شمال "مالی"، دل نگرانی امنیتی جدید واشنگتن

روز گذشته، هیلاری کلینتون به ناگهان راهی الجزایر شد تا دولت این کشور را راضی کند علیه اسلامگرایان شمال "مالی" که کنترل بخش بزرگی از این کشور را بدست آورده‌اند، دست به اقدام نظامی بزند.
وی در این رابطه خواهان اقدام نظامی و یا لااقل همکاری اطلاعاتی دولت الجزایر شده است.

به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، هیلاری کلینتون طی سفر خود به الجزایر و دیدار با عبدالعزیز بوتفلیقه- رییس جمهور این کشور، تلاش کرد تا سران الجزایر را به سرکوب شبه نظامیان اسلامگرای شمال مالی ترغیب کند.

***

اما ریشه این گروه‌های اسلامگرا که به نظر می رسد واشنگتن را نگران کرده در کجاست؟

حبیب حسینی فرد- کارشناس مسایل بین‌الملل در گفتگو با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه می گوید:

«در کل، منطقه گروه‌های "طوارق" از زمان‌های گذشته و در دوران استقلال این کشورها از فرانسه، درمالی، نیجر و بخشی در الجزایر و لیبی با دولت های مرکزی درگیر بودند، آنها خواستار استقلال یا ماندن به عنوان بخشی از خاک فرانسه بودند. این اواخر این گروه‌ها به سمت حرکات مسلحانه رفتند. گروه‌های اسلامگرای غرب آفریقا نیز میدان عمل خود را در این منطقه پیدا کردند، به خصوص سرنگونی دولت قذافی به این روند دامن زد چرا که این گروه‌ها در لیبی پایگاه داشتند و با سلاح های سنگینی که در لیبی در اختیار داشتند به منطقه برگشتند و جنبش مسلحانه راه انداختند و توانستند شمال مالی را بگیرند. آمریکا و غرب نگران این هستند که نیروهای اسلامگرا در این منطقه قدرت بیشتری بگیرند.»

بنا بر اعلام رسمی مقامات الجزایر و آمریکا، در چندین ساعت مذاکرات، طرفین در مورد مسائل شمال مالی که به منطقه امنی برای گروه‌های تروریستی از جمله القاعده بدل شده است به بحث و گفتگو پرداختند.

کلینتون پس از دیدار و مذاکرات خود در الجزایر عنوان کرد: «ما بر ادامه گفتگوهای متخصصان طرفین در این زمینه توافق کردیم». وی همچنین ادامه داد: «هدف ما این است که بهترین راه را برای از بین بردن این گروه‌ها پیدا کنیم.»

قدرت گیری مسلمانان در شمال مالی باعث نگرانی آمریکا و فرانسه در این منطقه شده است فرانسه نیز از دیرباز منافعی در بخش غربی افریقا برای خود متصور بوده است.

اما در حالی که آمریکا به شدت با مشکلات اقتصادی رو به رو است و فضای داخلی آمریکا نیز برای جنگی دیگر آماده نیست، این امکان وجود دارد که واشنگتن برای تبدیل نشدن "مالی" به افغانستانی دیگر، دست به جنگی در این منطقه بزند؟

حبیب حسینی فرد، معتقد است که «نه». وی در توضیح می گوید: «آمریکا اصولاً مایل به درگیر شدن در منطقه نیست و مایل است مانند فرایندی که در لیبی طی شد در مورد مالی نیز اجرا شود؛ کشورهای حول و حوش منطقه و جامعه اقتصاد غرب افریقا، نیروهای خود را آماده کنند و کشورهای غربی نیز تنها پشتیبانی لجستیکی و اطلاعاتی از عملیات در منطقه داشته باشند.»

اما نقش الجزایر دراین میانه چیست؟

این کارشناس مسایل بین الملل، معتقد است: «الجزایر کشوری است که از بی‌ثباتی بهار عربی در امان بوده و ارتش و دستگاه اطلاعاتی قوی دارد. در این شرایط آمریکا میخواهد، الجزیره در فرایند سرکوب شبه نظامی مسلمان شمال مالی ادغام شود.»
این کارشناس مسایل بین الملل تأکید میکند: «سرکوب این گروه‌های شبه نظامی کار ساده‌ای نیست چرا که دیگر کشورهای منطقه قدرت چندانی ندارند و همان نگرانی‌هایی که در "دارفور" بود در مالی هم هست.»

در روزهای اولیه ماه جاری میلادی شورای امنیت سازمان ملل متحد، در پاسخ به درخواست دولت مرکزی مالی، قطعنامه‌ای به تصویب رساند و آمادگی خود را برای ارسال نیروهای بین‌المللی برای اخراج شبه نظامیان از این منطقه اعلام کرد.

نکته قابل توجه آنکه، الجزایر تنها کشور عربی شمال افریقا است که از کوران بهار عربی بدون هیچ بحرانی خارج شد.
در روزهای ابتدایی که بهار عربی در منطقه پا گرفت حکومت این کشور دست به اصلاحاتی نسبتاً بنیادی زد و توانست از بروز بهار عربی در کشور خود جلوگیری کند و به همین دلیل این کشور، تنها دولت منطقه است که از توانایی نظامی و اطلاعاتی مناسبی در حال حاضر برخوردار است.

تا پیش از این، ١٥ کشور عضور شورای اقتصادی غرب افریقا معروف به "اکوواس" موافقت کرده بودند که حدود ٣٠٠٠ نیروی نظامی برای کمک به دولت مرکزی مالی برای سرکوب شبه نظامیان شمال این کشور عازم این همسایه ناآرام خود کنند؛ تعداد نیروهایی که با توجه به وسعت زیاد کشور مالی و منطقه تحت کنترل گروه‌های شبه نظامی این کشور که محل زندگی حدود یک میلیون از جمعیت مالی را تحت اختیار گرفته‌اند، ناکافی به نظر میرسد.

اما با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات آمریکا، هر حرکت دو حزب جمهوریخواه و دموکرات را میتوان با تأثیر آن بر نتیجه انتخابات بررسی کرد.

حبیب حسینی فرد در این زمینه میگوید: «طبیعی است که بخشی از این سفر انتخاباتی است. اساساً قرار نبود خانم کلینتون سفری به الجزایر داشته باشد و این سفر بعداً به برنامه سفر ایشان اضافه شد. قرار بود خانم کلینتون به بالکان برود. دولت اوباما میخواهد نشان دهد که به این منطقه توجه میکند. فعلاً هم بعید است که خانم کلینتون غیر از دستاوردهای انتخاباتی دستاورد دیگری از این سفر داشته باشد.»

لازم به ذکر است، از ماه مارس سال جاری، گروه‌های "الطوارق"، طی کودتایی دولت دموکراتیک مالی را برکنار کرده و پس از چند هفته موفق شدند که کنترل شمال این کشور را به دست آورند.