تبعیض آمیز علیه زنان و دختران» شده است.

در همین راستا، «شبکۀ همبستگی برای حقوق بشر در ایران»، این کشور را به سبب «وجود ساختار تبعیض آمیز و خشونت‌های قانونی شده [...] زندانی بزرگ برای زنان» توصیف می‌کند. این شبکه با امضاء ٢٦ نهاد مدنی و انجمن‌ دفاع از حقوق زنان، در بیانیۀ خود به مناسبت روز جهانی زن می نویسد «جمهوری اسلامی ایران نه تنها زنان را مانند مردان از ابتدائی ترین حقوق و آزادی‌های مدنی محروم کرده، بلکه فراتر از آن ستم‌های مضاعفی را مانند حق انتخاب پوشش، حق مزد مساوی در برابر کار مشابه، حق طلاق، حق حضانت فرزند، حق سفر، حق تحصیل، حق انتهاب برخی از مشاغل، حق انتخاب درزش و حضور در میدان های ورزشی و ... از آنان سلب کرده است».

در همین زمینه خانم آیدا قجر، روزنامه نگار و فعال حقوق زنان در ایران به رادیوی ما می گوید به دلیل «سرکوب های متعددی که علیۀ زنان وجود داشته و هنور نیز ادامه دارد و حتی در اوایل اسفند ماه جاری نمونۀ دیکری از آن را دیدیم، جنبش پویا و گسترده ای در زمینه دفاع از حقوق زنان در ایران وجود ندارد». برخی از آنان بصورت «گروههای کوچک و در شهرها و روستاها برای توانمند کردنِ زنانی که از امکانات کمتری برخوردارند، تلاش هائی بعمل می‌آورند».

آیدا قجر تاکید می کند که دولت در زمینۀ حقوق زنان و رفع تبعض از آنان در سال گذشته اقدام چشمگیری نداشته است و «ایدئولوژی حاکمیّت همچنان بر سر مشارکت زنان در حیات عمومی بر سر آنان سایه دارد».

سازمان عفو بین الملل نیز در گزارش کلی خود به مناسبت روز جهانی زنان افکار‌عمومی را به وضعیّت زندانیان سیاسی-‌عقیدتی زن در ایران جلب کرده و بر سرنوشت «نازنین زاغری راتکلیف» تاکید کرده است که بر اساس گزارش این سازمان «در یک محاکمۀ غیرمنصفانه در برابر دادگاه انقلاب تهران» به پنج سال زندان محکوم شده است.

گزارش هرانا، ارگان خبری مجموعۀ فعالان حقوق بشر در ایران، که در آستانۀ روز جهانی زنان منتشر شده است، در حال حاضر تنها در زندان اوین ٣١ زن زندانی سیاسی-امنیتی وجود دارد.

بررسی اتهامات وارده بر زنان زندانی سیاسی-امنیتی زندان اوین نشان می دهد که ٨ تن از آنان به اتهام «اجتماع و تبانی علیه نظام و امنیّت ملّی»، ٧ نفر به اتهام «توهین به مقدسات»، ٧ تن به اتهام «محاربه»، ٥ نفر به سبب «عضویت در تشکیلات بهائی»، یک نفر با اتهام «جاسوسی» و یک تن دیگر با اتهامی نامشخص به مجازات حبس محکوم و یا بدون محکومیّت در زندان بسر می برند.

گزارشگر ویژۀ سازمان ملل متحد در گزارش خود از فقدان قوۀ قضائی مستقل و بازداشت‌های خودسرانه یاد می کند که اثرات آن بر زندانیان زن نیز مشاهده می شود.

شبکۀ همبستگی برای حقوق بشر در ایران «سلب حقوق و آزادی و اعمال خشونت های حکومتی و خانگی علیه زنان ایران» را ناشی از «ایدئولوژی نظام حاکم و مردسالار و باورهای قرون وسطائی حکومتگران» می داند و خواستار «رعایت بی قید و شرط ارزش‌های جهان شمولِ حقوق بشر، بویژه برای زنان» شده است.